Οι αμυντικές δαπάνες της Τουρκίας

Σύστημα πολλαπλών εκτοξευτών, τουρκικής κατασκευής

Του Κώστα Πικραμένου, http://endoturkika.blogspot.com
H Τουρκία βρίσκεται στη 4η θέση μεταξύ των χωρών της Μέσης Ανατολής και στη 5η θέση μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών όσον αφορά το μέγεθος των αμυντικών δαπανών της ($9.9 δις). Η χώρα που ξοδεύει το μέγιστο ποσό για αμυντικούς σκοπούς, στη Μέση Ανατολή, είναι το Ιράν. Η Σαουδική Αραβία ακολουθεί το Ιράν, ενώ το Ισραήλ βρίσκεται στη τρίτη θέση με $27.2 δις, αμυντικό προϋπολογισμό.

Έρευνα και Ανάπτυξη
Η Τουρκία, που έχει (σε αριθμούς) τις μεγαλύτερες Ένοπλες Δυνάμεις του ΝΑΤΟ, μετά τις ΗΠΑ, κατευθύνει τις αμυντικές της δαπάνες στην Έρευνα και Ανάπτυξη (R&D).Με εξαίρεση την Τουρκία, το Ισραήλ και το Ιράν, οι περισσότερες χώρες της...Μέσης Ανατολής προτιμούν την άμεση αγορά-προμήθεια αμυντικού υλικού (α λα ελληνικά). Εντούτοις, η Τουρκία επικεντρώνεται ιδιαίτερα στην ανάπτυξη εγχώριας καινοτόμας τεχνολογίας-τεχνογνωσίας και ξοδεύει $3.5 δις ετησίως. Δηλαδή σχεδόν το 35% των αμυντικών της δαπανών απορροφάται από την εγχώρια δημόσια και ιδιωτική αμυντική βιομηχανία (βαλλιστικοί πύραυλοι, τεθωρακισμένα, φρεγάτες κλπ). Υπολογίζεται δε ότι το 2010 η Τουρκική Αμυντική Βιομηχανία θα έχει τους ταχύτερους ρυθμούς ανάπτυξης τόσο στην Ευρώπη όσο και στη Μέση Ανατολή.
Όπως δήλωσε πρόσφατα ο κ. Μurat Bayar, προϊστάμενος της SSM: «Τα τελευταία χρόνια, η Τουρκία έπρεπε να κρατήσει τις αμυντικές δαπάνες της (αγορές όπλων και επενδύσεις στη βιομηχανία άμυνας) σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο λόγω των αλλαγών στο διεθνές περιβάλλον ασφαλείας. Οι επενδύσεις σήμερα κατευθύνονται σε παραγωγές που θα ενισχύσουν τις εξαγωγές πολεμικού υλικού και θα παρέχουν προστιθέμενη αξία στο εθνικό ΑΕΠ. Είναι πολύ σημαντικό για την τουρκική αμυντική βιομηχανία να γίνει αυτάρκης και ικανή να εκπληρώσει τις ανάγκες της χώρας σε μακροπρόθεσμο πλαίσιο και οι Ένοπλες Δυνάμεις να απολαμβάνουν υγιή οικονομική υποδομή που θα εξασφαλίζει την εθνική ανεξαρτησία. Η συνεργασία του αμυντικού τομέα με άλλους βιομηχανικούς τομείς, η προστιθέμενη αξία από τη διεθνή συνεργασία, την έρευνα και την ανάπτυξη, τα αντισταθμιστικά ανταλλάγματα και οι ευκαιρίες στην τεχνολογική συνεργασία, θα αποτελέσουν σημαντικά εργαλεία για παραγωγή καινοτόμων προϊόντων και για ειρηνική χρήση προς όφελος όλης της κοινωνίας».

Πολιτικο-στρατιωτική κόντρα για αγορές όπλων
Οι αγορές όπλων και εν γένει ο προϋπολογισμός αμυντικών δαπανών δεν υπόκειται σε καμία κοινοβουλευτική διερεύνηση. Μερικές φορές πραγματοποιούνται αγορές που δεν είναι απαραίτητες, επείγουσες ή ζωτικής σημασίας για τις ΤΕΔ. Αυτό το ανεξήγητο και αδιαφανές σύστημα απόκτησης όπλων έχει οδηγήσει επίσης σε ένα υπόγειο αγώνα επιρροής μεταξύ των ΤΕΔ και της «πολιτικής» SSM (Γραμματεία Εξοπλιστικών Προγραμμάτων). Αν και ο πολιτικός έλεγχος (μέσω SSM) παραμένει επιδερμικός, η πολιτική ηγεσία τα τελευταία χρόνια έχει δώσει έμφαση στην προώθηση της εγχώριας βιομηχανίας άμυνας. Πολλοί υποστηρίζουν ότι η Τουρκία ξοδέψει περισσότερα χρήματα και χρόνο προκειμένου να ενισχύσει την τοπική αμυντική βιομηχανία. Για παράδειγμα αμυντικοί εμπειρογνώμονες τονίζουν ότι η Τουρκία θα ξοδέψει πολύ περισσότερο χρόνο και χρήμα για την παραγωγή τεθωρακισμένων οχημάτων (με τεχνολογία από τη Νότια Κορέα). Η Τουρκία θα ξοδέψει περίπου $1 δις. για την ανάπτυξη τεσσάρων πρωτοτύπων τεθωρακισμένων στα οποία η Νότια Κορέα θα πωλήσει την τεχνολογία. Η Άγκυρα θα μπορούσε να έχει αγοράσει έτοιμα τα τεθωρακισμένα με μικρότερο κόστος και αντ' αυτού να επικεντρωθεί σε άλλα πεδία έρευνας για τα οποία διαθέτει ήδη την υποδομή ανάπτυξης τοπικής τεχνολογίας. Η εσωτερική αμυντική παραγωγή έχει αυξηθεί σε περίπου 40 % από 25% το 2003. Σαφής απάντηση δεν υπάρχει αν αυτή η εσωτερική παραγωγή (40 %) περιλαμβάνει τα προϊόντα υψηλής τεχνολογίας ή όχι.
Εκτός από τις προσπάθειες να χτιστεί μια αξιόπιστη τοπική υποδομή βιομηχανίας άμυνας, ο πολιτικός έλεγχος της διαδικασίας προμήθειας όπλων, που υπόκειται από καιρό στη στρατιωτική επιρροή, έχει αυξηθεί αρκετά τα τελευταία έτη, στα πλαίσια της ευρωπαϊκής εναρμόνισης. Σύμφωνα με έναν δυτικό προμηθευτή όπλων, είναι θετικό ότι και η SSM και οι στρατιωτικοί έχουν αρχίσει να ανέχονται και να ακούν ο ένας τον άλλον σχετικά με τις αγορές όπλων. Αναμένεται ότι ο Başbuğ μπορεί να συμβάλει περισσότερο στην επιλογή όπλων χωρίς σύγκρουση με τους πολιτικούς.

TEΔ και ΕΕ
Στην Τουρκία έχει αναπτυχθεί ένας δημόσιος προβληματισμός σχετικά με τις επιπτώσεις της πλήρους ένταξης στην Ε.Ε επί των ΤΕΔ και ειδικότερα τη συμμετοχή αυτών στην υπό σχεδιασμό δημιουργία Ευρωπαϊκού Στρατού. Στρατηγοί και αμυντικοί αναλυτές διερωτώνται αν πραγματικά η πλήρης ένταξη (και συγκεκριμένα η συμμετοχή των ΤΕΔ στη ΚΕΠΠΑ) θα εξυπηρετήσει καλύτερα τα συμφέροντα της Ε.Ε ή της Τουρκίας.
Στην Ελλάδα σε τι ποσοστό συμμετέχει η εγχώρια αμυντική βιομηχανία στο εθνικό ΑΕΠ; Ρητορικό το ερώτημα.