14/12/08

Θουκυδίδου Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου


Εξιστορώντας τα γεγονότα του εμφυλίου πολέμου στη Κέρκυρα, μεταξύ Δημοκρατικών και Ολιγαρχικών, ο Θουκυδίδης μας παραθέτει τα παρακάτω:
"Ο θάνατος πήρε χίλιες μορφές και ό, τι φρικαλέο γίνεται σ’ τις περιστάσεις, έγινε στην Κέρκυρα, κι ακόμη χειρότερα. Πατέρας σκότωνε το παιδί του, άρπαζαν ικέτες απ’ τους ναούς και τους σκότωναν εκεί μπροστά, και άλλους τους έχτιζαν μέσα στο ιερό...του Διονύσου και τους άφησαν να πεθάνουν εκεί.
Σ’ αυτές τις ακρότητες έφθασε ο εμφύλιος πόλεμος και προκάλεσε μεγάλη εντύπωση, γιατί ήταν ο πρώτος που έγινε. Αργότερα μπορεί κανείς να πεί ότι ολόκληρος ο ελληνισμός συνταράχθηκε, γιατί παντού σημειώθηκαν εμφύλιοι σπαραγμοί. Οι δημοκρατικοί καλούσαν του Αθηναίους να τους βοηθήσουν και οι ολιγαρχικοί τους Λακεδαιμόνιους. …
Οι εμφύλιες συγκρούσεις έφεραν μεγάλες κι αμέτρητες συμφορές στις πολιτείες, συμφορές που γίνονται και θα γίνονται πάντα όσο δεν αλλάζει η φύση του ανθρώπου, συμφορές που μπορεί να είναι βαρύτερες ή ελαφρότερες κ’ έχουν διαφορετική μορφή ανάλογα με τις περιστάσεις. Σε καιρό ειρήνης και όταν ευημερεί ο κόσμος και οι πολιτείες, οι άνθρωποι είναι ήρεμοι γιατί δεν τους πιέζουν ανάγκες φοβερές. Αλλά όταν έρθει ο πόλεμος που φέρνει στους ανθρώπους την καθημερινή στέρηση, γίνεται δάσκαλος της βίας κ’ ερεθίζει τα πνεύματα του πλήθους σύμφωνα με τις καταστάσεις που δημιουργεί. …
Για να δικαιολογούν τις πράξεις τους αλλάζουν ακόμα και την σημασία των λέξεων. Η παράλογη τόλμη θεωρήθηκε ανδρεία και αφοσίωση στο κόμμα, η προσωπική διστακτικότητα θεωρήθηκε δειλία που κρύβεται πίσω από εύλογες προφάσεις και η σωφροσύνη προσωπίδα της ανανδρείας. Η παραφορά θεωρήθηκε ανδρική αρετή, ενώ η τάση να εξετάζονται προσεκτικά όλες οι όψεις ενός ζητήματος θεωρήθηκε πρόφαση για υπεκφυγή.
… η συγγένεια θεωρήθηκε χαλαρότερος δεσμός από την κομματική αλληλεγγύη, γιατί οι ομοϊδεάτες ήσαν έτοιμοι να επιχειρήσουν οτιδήποτε, χωρίς δισταγμό, και τούτο επειδή τα κόμματα δεν σχηματίστηκαν για να επιδιώξουν κοινή ωφέλεια με νόμιμα μέσα, αλλά, αντίθετα, για να ικανοποιήσουν την πλεονεξία τους παρανομώντας. …
Οι αρχηγοί των κομμάτων, στις διάφορες πολιτείες, πρόβαλλαν ωραία συνθήματα. Ισότητα των πολιτών από την μία μεριά, σωφροσύνη της αριστοκρατικής διοίκησης από την άλλη. Προσποιούνταν έτσι ότι υπηρετούν την πολιτεία, ενώ πραγματικά ήθελαν να ικανοποιήσουν προσωπικά συμφέροντα και αγωνίζονταν με κάθε τρόπο να νικήσουν τους αντιπάλους τους. …
Όσοι πολίτες ήσαν μετριοπαθείς θανατώνονταν από την μια ή την άλλη παράταξη, είτε επειδή είχαν αρνηθεί να πάρουν μέρος στον αγώνα είτε επειδή η ιδέα και μόνο ότι θα μπορούσαν να επιζήσουν προκαλούσε εναντίον τους τον φθόνο. …
Τις περισσότερες φορές επικρατούσαν οι διανοητικά κατώτεροι. Φοβόνταν την δική τους ανεπάρκεια και την ικανότητα των αντιπάλων τους κι έτσι, για να μην νικηθούν στην συζήτηση και για να μην πέσουν θύματα των όσων οι άλλοι θα επινοούσαν, δεν είχαν κανένα δισταγμό να προχωρήσουν σε βίαιες πράξεις".
Στην Κέρκυρα, λοιπόν, έγιναν για πρώτη φορά, τα φοβερά αυτά πράγματα στα οποία μπορούν να οδηγηθούν οι άνθρωποι που ζουν κάτω από καθεστώς τυραννικό όταν τους δοθεί η ευκαιρία να εκδικηθούν τους άρχοντές τους. …
Ολόκληρη η ζωή της πολιτείας αναστατώθηκε και η ανθρώπινη φύση, η οποία – κι όταν ακόμα υπάρχει ευνομία – έχει την τάση να παρανομεί, ξεχείλισε, κι ανατρέποντας τους νόμους, έδειξε με ικανοποίηση, όλη της την ασυγκράτητη έχθρα εναντίον κάθε εξουσίας. Αν προτίμησαν την άνομη εκδίκηση από την δικαιοσύνη, αν προτίμησαν την πλεονεξία από την ευνομία, τούτο συνέβηκε επειδή ο φθόνος είχε διαβρώσει την ψυχή τους.
Για να εκδικηθούν τους εχθρούς τους οι άνθρωποι, σε τέτοιες περιστάσεις, αγνοούν τους κανόνες επάνω στους οποίους στηρίζονται οι κοινωνίες, κανόνες όμως επάνω στους οποίους μπορούν να στηριχθούν για να σωθούν αν βρεθούν στην ανάγκη. Αλλά αδιαφορούν ξεχνώντας ότι, αν καταλύσουν όλους τους κανόνες, τότε κ’ οι ίδιοι θα στερηθούν από την προστασία τους αν έρθει στιγμή που θα την έχουν ανάγκη".


Απόσπασμα από το βιβλίο "Θουκυδίδου Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου". Βλάχος Άγγελος, 1998. Εστία, Αθήνα. Σελίδες 65-69.
Το απόσπασμα μας το έστειλε ο κ. Δημήτριος Καρατζίδης, Στρατιωτικός, Πολιτικός επιστήμων – Διεθνολόγος

2 σχόλια:

  1. [.."Ζώμεν τωόντι υπό πολίτευμα, το οποίον δεν επιζητεί ν' αντιγράφη τους νόμους των άλλων, αλλ' είμεθα ημείς μάλλον υπόδειγμα εις τους άλλους παρά μιμηταί αυτών. Και καλείται μεν το πολίτευμά μας δημοκρατία, λόγω του ότι η κυβέρνησις του κράτους ευρίσκεται όχι εις χείρας των ολίγων, αλλά των πολλών. Αλλά δια μεν των νόμων ασφαλίζεται εις όλους ισότης δικαιοσύνης δια τα ιδιωτικά των συμφέροντα, ενώ υπό την έποψιν της κοινής εκτιμήσεως, έκαστος πολίτης προτιμάται εις τα δημόσια αξιώματα, όχι διότι ανήκει εις ωρισμένην κοινωνικήν τάξιν, αλλά δια την προσωπικήν του αξίαν, εφόσον διακρίνεται εις κάποιον κλάδον. Ούτε, εξ άλλου, εκείνος που είναι πτωχός, ημπορεί όμως να προσφέρη υπηρεσίας εις την πόλιν, ευρίσκει εμπόδιον εις τούτο, ένεκα της κοινωνικής του αφανείας. Και όχι μόνον εις τον δημόσιόν μας βίον πολιτευόμεθα με πνεύμα ελευθέριον, αλλά και εις την αναμεταξύ μας καθημερινήν επικοινωνίαν είμεθα ελεύθεροι καχυποψίας, διότι δεν αγανακτούμεν εναντίον των άλλων δι' όσα πράττουν χάριν της ευχαριστήσεώς των, ούτε προσλαμβάνομεν απέναντί των φυσιογνωμίαν σκυθρωπής αποδοκιμασίας, η οποία δεν ζημιώνει αληθώς, πληγώνει όμως. Αλλ' ενώ εις τας ιδιωτικάς μας σχέσεις αποφεύγομεν να φαινώμεθα δυσάρεστοι, εις τον δημόσιόν μας βίον αποφεύγομεν την παρανομίαν, από ευλάβειαν προ πάντων προς τας επιταγάς των εκάστοτε αρχόντων και των νόμων, εκείνων ιδίως εξ αυτών, όσοι έχουν τεθή είτε προς υπεράσπισιν των αδικουμένων, είτε, μολονότι άγραφοι, φέρουν αναμφισβήτητον όνειδος εις τους παραβάτας των...βιβλίο Β #37 ]
    το τότε ..

    και κάτι από το τωρα.. από ένα αρθρο του Βλ Ρασιά
    [..Σε πλήρη αντίθεση προς την θέση και πράξη της Δικτατορίας, ο Ολοκληρωτισμός, που αποτελεί την ύπουλη πλευρά της αυταρχίας, αποφεύγει να εκθέσει τους εκπροσώπους του στη μήνη των πολιτικών τους αντιπάλων, καθώς, με πανουργία, εγείρει την ακριβώς αντίθετη απαίτηση, την ενθάρρυνση δηλαδή μίας έντονης συμμετοχής των υπηκόων του σε προκαθορισμένα κοινά (επιτροπές νεολαίας, ομάδες γειτονιάς, κοινότητες κ.λ.π.), όσο και σε προκαθορισμένους ατελείωτους διαλόγους (debates, «διαλόγους» μεταξύ μισθοφόρων του συστήματος κ.λ.π.). Ο Ολοκληρωτισμός κατά κανόνα είναι νομότυπος και, συνήθως, έχει το άλλοθι του εκλεγέντος. Ένας προγραμματισμένος από συστηματική προπαγάνδα «λαός» ή «σώμα εκλεκτόρων», εκλέγει και νομιμοποιεί, μέσα από «συμμετοχικές», που εκ του πονηρού εξισώνονται με «δημοκρατικές», διαδικασίες, την προγραμματίστρια αυταρχία.

    Ουσιαστικά λοιπόν, στον Ολοκληρωτισμό η αυταρχία εκλέγει πανηγυρικά τον ίδιο της τον εαυτό.
    Με εξαιρετικά συμμετοχικές και «λαϊκές» διαδικασίες, ο Ολοκληρωτισμός μπορεί να εγκλείσει τους «εχθρούς του λαού» στα Γκούλαγκ, να κάψει τους «αντίχριστους» στις πυρές, να θάψει ζωντανούς τους «τρομοκράτες» στα Γκουαντάμο, ή να συγκεντρώσει τους «γενικώς παρακμιακούς» στα Νταχάου και πάει λέγοντας. Με το ίδιο κόλπο, αμέτρητες μισανθρωπικές, ρατσιστικές και άλλες αναλόγου επιπέδου ομάδες, διεκδικούν με θρασύτητα τον τίτλο των «δημοκρατικών», όπως άλλωστε και στα καθ' ημάς η κρατούσα Εκκλησία προσπαθεί να παρουσιάσει τη μεσαιωνική μονοφωνική αυταρχία της ως. «δημοκρατική» σε αντιδιαστολή προς τους υπηκόους του Βατικανού, επειδή και μόνο εκλέγονται εντός αυτής κάποιοι προγραμματισμένοι από ομοίους τους. Οι Ολοκληρωτισμοί συνεπώς όχι μόνον δεν απαγορεύουν, αλλ' αντιθέτως ενθαρρύνουν, ακόμα και φορτικά, τη συμμετοχή των υπηκόων τους στα (προκαθορισμένα ωστόσο) κοινά, όπως και ενθαρρύνουν την (επίσης προκαθορισμένη) λαϊκή «ζύμωση» ή τις (επίσης προκαθορισμένες) ατέρμονες συζητήσεις...]
    Ποιο απο τα δύο αναγνωρίζουμε στο σημερινό μας πολίτευμα ?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Διαχρονική η σοφία του Θουκυδίδη.
    "... όσο δεν αλλάζει η φύση του ανθρώπου ..." .

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.