Μια άγνωστη πτυχή της νύχτας των Ιμίων

Λεπτομέρειες γύρω από όσα εκτυλίχθηκαν λίγο πριν από την πτώση του ελικοπτέρου και τον τραγικό θάνατο των τριών μελών του πληρώματος

Της Δωρας Αντωνιου
Δεκατρία χρόνια συμπληρώθηκαν πριν από μερικές ημέρες από την τραγική νύχτα των Ιμίων. Οσα συνέβησαν εκείνη τη νύχτα ήταν η κλιμάκωση της κρίσης που εκδηλώθηκε μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και παρ' ολίγον να εξελιχθεί σε ένοπλη σύρραξη ανάμεσα στις δύο χώρες. Οσα συνέβησαν εκείνη τη νύχτα είναι λίγο - πολύ γνωστά. Ορισμένες λεπτομέρειες έγιναν λίγο γνωστές και καλύφθηκαν από τα...σενάρια γύρω από το τι έγινε, τα οποία επικράτησαν, ενδεχομένως γιατί ταιριάζουν καλύτερα με τα στερεότυπα γύρω από τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Μία από τις λιγότερο γνωστές πτυχές της νύχτας των Ιμίων επιβεβαιώνει στην «Κ» ο επίτιμος αρχηγός ΓΕΝ, ναύαρχος Αντώνης Αντωνιάδης. Αφορά τα όσα εκτυλίχθηκαν λίγο πριν από την πτώση του ελικοπτέρου και τον τραγικό θάνατο των τριών μελών του πληρώματος, των υποπλοιάρχων Χριστόδουλου Καραθανάση και Παναγιώτη Βλαχάκου και του αρχικελευστή Εκτορα Γιαλοψού και επιβεβαιώνει τον ηρωισμό της προσπάθειάς τους.

Σήμα κινδύνου
Οπως αναφέρει ο ναύαρχος Αντωνιάδης, όταν το πλήρωμα του ελικοπτέρου αντελήφθη ότι υπάρχει βλάβη, εξέπεμψε σήμα κινδύνου. Αυτό φαίνεται και από την καταγραφή της επικοινωνίας μεταξύ του θαλάμου επιχειρήσεων του ΓΕΝ και της φρεγάτας «Ναυαρίνο», από την οποία είχε απονηωθεί το ελικόπτερο και στην οποία επέστρεφε:

Ωρα 5.04 ΓΕΝ: Το ελικόπτερο να επιστρέψει.
Ωρα 5.05 ΝΑΥΑΡΙΝΟ: Εχω απώλεια επαφής με το ελικόπτερο. Τελευταία του αναφορά EMERGENCY - EMERGENCY 1,5 μίλι βόρεια από το σημείο του ενδιαφέροντος.

Το σήμα κινδύνου που εξέπεμψε το ελικόπτερο, εκτός από το «Ναυαρίνο», ελήφθη και από την τουρκική φρεγάτα «Γιαβούζ», που είχε πλεύσει στην περιοχή και είχε αποβιβάσει τους Τούρκους κομάντος στη Μικρή Ιμια. «Η επικοινωνία γινόταν στο ραδιοτηλέφωνο και ήταν απλό για τους Τούρκους να μπουν στη συχνότητα και να ακούσουν τα λεγόμενα», αναφέρει ο ναύαρχος Αντωνιάδης. Μόλις η φρεγάτα «Γιαβούζ» αντελήφθη ότι το ελληνικό ελικόπτερο έχει πρόβλημα, παρενέβη στην επικοινωνία και ενημέρωσε το πλήρωμά του ότι μπορεί να προσνηωθεί επί της «Γιαβούζ», που βρισκόταν πιο κοντά. Ομως, η απάντηση που δόθηκε από το ελικόπτερο ήταν αρνητική. Προτίμησαν να συνεχίσουν την πορεία τους για να φθάσουν στη φρεγάτα «Ναυαρίνο», όμως δεν τα κατάφεραν», συνεχίζει ο ναύαρχος Αντωνιάδης.

Ο αρχηγός ΓΕΝ Τουρκίας
Με τα λεγόμενά του έρχεται να επιβεβαιώσει τα όσα είχε πει στην εκπομπή «Φάκελοι» ο εκλιπών πλέον ναύαρχος Γκιουβέν Ερκαγια, που είχε διατελέσει αρχηγός ΓΕΝ Τουρκίας και θεωρείται «εμπνευστής» της θεωρίας των «γκρίζων ζωνών». Μιλώντας για τη νύχτα των Ιμίων και συγκεκριμένα για την πτώση του ελικοπτέρου, ανέφερε: «Το πλήρωμα του πλοίου «Γιαβούζ» μπήκε στη συχνότητα επικοινωνίας του ελικοπτέρου και άρχισε να ακούει τις συνομιλίες. Εκείνη την ώρα το ελικόπτερο παρουσίασε βλάβη. Ανέφερε πως πρέπει να προσγειωθεί. Οι δικοί μας αμέσως ετοίμασαν χώρο προσγείωσης και πρότειναν στο ελικόπτερο να προσγειωθεί. Δεν το δέχτηκε και έπεσε λόγω αυτής της βλάβης». Αντίστοιχη είναι και η μαρτυρία που έδωσε ο Δημήτρης Σπυρίδων, αντιστράτηγος ε.α., τέως διοικητής ΑΣΔΕΝ: «Κατά τις 5 και 7 λεπτά με ειδοποιεί ότι ο ΣΑΜ δεν έχει στο ραντάρ του το ελικόπτερο και ότι το καλεί, δεν του απαντάει και ότι ακούει τη φρεγάτα «Γιαβούζ» να το καλεί μη τυχόν θέλει βοήθεια να προσγειωθεί πάνω στη «Γιαβούζ» το ελικόπτερο».
Λίγο αργότερα, διαπιστώνεται ότι το ελικόπτερο έχει εξαφανιστεί, όπως φαίνεται από τον διάλογο του κέντρου επιχειρήσεων με το «Ναυαρίνο»:

Ωρα 5.13 ΓΕΝ: Ερωτηματικό: Εχετε επικοινωνίες;
Ωρα 5.14 ΝΑΥΑΡΙΝΟ: Αρνητικό
Ωρα 5.14 ΓΕΝ: Ερωτηματικό. Εάν αποκτήσατε κάποια στιγμή επικοινωνία.
Ωρα 5.15 ΝΑΥΑΡΙΝΟ: Τον ακούσαμε που έκανε μια κλήση μόνο.
Ωρα 5.16 ΓΕΝ: Τον έχετε στα Ρ/Ε;
Ωρα 5.16 ΝΑΥΑΡΙΝΟ: Αρνητικό.
Ωρα 5.24 ΓΕΝ: Το EMERGENCY τι ήταν;
Ωρα 5.24 ΝΑΥΑΡΙΝΟ: MASTER CAUTION EMERGENCY

Μέσα σε δευτερόλεπτα
Ο ναύαρχος Αντωνιάδης, αναφερόμενος στο περιστατικό, επισημαίνει ότι η επικοινωνία έγινε ανάμεσα στη φρεγάτα «Γιαβούζ» και το ελικόπτερο και ότι η απόφαση να μην προσνηωθεί στην τουρκική φρεγάτα, αλλά να συνεχίσει την πορεία του με προορισμό στο «Ναυαρίνο», δεν ελήφθη κεντρικά. «Ολα έγιναν μέσα σε δευτερόλεπτα. Δεν διαβιβάστηκε η τουρκική πρόσκληση προς το κέντρο επιχειρήσεων για να εξεταστεί. Η απάντηση δόθηκε άμεσα». Μάλιστα, προσθέτει ότι το συγκεκριμένο περιστατικό ήταν ευρέως γνωστό εντός του Πολεμικού Ναυτικού. «Δεν βγήκε ποτέ όμως προς τα έξω. Το κλίμα που καλλιεργήθηκε σχετικά με τα Ιμια ήταν διαφορετικό. Αναπτύχθηκαν και διάφορες θεωρίες ότι το ελικόπτερο δεν έπεσε από βλάβη, αλλά το έριξαν είτε οι Τούρκοι κομάντος είτε η τουρκική φρεγάτα, οπότε αυτή η πτυχή των όσων συνέβησαν έμεινε στην αφάνεια», καταλήγει.
KATHIMERINI