Ο βράχος που έπεσε στη Γη

Ενα από τα θραύσματα του μετωρίτη που βρέθηκαν διασκορπισμένα στην έρημο της Νουβίας
«Πεφταστέρι» πέφτει για πρώτη φορά στα χέρια των αστρονόμων
Για πρώτη φορά στα χρονικά της αστρονομίας, οι επιστήμονες μπόρεσαν να συλλέξουν τα θραύσματα ενός μετεωρίτη που εντοπίστηκε πριν πέσει στη Γη. Χρειάστηκαν μήνες μέχρι να βρεθούν στο Σουδάν τα καρβουνιασμένα απομεινάρια του, γεμάτα εντυπωσιακές εκπλήξεις.
Η περιπέτεια του αστεροειδή 2008 TC3, σε μέγεθος αυτοκινήτου, εξιστορείται σε άρθρο που δημοσιεύεται στο περιοδικό Nature, μετίτλο Ο Βράχος που Έπεσε στη Γη: Όλα άρχισαν στις 6 Οκτωβρίου, όταν ένας ερασιτέχνης αστρονόμος στην Αριζόνα εντόπισε ένα νέο αστεροειδή και υπέβαλε τις συντεταγμένες του στο Κέντρο Ελασσόνων Πλανητών στο Κέμπριτζ της Μασαχουσέτης.
Οι επιστήμονες του Κέντρου σύντομα κατάλαβαν ότι ο διαστημικός βράχος επρόκειτο να εισέλθει στην ατμόσφαιρα της Γης εντός 13 ωρών, με ταχύτητα 14 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο και ενέργεια που ισοδυναμούσε με 1-2 τόνους TNT. Αμεσα ειδοποιήθηκαν ερευνητικά κέντρα της NASA, πανεπιστήμια και αστεροσκοπεία τόσο στις ΗΠΑ όσο και σε άλλες χώρες.
Οι υπολογισμοί που ανακοίνωσε η NASA έδειχναν ότι ο αστεροειδής θα έπεφτε στην έρημο της Νουβίας στο Σουδάν, λίγο νοτιότερα από τα σύνορα με την Αίγυπτο.
Όμως ο μόνος μάρτυρας που είδε με τα μάτια του τη φωτεινή ουρά που άφηνε πίσω του το πεφταστέρι ήταν ένας πιλότος αεροπλάνου της KLM, o ο οποίος είχε ενημερωθεί να έχει τα μάτια του ανοιχτά καθώς πετούσε από το Γιοχάνεσμπουργκ προς το Αμστερνταμ.
Ο αστεροειδής εκτιμάται ότι διαλύθηκε σε κομμάτια σε ύψος περίπου 37 χλμ. Οι επιστήμονες αρχικά υπέθεταν ότι κάηκε εντελώς περνώντας από την ατμόσφαιρα και πως τίποτα δεν θα είχε φτάσει μέχρι το έδαφος.

Εκπλήξεις
Πέρασαν μήνες μέχρι τα μαύρα θραύσματα να εντοπιστούν τελικά από μια ομάδα φοιτητών πανεπιστημίου, οι οποίοι ρώτησαν τους Σουδανούς της περιοχής αν είχαν δει κάτι και μετά «χτένισαν» μια έκταση αρκετών τετραγωνικών χιλιομέτρων.
Κατάφεραν τελικά να συλλέξουν γύρω στα 280 μετεωρίτες συνολικού βάρους σχεδόν 4 κιλών.
Οι αναλύσεις του υλικού έδειξαν ότι επρόκειτο για «ουρεϊλίτες», εξαιρετικά σπάνιους μετεωρίτες οι οποίοι πιστεύεται ότι προέρχονται από αστεροειδείς που έχουν λιώσει και ξανά στερεοποιηθεί στη διάρκεια της ζωής τους. Το παράξενο όμως ήταν ότι τα θραύσματα ήταν εξαιρετικά πορώδη και δεν έμοιαζαν με άλλα δείγματα που έχουν εξετάσει οι επιστήμονες.
«Ήταν ένας μετεωρίτης που δεν υπήρχε στη συλλογή μας, ένα εντελώς νέο υλικό» δήλωσε ο Πίτερ Τζένισκενς του Ερευνητικού Κέντρου Ames της NASA στην Καλιφόρνια, κύριος συγγραφέας της δημοσίευσης στο Nature.
Η ομάδα του Τζένισκενς καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα θραύσματα προέρχονται από έναν αστεροειδή της κατηγορίας «F». Τα σώματα αυτής της κατηγορίας είναι εξαιρετικά σκούρα και επομένως η ανάλυσή της σύνθεσής τους από τη Γη είναι εξαιρετικά δύσκολη. Πιστεύεται πάντως ότι όλα προέρχονται από τη διάλυση ενός μεγαλύτερου σώματος.
Η ανάλυση του αστεροειδή 2008 TC3 αναμένεται τώρα να επιτρέψει στους επιστήμονες να αναγνωρίζουν τους βράχους της κατηγορίας F όταν βρίσκονται στο Διάστημα. Θα μπορούσε επίσης να δώσει νέα στοιχεία για το σχηματισμό του Ηλιακού Συστήματος, καθώς οι αστεροειδείς θεωρούνται απομεινάρια αυτής της διαδικασίας.
Μέσα στα συντρίμμια βρέθηκαν μέταλλα, όπως σίδηρος και νικέλιο, καθώς και οργανικά υλικά όπως ο γραφίτης, δήλωσε ο Μάικλ Ζολένσκι, ορυκτολόγος της NASA και μέλος της ερευνητικής ομάδας.
Βρέθηκαν επίσης μικροσκοπικά διαμάντια, τα οποία κάνουν τα θραύσματα να λαμπυρίζουν στο φως. Τα διαμάντια αυτά δημιουργήθηκαν σε συνθήκες υψηλής πίεσης και θερμοκρασίας, πιθανότατα από κοσμικές συγκρούσεις μεταξύ αστεροειδών.
Τα πετράδια που έφερε στη Γη ο 2008 TC3 είναι αμύθητης αξίας για την αστρονομία, αν και με γυμνό μάτι θα ήταν αόρατα: «Αν τα βακτήρια φορούσαν βέρες, αυτά τα διαμάντια θα είχαν το κατάλληλο μέγεθος» αστειεύτηκε ο Ζολένσκι.
Newsroom ΔΟΛ, με πληροφορίες από Associated Press