Εργο και φιλοσοφία του νέου Συμβουλίου

Tου David Ignatius - Aρθρογράφου της Washington Post
Μία από τις σπαζοκεφαλιές των πρώτων μηνών της κυβέρνησης Ομπάμα αφορά το πώς θα λειτουργήσει το Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας υπό το στρατηγό Τζέιμς Τζόουνς. Αυτός έχει επωμισθεί το δύσκολο έργο του συντονισμού ομάδας αντιμαχόμενων μεταξύ τους αστέρων, ενώ καλείται ταυτόχρονα να συνεργασθεί με ένα νεαρό πρόεδρο που ήταν μόλις έξι ετών όταν ο Τζόουνς πήγε να πολεμήσει στο Βιετνάμ το 1967, ως ανθυπολοχαγός των πεζοναυτών.
Μέχρι στιγμής, η άσκηση της εξωτερικής πολιτικής υπήρξε ομαλή, πράγμα που οφείλεται εν μέρει στους χαμηλούς τόνους που επέλεξε ο Τζόουνς, σε αντίθεση με πολλούς προκατόχους του στη θέση του Συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας. Αν και το πνεύμα συνεργασίας αυτό βοήθησε στην αποφυγή πυροτεχνημάτων, πολλοί αναλυτές αναρωτιούνται ποιες είναι στην πραγματικότητα οι απόψεις του στρατηγού Τζόουνς για τα μεγάλα στρατηγικά ζητήματα. Για τον λόγο αυτό, ο στρατηγός Τζόουνς συμφώνησε να δώσει συνέντευξη αυτή την εβδομάδα.
Η φιλοσοφία του στρατηγού Τζόουνς, όπως και του προέδρου Ομπάμα, μοιάζει να επικεντρώνεται στον ρεαλισμό. Θέλει να δημιουργήσει αυτό που αποκαλεί το «Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας του 21ου αιώνα», που θα συγκεντρώνει υπό μία σκέπη όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες, από εκείνες που εξασφαλίζουν την ενεργειακή ασφάλεια και την αντιτρομοκρατική θωράκιση μέχρι και όσες ασχολούνται με την ασφάλεια του κυβερνοχώρου. Στην προσπάθειά του να συντονίσει τους υπερτροφικούς εγωισμούς της ομάδας εξωτερικής πολιτικής του προέδρου Ομπάμα, ο στρατηγός Τζόουνς επιθυμεί να δημιουργήσει συνεργατικό σύστημα λήψης αποφάσεων, στο οποίο ο ρόλος του θα είναι εκείνος του «αγωγού», που θα διευκολύνει τις πρωτοβουλίες άλλων υπηρεσιών, αντί να αναλαμβάνει ο ίδιος πρωτοβουλίες.
«Θέλω να διασφαλίσω ότι οι σωστοί άνθρωποι βρίσκονται στο τραπέζι των συσκέψεων και ότι έχουν τη δυνατότητα να πουν ό,τι θέλουν και ότι κανείς δεν θα φύγει θυμωμένος επειδή η άποψή του δεν ακούστηκε», εξηγεί ο Τζόουνς, που συνεχίζει: «Μέχρι στιγμής, η ατμόσφαιρα μεταξύ των επικεφαλής των υπηρεσιών ασφάλειας χαρακτηρίζεται από πνεύμα συνεργασίας. Η συντροφικότητα αυτή μού επιτρέπει να παραμένω στα παρασκήνια, όσο μπορώ».
Ο στρατηγός Τζόουνς θεωρεί το παλαιστινιακό ως το πρωτεύων ζήτημα της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ. Θέλει οι ΗΠΑ να αναλάβουν καθοδηγητικό ρόλο στις ειρηνευτικές συνομιλίες, υποβάλλοντας τις ιδέες του Στέιτ Ντιπάρτμεντ σε μία προσπάθεια υπερκεράσεως κάθε διαπραγματευτικού αδιεξόδου μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινιακής Αρχής. «Οι ΗΠΑ διακρίνονται στη διπλωματική σκηνή μόνο όταν εμπλέκονται άμεσα», λέει ο Τζόουνς, που χρησιμοποιεί ως παράδειγμα τις διπλωματικές πρωτοβουλίες στα Βαλκάνια. «Δεν είπαμε στις εμπλεκόμενες πλευρές να βγουν έξω και να λύσουν τις διαφορές τους. Αν θέλουμε αποτελέσματα, πρέπει να εμπλακούμε άμεσα».
Η στάση αυτή μπορεί να προκαλέσει τη διαφωνία της νέας ισραηλινής κυβέρνησης του πρωθυπουργού Βενιαμίν Νετανιάχου, όπως μπορεί να συμβεί και με την προοπτική διπλωματικής προσέγγισης μεταξύ Ιράν και ΗΠΑ. Ιδανικά, η κυβέρνηση της Ουάσιγκτον θα ήθελε να εξετάσει τη δημιουργία νέων δομών ασφάλειας στον Περσικό Κόλπο, που θα αναγνωρίζουν μεν το Ιράν ως αναδυόμενη περιφερειακή δύναμη, θέτοντας δε όρια στην επιρροή της Τεχεράνης. Κυβερνητικοί αξιωματούχοι προειδοποιούν, ωστόσο, ότι τέτοιες ευρείες συνομιλίες δεν πρόκειται να διεξαχθούν σύντομα, δεδομένων των συγκεχυμένων διπλωματικών σημάτων που εκπέμπει η Τεχεράνη.
Για την ώρα, η κυβέρνηση αρκείται να εκδηλώνει την αντίθεσή της σε ενδεχόμενη ισραηλινή αεροπορική επίθεση εναντίον των ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων.
Το δυσκολότερο πρόβλημα για το Εθνικό Συμβούλιο Ασφάλειας αφορά το Πακιστάν. Πολλοί αξιωματούχοι συγκρίνουν την κατάσταση στη χώρα με εκείνη στο Ιράν το 1978, όταν ένας εξασθενημένος σάχης αντιμετώπιζε το φάσμα της αναδυόμενης ισλαμικής εξέγερσης. Το δίδαγμα της ιστορίας, σύμφωνα με ορισμένους Αμερικανούς ανώτατους αξιωματούχους, είναι ότι ο στρατός του Πακιστάν οφείλει να λάβει αποφασιστικά βήματα κατά των Ταλιμπάν, πριν είναι πολύ αργά.
Ο στρατηγός Τζόουνς έχει πεισθεί ότι το έργο και η φιλοσοφία του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας πρέπει να ακολουθήσει τις ορατές, αλλά και τις λιγότερο προβεβλημένες διεθνείς εξελίξεις. Επιθυμεί έτσι τη στελέχωση της υπηρεσίας με μέλη, που θα είναι ικανά να συνεργάζονται με συναδέλφους τους από όλο το φάσμα των υπηρεσιών ασφάλειας και πέρα από τα στενά γραφειοκρατικά όρια του Συμβουλίου. Περιγράφοντας τα σχέδιά του για την υπηρεσία, ο στρατηγός Τζόουνς θυμίζει το παρελθόν του στους πεζοναύτες, με φράσεις όπως: «Αναζητώ ευκινησία, ευκαμψία και αποφασιστικότητα».
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ