Η άγνωστη δράση του δαιμόνιου Έλληνα Βασίλειου Ζαχαρία (1849-1936)

Sir Basil Zaharoff
Η άγνωστη δράση του δαιμόνιου Έλληνα Βασίλειου Ζαχαρία, όπως πρόσφατα την αποκαλύπτουν άκρως απόρρητα αρχεία του Βρετανικού Υπουργείου Εξωτερικών, που αναφέρονται στη συνδυασμένη δραστηριότητα των Βρετανικών Μυστικών Υπηρεσιών και του Βρετανικού Υπουργείου Εξωτερικών, την περίοδο 1873-1939.

Συνοπτική ανασκόπηση του Υποναυάρχου Σωτ. Γεωργιάδη (ΠΝ, εα)
Την 1 Απριλίου 2005 έγκριτες Βρετανικές εφημερίδες, όπως οι TIMES και DAILY TELEGRAPH, ανακοίνωσαν το άνοιγμα τον Μάρτιο του 2005 των άκρως απορρήτων αρχείων του Βρετανικού Υπουργείου Εξωτερικών, της περιόδου 1873-1939. Τα εν λόγω αρχεία αποκαλύπτουν για πρώτη φορά τους μέσω των Βρετανικών Μυστικών Υπηρεσιών χρηματισμούς Βρετανών πρακτόρων κατά την εν λόγω περίοδο των 63 ετών, για τη συγκέντρωση ζωτικών πληροφοριών ξένων χωρών και τον επηρεασμό υπέρ της Βρετανικής εξωτερικής πολιτικής των αντιστοίχων κρατών, με την εξαγορά σημαντικών ηγετικών πολιτικών και άλλων προσωπικοτήτων τους. Στους χρηματισμούς κορυφαίων πολιτικών και στην διείσδυση Βρετανικών Μυστικών Υπηρεσιών με τη δημιουργία δυσμενών εντυπώσεων σε βάρος του τότε πολιτειακού άρχοντα, περιλαμβάνεται στα αρχεία και η Ελλάδα την περίοδο 1914-1918, προκειμένου να απομακρυνθεί η χώρα από την ουδέτερη στάση που τηρούσε και να προσχωρήσει στη Συμμαχία της Entente (Αγγλίας-Γαλλίας-Ρωσίας) κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο (Α΄ ΠΠ).
Τα άκρως απόρρητα αυτά αρχεία ανέρχονται σε πάρα πολλά έγγραφα, τα οποία ασφαλώς θα τύχουν ενδελεχούς μελέτης από ιστορικούς. Μια πρώτη γενική εντύπωση από το υπ’ όψιν αρχειακό υλικό, μαζί με χαρακτηριστικές πληροφορίες, δίνει συνοπτικά o Keith Hamilton, Ιστορικός του Βρετανικού Υπουργείου Εξωτερικών και της Κοινοπολιτείας. Κατωτέρω παρατίθενται όσα σημαντικά και άγνωστα αναφέρονται από τον Keith Hamilton, για τη δράση την Ελλάδα του βασικού πράκτορα των Βρετανικών Υπηρεσιών, μεγαλέμπορου όπλων και πολύφερνης προσωπικότητας της εποχής, του Βασιλείου Ζαχαρία, την περίοδο του Α΄ ΠΠ 1914-1918. Ο πολυπράγμονας και δαιμόνιος Έλληνας, επέτυχε να αναγορευθεί για τις υπηρεσίες που προσέφερε στη Βρετανία σε Knight Grand Cross of the Order of the British Empire και έμεινε ευρύτατα γνωστός ως Sir Basil Zaharoff. Το 1915 διέθετε ήδη μεγάλη περιουσία και πολυτελέστατες κατοικίες σε Monte Carlo, Paris και αλλού, κινούμενος με πλήρη άνεση στους υψηλούς κοινωνικούς, επιχειρηματικούς και πολιτικούς κύκλους της εποχής του.
Με βάσει τα αρχεία, ο Ιστορικός Keith Hamilton επισημαίνει ότι η Αγγλία, έχοντας προηγουμένως προσφέρει Ελληνικά εδάφη ως ανταλλάγματα στη Βουλγαρία για την προσελκύσει προς τη πλευρά της και διαπιστώνοντας ακολούθως την αποτυχία του εγχειρήματος της, μετά την προσχώρηση της Βουλγαρίας σε συμμαχία με τη Γερμανία, έστρεψε όλες τις προσπάθειές της προς την έξοδο της Ελλάδας στο πλευρό της, στον Α΄ ΠΠ. Στα πλαίσια αυτά η Αγγλικές Μυστικές Υπηρεσίες διέδιδαν ψευδώς, τονίζει ο Keith Hamilton, ότι ο ουδετερόφιλος Βασιλιάς της Ελλάδας Κωνσταντίνος ήταν δήθεν Γερμανόφιλος, με αφορμή το ότι η σύζυγός του Σοφία, ήταν αδελφή του Γερμανού Κάϊζερ. Συνεχίζοντας ο Keith Hamilton, σημειώνει ότι οι Σύμμαχοι της Entente προσέβλεπαν στον Πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο, με τη συμπαιγνία, όπως γράφει, του οποίου, Βρετανικές και Γαλλικές Ένοπλες Δυνάμεις είχαν καταλάβει τη Θεσσαλονίκη, προκειμένου να εξαναγκασθεί η Ελλάδα να συνδράμει στρατιωτικά τη Σερβία, στην οποία είχε επιτεθεί η Γερμανία με τις Κεντρικές Δυνάμεις.
Ο πολυπράγμων Ελληνικής καταγωγής Βασίλειος Ζαχαρίας γεννήθηκε το 1849 σε πόλη της νοτιοδυτικής Μικράς Ασίας. Αργότερα η οικογένειά του εξορίστηκε στην Οδησσό. Εκεί μετέτρεψε το επώνυμό της σε Zaharoff. Ο Βασίλειος μεγάλωσε σε φτωχογειτονιά της Κωνσταντινουπόλεως. Αλητεύοντας στους δρόμους, έκανε διάφορες δουλειές «του ποδαριού», όχι τόσο αξιοπρεπείς ή νόμιμες, για να κερδίζει χρήματα. Αργότερα, αφού επιτηδεύτηκε και ως αργυραμοιβός, ταξίδεψε στο Λονδίνο. Εκεί βρέθηκε στα Δικαστήρια, σχετικά με υπόθεση κακοδιαχειρίσεως χρημάτων. Από το Λονδίνο, σε ηλικία 24 ετών, έφυγε εσπευσμένα για την Αθήνα, όπου, γνωρίστηκε και συνδέθηκε με φιλία με τον τότε πολιτικό συντάκτη και μετέπειτα Πρωθυπουργό (1915-1916) Στέφανο Σκουλούδη, χάρις στη διαμεσολάβηση του οποίου το 1877 ο Βασίλειος ανέλαβε την εκπροσώπηση της Σουηδικής εταιρείας όπλων Thorsten Nordenfeldt. Στη θέση αυτή ο Βασίλειος ανέπτυξε εξαιρετικές επιδόσεις, επιτυγχάνοντας, μεταξύ άλλων, να πωλήσει Υποβρύχια στο Ελληνικό, Οθωμανικό και Ρωσικό Ναυτικό.
Γρήγορα ο Βασίλειος δημιούργησε και άλλες επικερδέστατες επιχειρηματικές δραστηριότητες, και αναδείχτηκε όχι μόνο ως άκρως επιτυχημένος πωλητής όπλων, αλλά και ως Τραπεζίτης, Βιομήχανος κτλ, ενώ παράλληλα φρόντισε να αποκτήσει και τον έλεγχο εφημερίδων. Το άστρο του γνωστού πλέον ανά την Ευρώπη και την Ασία ως Basil Zaharoff, ανερχόταν συνεχώς και ραγδαίως και τον ονόμαζαν «Άνθρωπο μυστήριο» και «Έμπορο Θανάτου». Ο Basil Zaharoff είχε αναφέρει σε δημοσιογράφο, λίγο πριν από το θάνατό του σε ηλικία 87 ετών το 1936, ότι στη σταδιοδρομία του είχε την δυνατότητα να προκαλεί πολέμους για να πουλάει όπλα προς όλες τις αντιμαχόμενες πλευρές. Εθεωρείτο επίσης ικανός να προκαλεί την παράταση πολεμικών συγκρούσεων, για να αυξάνει τα κέρδη του από τις πωλήσεις όπλων.
Μετά την έναρξη του Α΄ ΠΠ το 1914, η άριστη γνώση των Βαλκανίων και της Μέσης Ανατολής ως και οι εκτενέστατες προσωπικές του διασυνδέσεις με τις σημαντικότερες προσωπικότητες των περιοχών αυτών και της Ευρώπης, έκαναν τον Basil Zaharoff απαραίτητο και πολύτιμο πράκτορα της Αγγλίας. Με την ιδιότητα αυτή πέτυχε να προωθήσει ακόμη περισσότερο τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες και να αποκτήσει όχι μόνο μεγάλα πρόσθετα κέρδη, αλλά να αναγορευθεί και σε Sir Basil Zaharoff.
Στην Ελλάδα ο Basil Zaharoff χρησιμοποιήθηκε από την έναρξη του Α΄ ΠΠ το 1914 από τη Βρετανία για διείσδυση και ανάπτυξη προπαγάνδας υπέρ της προσχωρήσεως της Ελλάδας στην Entente, στην οποία πρωτοστατούσε η Αγγλία. Για να κερδιθεί η Ελλάδα προς την πλευρά της Entente, o Basil Zaharoff ισχυρίζεται σε επιστολή του που βρίσκεται στα αρχεία και απευθύνεται προς υψηλόβαθμο σύνδεσμό του με το Βρετανό Πρωθυπουργό, ότι χρειάζεται να δαπανηθεί γιά χρηματισμούς στην Ελλάδα συνολικό ποσό Λιρών Αγγλίας 1.500.000. Από αυτά τα χρήματα ο Zaharoff έγραφε ότι είχε ήδη δαπανήσει στην Ελλάδα τα τελευταία 9 χρόνια Λ.Α. 1.200.000 και με ένα συμπληρωματικό ποσό Λ.Α. 300.000, τόνιζε ότι θα επιτύγχανε μέσα σε 20 ημέρες την προσχώρηση της Ελλάδας στην Entente και την έναρξη επιχειρήσεων του Ελληνικού Στρατού κατά της προσκείμενης προς τη Γερμανία Βουλγαρίας. Σημείωνε επίσης ο Zaharoff, ότι ο Αρχηγός του Κόμματος των Φιλελευθέρων Ελευθέριος Βενιζέλος ήταν αγαπητός του φίλος και επίσης ο παλαιός του φίλος και τότε Πρωθυπουργός Στέφανος Σκουλούδης, θα ακολουθούσε τις προτροπές του. Ο Zaharoff συνέχιζε στην επιστολή του ότι αυτό που τότε προείχε, ήταν η εξαγορά 45 Ελλήνων Βουλευτών, των Γερμανόφιλων Ελληνικών εφημερίδων και ενός Στρατιωτικού Διοικητού των Ελληνικών συνόρων, προκειμένου να επιταχυνθεί το τέλος του Α΄ ΠΠ. Ο Βρετανός Πρωθυπουργός, παρά τους ενδοιασμούς των επιτελών του, τελικά δέχτηκε γραπτώς την 11 Δεκεμβρίου 1915 τις προτάσεις της επιστολής Zaharoff, εκτιμώντας μεταξύ άλλων ότι οι Γερμανία είχε περί τους 3.000 δικούς της πράκτορες μέσα στην Ελλάδα και τον έλεγχο των Ελληνικών εφημερίδων.
Ακολούθως η Βρετανική Κυβέρνηση έθεσε στη διάθεση του Zaharoff το ποσόν των Λ.Α. 1.407.000, καταθέτοντας τα χρήματα εις πίστωση του Zaharoff, σε λογαριασμό του στην Barclay’s Bank. Αμέσως μετά τη λήψη των χρημάτων ο Zacharoff, σημειώνει ο Keith Hamilton, ενημέρωσε τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Στα πλαίσια της προπαγάνδας, ο Zaharoff φρόντισε να ιδρυθεί στην Αθήνα το 1916 Αγγλο-Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων, που πήρε τη μορφή Ραδιοφωνικού Πρακτορείου.
Προκειμένου να ενισχυθεί οικονομικά περαιτέρω ο Ελευθέριος Βενιζέλος, τα αρχεία αναφέρουν ότι οι Βρετανοί διέθεσαν ένα εκατομμύριο Γαλλικά Φράγκα, τα οποία πληρώθηκαν μέσω της Εθνικής Τράπεζας της Αιγύπτου στον Γεώργιο Αβέρωφ, φίλο και πράκτορα, όπως τον χαρακτηρίζει ο Keith Hamilton, του Ελευθερίου Βενιζέλου. Ο Γεώργιος Αβέρωφ, ήταν ανεψιός και κυριότερος κληρονόμος του Εθνικού ευεργέτη Γεώργιου Αβέρωφ (1818-1899) και κατά την Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια υπήρξε πολιτευτής Ευβοίας και χορηγός του κινήματος του Ελευθερίου Βενιζέλου της Θεσσαλονίκης το 1917, κατά τη διάρκεια του Α΄ ΠΠ, το οποίο απέβλεπε την υποστήριξη της εξόδου της Ελλάδας στον πόλεμο, στο πλευρό της Entente.
Από δικά του χρήματα ο Zaharoff χρηματοδότησε κατά τα αρχεία με Λ.Α 37.000, την ίδρυση Εκδοτικού Οίκου των Φιλελευθέρων. Επειδή όμως μέχρι τον Ιούλιο του 1916, δεν είχε επιτευχθεί η κήρυξη πολέμου εκ μέρους της Ελλάδας κατά της Βουλγαρίας, ο Zaharoff, ζήτησε και πέτυχε τη Γαλλο-Αγγλική χρηματοδότηση του Κόμματος των Φιλελευθέρων με επί πλέον 5.000.000 δραχμές, για προβλεπόμενα προεκλογικά έξοδα. Παρά την πίεση της Entente προς την Ελλάδα δεν έγιναν εκλογές και η Ελλάδα εξαναγκάστηκε μετά Ναυτικό Αποκλεισμό που της επέβαλαν η Βρετανία και Γαλλία και την επέμβαση Γαλλικών και Αγγλικών στρατιωτικών δυνάμεων, να πάρει μέρος στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στο πλευρό των Συμμάχων.
Η Κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου της περιόδου 1917-1920, η οποία σχηματίστηκε μετά την τον ναυτικό αποκλεισμό της Ελλάδας, τον ναυτικό βομβαρδισμό των Αθηνών, την αποβίβαση Αγγλικών και Γαλλικών στρατευμάτων στη Θεσσαλονίκη, την κατάληψη Ελληνικών νησιών από τους Άγγλους και Γάλλους και κατ’ αξίωσή τους εκθρόνιση του Βασιλιά Κωνσταντίνου τον Ιούνιο 1917, έβγαλε την Ελλάδα στον Α΄ ΠΠ στο πλευρό της Entente και τίμησε τον Basil Zaharoff με το παράσημο του Σταυρού του Σωτήρος.
Μετά αυτή τη συνοπτική παρουσίαση των άκρως απορρήτων αρχείων από τον Ιστορικό του Βρετανικού Υπουργείου Εξωτερικών και της Κοινοπολιτείας Keith Hamilton, θα περιμένουμε την ανάλυση του συνόλου των εν λόγω όλως ενδιαφερόντων αρχείων, από τους ιστορικούς.