«Αναλαμβάνω την ευθύνη» σημαίνει: Λογοδοτώ, απολογούμαι, παραιτούμαι

ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ, έλεγε ο Γάλλος αριστερός φιλόσοφος, Ζαν Πολ Σαρτρ, είναι οπλισμένα πιστόλια. Στην Κύπρο της γλωσσικής φθοράς, της πολιτικής σήψης και της πνευματικής παραφθοράς, οι λέξεις κατάντησαν στομωμένα, άχρηστα μαχαίρια. Χειρότερα: Γίνονται παίγνιο στο στόμα πολιτικάντηδων και κομματαρχών, που με περισσή ευχέρεια διαβουκολούν τους πολίτες, τους εμπαίζουν και τους παραπλανούν με μια κατ’ επίφαση σοβαροφάνεια, που δεν μπορεί να συγκαλύψει την αβαθή αντίληψη περί σεβασμού στην άσκηση υπεύθυνης πολιτικής.
Ποια είναι πάλι, τις τελευταίες ημέρες, η φράση του συρμού, με αφορμή τις ευρωεκλογές και τις επιπτώσεις τους; Κομματικοί ηγέτες δήλωσαν σε όσους θέλουν να τους πάρουν στα σοβαρά ότι «αναλαμβάνουν την ευθύνη» για το αποτέλεσμα των εκλογών. Ή ότι οι ευθύνες για τα ατυχή αποτελέσματα είναι συλλογικές. Δηλαδή όλοι ευθύνονται, άρα κανείς! Ο Πρόεδρος και αξιωματούχοι του ΔΗΚΟ, π.χ., ανέλαβαν τις ευθύνες για την πρωτοφανή ήττα του κόμματος. Παλαιότερα, όταν ο ΔΗΣΥ έχασε τις εκλογές (το 2003), ο πρόεδρος του κόμματος και η ηγεσία του ανέλαβαν την ευθύνη.
Στην Ελλάδα, επίσης, ο Πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής ανέλαβε την ευθύνη για την ήττα της Νέας Δημοκρατίας στις ευρωεκλογές. Τι σημαίνει, λοιπόν, «αναλαμβάνω την ευθύνη» για μια ήττα, μια αποτυχία, μια καταστροφή, μια τραγωδία, μια ανεπάρκεια; Στην κοινή λογική, σημαίνει ότι ο υπεύθυνος λογοδοτεί είτε ενώπιον Δικαστηρίου είτε ενώπιον του λαού. Και λογοδοτώντας, τουλάχιστον από σεβασμό στην αξιοπρέπεια των πολιτών όπως και από αυτοσεβασμό, απολογείται και ζητά συγγνώμη για τα λάθη, τις παραλείψεις, την ανικανότητα, τις ανεπάρκειες ή την ανευθυνότητά του. Ως συνέπεια όλων αυτών, αν ο υπαίτιος διαθέτει ευθιξία, αξιοπρέπεια, αυτοσυνειδησία και εντιμότητα, υποβάλλει την παραίτησή του και κλείνεται στο σπίτι του, συντροφιά με τις τύψεις ή, ενδεχομένως, τις ερινύες του. Με απλά λόγια, αν ένας κομματάρχης ή πολιτικάντης διαθέτει ό,τι η λαϊκή αντίληψη αποκαλεί «τσίπα», αποχωρεί από το προσκήνιο, επειδή δεν αντέχει την κατακραυγή, την επίκριση και την κατερείπωση της προσωπικότητάς του.
Έμεινε στη ιστορία ότι, κάποτε, ο οδηγός του οχήματος του Ιάπωνα αυτοκράτορα πέρασε με κόκκινο. Και από εντροπή έκανε χαρακίρι. Πρώην Γάλλος Πρωθυπουργός κατηγορήθηκε για δωροληψία και αυτοκτόνησε. Υπουργός Συγκοινωνιών στην Πορτογαλία υπέβαλε την παραίτησή του επειδή γέφυρα σε ποτάμι της χώρας, που κτίστηκε επί υπουργίας προκατόχου του, κατέρρευσε. Στο γειτονικό μας Ισραήλ, παλαιότερα, ο Υπουργός Άμυνας υπέβαλε παραίτηση επειδή δεν εγκρίθηκε ο προϋπολογισμός του υπουργείου του. Στην Ολλανδία ολόκληρη κυβέρνηση υπέβαλε την παραίτησή της επειδή χρόνια πριν, κατά τη διάρκεια των σφαγών στη Σρεμπρένιτσα, το ολλανδικό απόσπασμα δεν κατάφερε να τις εμποδίσει. Πρόσφατα, ο τέως πρόεδρος της Νοτίου Κορέας αυτοκτόνησε, επειδή η γυναίκα του κατηγορήθηκε ότι δωροδοκήθηκε με ένα εκατομμύριο δολάρια.
Ψάξτε να βρείτε έναν Κύπριο πολιτικό, που είχε την ευθιξία με ευτολμία να βγει μπροστά μας, να ζητήσει συγγνώμη για λάθη και αστοχίες του, να λογοδοτήσει και να υποβάλει την παραίτησή του. Πλην ελαχιστοτάτων εξαιρέσεων, που μετριούνται στα δάκτυλα της μισής χειρός, για τους περισσότερους ισχύει η γνωστή κυπριακή έκφραση, «εγιώ, εν τζιαι…», που αποδίδει τη νοοτροπία, την αντίληψη και την αντίδραση πολλών στο ενδεχόμενο να παραδεχθούν ότι έκαμαν λάθος, απέτυχαν, δεν ήταν ικανοί και άξιοι για τη θέση ή την αποστολή που τους ανέθεσαν, και παραδεχόμενοι την ανεπάρκειά τους, να αποχωρήσουν. Το DNA μας είναι διαποτισμένο μέχρι μυελού οστών με το γνωστό άθλημα, στο οποίο αριστεύει η πλειοψηφία των Κυπρίων: «Δεν φταίμε εμείς! Φταίνε οι άλλοι, οι τρίτοι, κυρίως ευθύνονται οι ξένοι και οι συνωμοσίες τους». Σε όλη τη ζωή τους, προσωπική, επαγγελματική, κοινωνική, πολιτική, οι Κύπριοι θύουν σε ό,τι στην Εσπερία αποκαλείται «θεωρία συνωμοσίας». Αυτή η θεωρία είναι η πιο βολική και η πιο αποτελεσματική αντίδραση πολλών όταν έρθει η στιγμή της αναζήτησης και απόδοσης ευθυνών. Δεν φταίει κανείς και ας έχουν σωρευθεί η κοινωνία, το κράτος, οι θεσμοί, οι αξίες, τα «πιστεύω», οι αγώνες και οι αγωνίες των ανθρώπων και του τόπου, σε καπνίζοντα ερείπια.
Όσον αφορά τους πολιτικούς, η ανάληψη της πολιτικής ευθύνης συναρτάται προς τα υψηλά καθήκοντα και τις αρμοδιότητές τους. Αφού, λοιπόν, έχουν διοριστεί ή εκλεγεί σε υψηλές θέσεις, είναι αφ’ εαυτού υποχρεωμένοι να λογοδοτούν για τις πράξεις ή τις παραλείψεις, τις ανεπάρκειες ή τις ανικανότητες και τις αποτυχίες τους. Δεν είναι ούτε αλάθητοι Πάπες ούτε εκ Θεού εντεταλμένοι. Οι ξένοι και ειδικά οι Αγγλοσάξονες επιμένουν ότι οι δημόσιοι άρχοντες, οι πολιτικοί, οι ηγέτες, πρέπει να είναι υπόλογοι στους πολίτες, δηλ. να λογοδοτούν για τις πράξεις τους. Να κρίνονται, να επικρίνονται, να δικάζονται αν χρειαστεί και να εκτελούνται αν έβλαψαν τον τόπο. Ο Τσέρτσιλ είχε διασαλπίσει κάποτε: «Η εξουσία, σε μια κρίση εθνική, όταν ο άνθρωπος πιστεύει πως γνωρίζει τι διαταγές θα πρέπει να δοθούν, αποτελεί ευλογία. Η πίστη με την οποία περιβάλλεται ο υπ’ αριθμόν ένας είναι τεράστια. Αν πουθενά σκοντάψει, θα πρέπει να υποστηριχθεί. Αν κάνει λάθη, θα πρέπει να συγκαλύπτονται. Αν κοιμάται, δεν θα πρέπει να τον ξυπνούν αδικαιολόγητα. Κι αν δεν είναι καλός, τότε θα πρέπει να αποκεφαλισθεί».
«Αναλαμβάνω την ευθύνη», σημαίνει ότι «παραδέχομαι ότι διέπραξα λάθη, απέτυχα, δεν είμαι ικανός, έχασα την εμπιστοσύνη των πολιτών, αποδείχθηκα ανεπαρκής, αναλαμβάνω και είμαι έτοιμος να πληρώσω το πολιτικό, προσωπικό, επαγγελματικό ή άλλο κόστος. Με απλά λόγια, δεν είμαι πια άξιος και ικανός για τη θέση, την αποστολή, το ρόλο, τα καθήκοντα που μου ανετέθησαν. Συνεπώς, στοιχειώδης αυτοσεβασμός και σεβασμός των πολιτών επιβάλλει να αποσυρθώ απολογούμενος και παραιτούμενος». Μην κάνετε τον κόπο, αγαπητοί, να αναζητήσετε τέτοια παραδείγματα στην κυπριακή μπανανία. Εδώ, κανείς δεν απολογείται. Κανείς δεν ζήτησε ποτέ συγγνώμη για όσα δεινά επισωρεύθηκαν στον τόπο και κατά κανόνα κανείς δεν πληρώνει το τίμημα της ανευθυνότητας και της αθλιότητάς του. Πληρώνει, όμως, ο λαός που τους ανέχεται, τους χειροκροτεί και τους ψηφίζει για να τον εξευτελίζουν, να τον εξαπατούν και να τον γελοιοποιούν. Δεν είναι καιρός, επιτέλους, να ξυπνήσουν και οι Κύπριοι;
ΣΑΒΒΑΣ ΙΑΚΩΒΙΔΗΣ ΣΗΜΕΡΙΝΗ