29/7/09

Το Ιράν, το Ισλάμ και το κράτος δικαίου

Οταν, το Σεπτέμβριο του 2007, ο πρόεδρος του Πανεπιστημίου Κολούμπια, Λι Μπόλινγκερ, παρουσίασε τον πρόεδρο του Ιράν, Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ, τον χαρακτήρισε «μικρό τύραννο». Ο Αχμαντινετζάντ έχει πολλά κακά, όμως το καθεστώς στο Ιράν δεν είναι ακριβώς τυραννία και η θέση που διατηρεί ο Αχμαντινετζάντ δεν του δίνει το δικαίωμα να έχει τον τελευταίο λόγο για τα ζητήματα του Ιράν.

Μια πραγματική τυραννία δεν θα επέτρεπε ποτέ τη διεξαγωγή εκλογών ούτε θα ανεχόταν τις επεισοδιακές διαδηλώσεις των Ιρανών που αμφισβήτησαν το εκλογικό αποτέλεσμα. Παρ' όλ' αυτά, το Ιράν δεν είναι μια φιλελεύθερη δημοκρατία.

Πολιτικοί επιστήμονες χαρακτηρίζουν την Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν ως ένα αυταρχικό καθεστώς νέου είδους, που ελέγχεται από στενούς κύκλους κληρικών και στρατιωτικών, οι οποίοι χρησιμοποιούν τις εκλογές για να νομιμοποιήσουν τους εαυτούς τους. Το σύνταγμά του δίνει την κυριαρχία όχι στο λαό, αλλά στο Θεό, και θεσμοθετεί το Ισλάμ και το Κοράνι ως τις ανώτατες πηγές δικαίου.

Το πιο κοντινό παράδειγμα στο σύνταγμα του Ιράν είναι το σύνταγμα που υιοθέτησε η Γερμανία μετά την ενοποίησή της, τη δεκαετία του 1870. Πριν από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Γερμανία είχε ένα εκλεγμένο κοινοβούλιο, όμως σημαντικές εξουσίες ειδικά σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας διατηρούσε ο αυτοκράτορας, ο οποίος δεν εκλεγόταν. Ο αυτοκράτορας ήλεγχε τις ένοπλες δυνάμεις, όμως τελικά εκείνος βρέθηκε υπό τον έλεγχό τους. Αυτό φαίνεται να συμβαίνει τώρα και στο Ιράν.

Τι μέλλον λοιπόν επιθυμούμε για το Ιράν, υπό το φως και των πρόσφατων μαζικών διαδηλώσεων; Προσωπικά, θα ήθελα το Ιράν να υιοθετήσει ένα νέο σύνταγμα στα πρότυπα της Δύσης, που θα εγγυάται τη θρησκευτική ελευθερία, το κοσμικό κράτος και θα δίνει την εξουσία στο λαό και όχι στο Θεό.

Ομως μια σειρά στοιχείων υπονοεί ότι οι διαδηλωτές δεν επιδίωκαν κάτι τέτοιο. Αυτό που φαίνεται να επιθυμούν είναι ο σεβασμός των δημοκρατικών στοιχείων του συντάγματος και η παύση της χειραγώγησης των εκλογικών αποτελεσμάτων από τις διοικητικές αρχές.

Δυστυχώς οι Ιρανοί ίσως να μην μπορέσουν ποτέ να επιλέξουν το σύνταγμα που επιθυμούν. Η θρησκευτική και στρατιωτική κλίκα, που πρόσφατα έκανε επίδειξη ισχύος, πιθανόν να σύρει το Ιράν σε ένοπλες συρράξεις με άλλες χώρες της περιοχής. Ας ελπίσουμε ότι οι εσωτερικές δυνάμεις της χώρας θα πιέσουν για μια εξέλιξη του πολιτικού συστήματος προς την επικράτηση του νόμου και της δημοκρατίας.

ΦΡΑΝΣΙΣ ΦΟΥΚΟΥΓΙΑΜΑ, καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας στο John Hopkins School of Advanced International Studies
ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.