Η μάχη του Αγίου Ερμολάου

Στην εφημερίδα «Σημερινή» (Δευτέρα 10/8/09) δημοσιεύτηκε ένα άρθρο για τη δράση του 301Τ.Π. και των Κυπρίων Αξιωματικών, των κ. Αχιλλείδη (Ταγματάρχη), Κ. Παπακώστα (Λοχαγού), Χρ.Τσαγγάρη (Λοχαγού) και του Ε. Σαλάτα (Λοχαγού). Αν και στην εισαγωγή αναφέρονται πραγματικότητες, τόσο για την άφιξη του Τάγματος στον Άγιο Ερμόλαο τη νύκτα της εισβολής και την τοποθέτησή του στα φυλάκια της Εθνικής Φρουράς μεταξύ του τουρκικού θυλάκου και των ελεύθερων περιοχών, εντούτοις στη συνέχεια ακολουθείται μία ανιστόρητη αφήγηση μερικώς ανύπαρκτων γεγονότων.

ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΑΓΓΕΛΙΔΗ*

Ο υποφαινόμενος ήταν τότε Έφεδρος Ανθυπολοχαγός που κλήθηκε να υπηρετήσει εθελοντικά στο 301Τ.Π. Μαζί μου υπηρέτησαν και δέκα επώνυμα συγγενικά και φιλικά μου πρόσωπα, που μπορούν να επιβεβαιώσουν αυτά που γράφω. Όταν ξημέρωνε 21 Ιουλίου, διαταχθήκαμε με φάλαγγα κατ’ άνδρα να πορευθούμε και διαμοιραστούμε στο φυλάκιο Καλαμπάκι και φυλάκια με αρ.1,2,3 που ευρίσκοντο οχυρωμένα στην κορυφή μιας λοφοσειράς ανάμεσα τού τότε θυλάκου και των ελεύθερων περιοχών.
Το φυλάκιο Καλαμπάκι ήταν υπό τουρκοκυπριακή κατοχή και για να το καταλάβουμε συντονιστήκαμε με το Τάγμα των Κληρωτών Στρατιωτών του 231Τ.Π. και ενός Λόχου με επικεφαλής τον Κώστα Παπακώστα που έκανε επίθεση από τα ανατολικά, ενώ το 231Τ.Π. έκανε την επίθεσή του από τη δυτική και νότια πλευρά, έτσι που οι Τουρκοκύπριοι να αισθανθούν τον κλοιό και να τον εγκαταλείψουν. Μπορώ να πω πως με μεγαλύτερη τη συμβολή των Κληρωτών Στρατιωτών του 231Τ.Π., και λιγότερο εμάς των Εφέδρων, που αποτελούσαμε το 301Τ.Π. ο στόχος πραγματοποιήθηκε.

Σπουδαίο οχυρό
Οι Τουρκοκύπριοι εγκατέλειψαν το σπουδαίο αυτό οχυρό αφήνοντας στα χέρια μας σημαντικό αριθμό όπλων και πυρομαχικών. Το οχυρό ήταν πραγματικά εντυπωσιακό. Αφού εγκατασταθήκαμε για καλά στο φυλάκιο έφθασε και ο Διοικητής του Λόχου μας Χρ.Τσαγγάρης για να τεθεί επικεφαλής, καθόσον εγώ όσον και ένας-δυο άλλοι που ήμασταν εκεί είχαμε το βαθμό του Ανθυπολοχαγού και η δύναμη που μαζεύτηκε ήταν ενός ολόκληρου Λόχου και εχρειάζετο Διοίκηση από Λοχαγό.
Πράγματι, όπως αναφέρει ο συγγραφέας, μέχρι τις 22 Ιουλίου υποστήκαμε σφοδρές επιθέσεις της αεροπορίας και πεζικού, που ήταν οχυρωμένοι στο Κρινί - Πιλέρι. Η περαιτέρω προώθησή μας προς το Κρινί - Πιλέρι ήταν εντελώς αδύνατη για στρατιωτικούς λόγους και όχι για αστείους λόγους, όπως αναφέρει ο συγγραφέας ότι δεν μπορούσαμε να προχωρήσουμε.
Στη πραγματικότητα διετάχθη ολόκληρος ο Λόχος να προχωρήσει προς το Κρινί - Πιλέρι, αλλά ο Λοχαγός Χρ.Τσαγγάρης διαφωνούσε λέγοντας ότι θα έπαιρνε ολόκληρο το Λόχο στο θάνατο. Ίσως να είχε δίκαιο. Στη συνέχεια διέταξε μία διμοιρία υπό τη δική μου εθελοντική διοίκηση να προχωρήσει προς το Κρινί - Πιλέρι για απελευθέρωση κάποιων Ελληνοκύπριων στρατιωτών που είχαν εγκλωβιστεί εκεί. Αυτή η διαταγή και αν ήταν αστεία. Εδώ ένας Λόχος εκρίνετο από τον Χρ.Τσαγγάρη ότι ήταν ανεπαρκής και ανυπεράσπιστος, αλλά για να σωθούν τα προσχήματα διέταξε μια διμοιρία και έναν Ανθυπολοχαγό να προχωρήσουν προς Κρινί - Πιλέρι.

Απροθυμία εφέδρων
Η συγκρότηση διμοιρίας κατέστη αδύνατη λόγω της απροθυμίας των εφέδρων στρατιωτών να πάρουν μέρος στην επιχείρηση. Μάζεψα τότε υποχρεωτικά 10 έφεδρους στρατιώτες, όλους φίλους και συγγενείς μου, και τους είπα ότι θα πραγματοποιούσαμε αυτή την επιχείρηση. Όντως η επιχείρηση είχε ολέθριο αποτέλεσμα γιατί προχωρήσαμε μέχρι 50 μέτρα και καθηλωθήκαμε από τα εχθρικά πυρά. Ζήτησα από τους άντρες μου να μείνουν καταγής μέχρι να νυχτώσει γιατί και αυτή ακόμα η υποχώρηση, που ήταν ορατή από τρία σημεία τουρκικών καταιγιστικών πυρών, κινδύνευε με εξόντωση.
Έτσι κι έγινε. Το βράδυ αποχωρήσαμε από τις λίγο προχωρημένες θέσεις μας και υποχωρήσαμε στο Καλαμπάκι. Ο Λοχαγός μας Χρ.Τσαγγάρης ισχυρίστηκε ότι είχε κάποια προβλήματα στην κοιλιά και στα πόδια και ζήτησε και του επετράπη να φύγει για το νοσοκομείο.
Το πρωί στις 23 Ιουλίου ο κ. Αχιλλείδης με πήρε στο μαγνητικό τηλέφωνο και μου ανέφερε ότι ο Αξιωματικός στην έδρα του Λόχου κ. Κούμας (έφεδρος) που ήταν υπεύθυνος εφοδιασμού και 4ου γραφείου έπρεπε να φύγει και έπρεπε να τον αντικαταστήσω. Τελικά, αποχώρησε όλος ο Λόχος του κ. Χρ.Τσαγγάρη και αντικαταστάθηκε από τον κ. Παπακώστα και τους άντρες του Λόχου του. Εγώ είχα δει τον Παπακώστα και εκπλήττομαι γιατί ο κ. Ανδρέας Τ. Λουκά ισχυρίζεται ότι εξαφανίστηκε. Στις 23 Ιουλίου το βράδυ όταν οι Τουρκοκύπριοι είχαν ενωθεί για τα καλά με τους εισβολείς, καταλάβαμε ότι επέκειτο σφοδρή επίθεση την επομένη, 26 Ιουλίου. Ακόμα και ο κ. Αχιλλείδης και όλοι οι Αξιωματικοί της Διοίκησης πορευθήκαμε προς τα φυλάκια για ενίσχυση των φρουρών.

Αναδίπλωση με δυσκολία…
ΤΑ ΦΥΛΑΚΙΑ υπέστησαν σφοδρό κανονιοβολισμό από τα άρματα μάχης Μ48 που ήταν τοποθετημένα απέναντι από αυτά. Πίσω από τα άρματα υπήρχαν συγκεντρώσεις πεζικού του Τουρκικού Στρατού που απ’ ό,τι θυμάμαι ήταν όλοι οπλισμένοι με τα αυτόματα τυφέκια-πολυβόλα FN. Σε αντίθεση μ' εμάς που το 98-99% ήμασταν οπλισμένοι με τα γνωστά τυφέκια μαρτίνια.
Ενόψει της επαπειλούμενης καταστροφής ο Διοικητής του 301Τ.Π. εξέδωσε διαταγή για οπισθοχώρηση προς τη Σκυλλούρα και στη συνέχεια επανασυγκρότηση στο Δημοτικό Σχολείο Φιλιάς. Κανένας δεν διαφώνησε με τη διαταγή του γιατί η ολοκληρωτική καταστροφή και σφαγή ήταν κάτι παραπάνω από φανερή. Οι μονάδες που φρουρούσαν τα φυλάκια 1,2,3, ανάμεσα σ’ αυτούς κι εγώ, αναδιπλωθήκαμε με κάποια δυσκολία όμως στη Σκυλλούρα. Η σκέψη μας, όμως, ήταν στους συναδέλφους μας που επάνδρωναν το Καλαμπάκι μαζί με τον Κ. Παπακώστα, που με την καταναγκαστική φυγή μας θα έμεναν σχεδόν περικυκλωμένοι.
Δεν ήταν παρά αργά το βράδυ όταν ο Παπακώστας, οδηγώντας το Λόχο του με μαεστρία και πολύ θάρρος, αντί να κατέβει προς τη Σκυλλούρα ανέβηκε πιο ψηλά και μέσω των χωριών Λάρνακα Λαπήθου - Αγριδακίου κατέβασε τους στρατιώτες του στη Σκυλλούρα και μετά στη Φιλιά που ήταν το σημείο ανασυγκρότησης. Ήμουν από τα πρόσωπα που είχαν την τύχη ή την ατυχία να διαπιστώσω με τα ίδια μου τα μάτια την αποχώρηση του Λόχου του Παπακώστα τουλάχιστον από ένα σημείο δυτικά του Αγίου Ερμόλαου μέχρι τη Σκυλλούρα και τη Φιλιά. Τον Παπακώστα τον είδα, τόσο στη Σκυλλούρα όσο και στη Φιλιά. Κανένας δεν είχε πει ότι είχε εξαφανιστεί.

Καθοδήγησε το Λόχο του στη σωτηρία
ΕΙΝΑΙ με μεγάλη έκπληξη που είδα στην εφημερίδα «Σημερινή» στις 10/8/09 το άρθρο του Ανδρέα Τ. Λουκά ότι… «ο Παπακώστας εξαφανίστηκε». Δύο Ελλαδίτες Αξιωματικοί του 11ου Τακτικού Συγκροτήματος και ένας Κύπριος Αξιωματικός πράγματι εξαφανίστηκαν. Όμως ο Κ. Παπακώστας δεν ήταν μέσα σε αυτούς. Μάλιστα, στο επίπεδο των Εφέδρων Αξιωματικών και των στρατιωτών συζητούσαμε για το κατόρθωμα του Παπακώστα που καθοδήγησε το Λόχο του στη σωτηρία με τις ελάχιστες απώλειες. Ελπίζω οι ανακρίβειες του κ. Ανδρέα Τ. Λουκά να οφείλονται σε έλλειψη καλής πληροφόρησης και όχι σκοπιμότητες, γιατί μπορεί να κατονομάσω άλλα 50-60 πρόσωπα που μπορούν να επιβεβαιώσουν τη δράση του Παπακώστα.
Θέλω να σημειωθεί εδώ ότι δεν ανήκω στον πολιτικό χώρο της κυβέρνησης ή της συγκυβέρνησης, αλλά γράφω τις διαπιστώσεις μου για σεβασμό προς την αλήθεια και την ιστορική πραγματικότητα. Εύχομαι στην ηλικία των 57 χρόνων που είμαι σήμερα να μη γνωρίσω άλλον πόλεμο εγώ, ούτε οι συμπατριώτες μου ούτε τα παιδιά μας. Δεν προσβλέπω τίποτε θετικό από έναν πόλεμο παρά αίμα, καταστροφές και νέες χαμένες πατρίδες.
Αν γράφω κάτι από τα προσωπικά μου βιώματα, το γράφω στη προσπάθειά μου να πω ορισμένες αλήθειες που βίωσα προσωπικά και όχι να υποθέσω «κάτι που δεν γνωρίζω ή δεν έζησα». Αυτά προς αποκατάσταση της αλήθειας και ζητώ όπως η εφημερίδα σας δημοσιεύσει στον ίδιο χώρο και με την ίδια προβολή τη δική μου κάλυψη των γεγονότων, που βασίζεται στις προσωπικές μου μαρτυρίες και όχι σε υποθέσεις που τεκμαίρονται από την άγνοια των συγκεκριμένων γεγονότων.
*Δικηγόρος