Του Θανου Π. Ντοκου*
Πρόσφατες μελέτες έγκυρων διεθνών ινστιτούτων και οργανισμών θεωρούν το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής ως μία από τις κυριότερες μελλοντικές απειλές για την εθνική και διεθνή ασφάλεια, με δυσμενέστατες συνέπειες κυρίως για τον αναπτυσσόμενο κόσμο.
Καταγράφονται οι ακόλουθες απειλές:
(1) Συγκρούσεις με σκοπό την εξασφάλιση φυσικών πόρων. Μείωση της καλλιεργήσιμης γης, εκτεταμένη λειψυδρία, φθίνοντα αποθέματα τροφίμων και αλιευμάτων, περισσότερες πλημμύρες, παρατεταμένες περίοδοι ξηρασίας και αύξηση έντασης και συχνότητας ακραίων φυσικών φαινομένων.
(2) Απώλεια εδαφών σε παραθαλάσσιες περιοχές και συνοριακές διενέξεις.
(3) Μετανάστευση λόγω περιβαλλοντικών αλλαγών (εκτιμάται ότι ο αριθμός των μεταναστών αυτών θα μπορούσε να φτάσει τα 200 εκατομμύρια ώς το 2050).
(4) Αύξηση της αστάθειας σε αδύναμα ή δυσλειτουργικά κράτη, μειώνοντας ακόμη περισσότερο την ήδη περιορισμένη ικανότητα των κυβερνήσεών τους να ανταποκριθούν αποτελεσματικά στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν.
(5) Πιέσεις επί του διεθνούς συστήματος διακυβέρνησης και κίνδυνοι για την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη.
Η κάθε μία από τις απειλές αυτές κατά της διεθνούς σταθερότητας και ασφάλειας είναι από μόνη της δύσκολο να αντιμετωπισθεί. Η διάδραση μεταξύ τους εντείνει τις προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η διεθνής κοινότητα και ενδέχεται να προκαλέσει μια «αλυσιδωτή αντίδραση» με απρόβλεπτες συνέπειες.
Ακόμη και στην πλέον αισιόδοξη περίπτωση (με μια μέση άνοδο της θερμοκρασίας σε παγκόσμιο επίπεδο της τάξεως των 1,3 βαθμών Κελσίου ώς το 2040), στις επιπτώσεις μπορεί να περιλαμβάνονται: η αύξηση των ενδοκρατικών και διακρατικών εντάσεων λόγω αύξησης των μεταναστευτικών ρευμάτων, η πιθανότητα συγκρούσεων λόγω ανεπάρκειας πόρων (κυρίως στα δυσλειτουργικά κράτη της Αφρικής), οι οικονομικές προεκτάσεις από την εξάπλωση ασθενειών, καθώς και απρόβλεπτες γεωπολιτικές ανακατατάξεις, καθώς τα κράτη θα προσαρμόζονται με διαφορετικούς ρυθμούς στις μεταβολές στους διαθέσιμους πόρους και στη διάδοση των ασθενειών.
Στην περίπτωση έντονης κλιματικής αλλαγής, που θα αντιστοιχεί σε μια μέση άνοδο στην παγκόσμια θερμοκρασία της τάξεως των 2,6 βαθμών Κελσίου ώς το 2040, μαζικά μη-γραμμικά φαινόμενα στο παγκόσμιο φυσικό περιβάλλον θα προκαλέσουν μαζικά μη-γραμμικά κοινωνικά φαινόμενα.
Οι περιοχές που θα επηρεαστούν περισσότερο καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος της υδρογείου: Μέση Ανατολή, Βόρεια Αφρική, ζώνη Σαχέλ, νότια Αφρική, Κεντρική Ασία, Ασία (κεντρικά δέλτα ποταμών, το Μπαγκλαντές, το Πακιστάν, η Ινδία και η Κίνα), περιοχή Ειρηνικού, Λατινική Αμερική (κυρίως η περιοχή των Ανδεων και η Αμαζονία), Καραϊβική, Κόλπος του Μεξικού και Αρκτική. Αλλά ολόκληρος ο πλανήτης θα επηρεαστεί -οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά- σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό από την κλιματική αλλαγή και οι διεθνείς προσπάθειες αντιμετώπισης του προβλήματος δεν κρίνονται ακόμη ικανοποιητικές.
Ανησυχητική είναι η κατάσταση και στη χώρα μας που απειλείται με ερημοποίηση και σοβαρές επιπτώσεις στον τουρισμό, τη γεωργία, τους υδάτινους πόρους και γενικότερα την ποιότητα ζωής (σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του WWF Ελλάς και του Εθνικού Αστεροσκοπείου). Επειδή το διακύβευμα είναι ουσιαστικά το μέλλον της χώρας, πρέπει να αναζητηθεί άμεσα στρατηγική διαχείρισης του προβλήματος. Καλό θα είναι, πάντως, να γνωρίζουμε εκ των προτέρων ότι καμιά λύση δεν θα είναι ανώδυνη.
* Ο κ. Θάνος Π. Ντόκος είναι γενικός διευθυντής του ΕΛΙΑΜΕΠ.
Πηγή kathimerini.gr
CIA Opens Center on Climate Change and National Security
ΑπάντησηΔιαγραφήSeptember 25, 2009
The Central Intelligence Agency is launching The Center on Climate Change and National Security as the focal point for its work on the subject. The Center is a small unit led by senior specialists from the Directorate of Intelligence and the Directorate of Science and Technology.
Its charter is not the science of climate change, but the national security impact of phenomena such as desertification, rising sea levels, population shifts, and heightened competition for natural resources. The Center will provide support to American policymakers as they negotiate, implement, and verify international agreements on environmental issues. That is something the CIA has done for years. “Decision makers need information and analysis on the effects climate change can have on security. The CIA is well positioned to deliver that intelligence,” said Director Leon Panetta.
The Center will assume responsibility for coordinating with Intelligence Community partners on the review and declassification of imagery and other data that could be of use to scientists in their own climate-related research. This effort draws on imagery and other information that is collected in any event, assisting the US scientific community without a large commitment of resources.
The new Center does more than bring together in a single place expertise on an important national security topic—the effect environmental factors can have on political, economic, and social stability overseas. It will also be aggressive in outreach to academics and think tanks working the issue. The goal is a powerful asset recognized throughout our government, and beyond, for its knowledge and insight.