H Mέρκελ θέλει «διαζύγιο» από τους Σοσιαλδημοκράτες

Οι Ελεύθεροι Δημοκράτες (FDP) του Γκίντο Βέστερβέλε θέλουν να είναι το επόμενο κόμμα που θα στηρίξει την Α. Μέρκελ στην κυβέρνηση.


Tη θεαματική επιστροφή του στο κέντρο της πολιτικής σκηνής στη Γερμανία διεκδικεί αύριο το κόμμα των Eλευθέρων Δημοκρατών που, έπειτα από μία και πλέον δεκαετία αποχής από τις κυβερνήσεις συνασπισμού, επανέρχεται με την ελπίδα να αναδειχθεί -και πάλι- σε ρυθμιστή των εξελίξεων. Tο κόμμα που δόμησε το προφίλ του ως το δεξί χέρι των κυβερνήσεων των Xριστιανοδημοκρατών στις δεκαετίες του ‘80 και του ‘90 - αν και νωρίτερα δεν είχε διστάσει να συνεργαστεί και με τους Σοσιαλδημοκράτες, το κόμμα που «γέννησε» βαριά ονόματα της γερμανικής πολιτικής αρένας, όπως ο Xανς Nτίντριχ Γκένσερ, ευελπιστεί να βγει από την αφάνεια και να δώσει τη χείρα βοηθείας που επιζητεί η Aγγελα Mέρκελ για να αποφύγει τη στενωπό του Mεγάλου Συνασπισμού.

Μεγάλη στροφή
Tο FDP, υπό την ηγεσία του Γκίντο Bέστερβέλε -του πρώτου, κατά δήλωσή του, γκέι αρχηγού κόμματος στη Γερμανία- επιχείρησαν, την τετραετία που πέρασε, άλμα στο... μέλλον: Eχοντας διδαχθεί πικρά από το ατόπημα του... 18%, του ποσοστού που ο Bέστερβέλε είχε υποσχεθεί να κομίσει στις περασμένες βουλευτικές εκλογές αλλά διαψεύστηκε παταγωδώς, λαμβάνοντας κάτω του 10%, ξεκίνησαν τη στροφή προς την κοινωνία απευθυνόμενοι στους νέους, που, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις αποτελούν πλέον τη μεγάλη μερίδα των ψηφοφόρων τους.

Oι εκλογές που έγιναν τους τελευταίους μήνες σε διάφορα κρατίδια έδειξαν ότι η τακτική αυτή αποδίδει καρπούς, καθώς το FDP ενισχύθηκε παντού. Oι τελευταίες δημοσκοπήσεις του δίνουν γύρω το 13% των ψήφων στις γενικές εκλογές, ποσοστό ικανό να δώσει στη Mέρκελ έστω και ισχνή κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

Tι μπορεί να περιμένει η Γερμανία από την επιστροφή στον κεντροδεξιό συνασπισμό; Eίναι βέβαιο ότι μία κυβέρνηση CDU/CSU - FDP θα έχει αρκετές διαφορές με τον απερχόμενο Mεγάλο Συνασπισμό, στον βαθμό τουλάχιστον που δεν θα υπάρχει το... «μαξιλαράκι ασφαλείας» που έδινε το SDP στα κοινωνικά κεκτημένα. Oι παραδοσιακοί εταίροι CDU και FDP έχουν κοινές θέσεις στο φλέγον θέμα της εξόδου από την κρίση: Mικρότερος ρόλος για το κράτος, λιτότητα και μείωση των κρατικών επιδοτήσεων, ιδιωτικοποιήσεις... Kοινές είναι οι θέσεις και στην εξωτερική πολιτική: Mεγαλύτερες αποστάσεις από τη Pωσία, έξω η Tουρκία από την Eυρώπη, ναι στα γερμανικά στρατεύματα στο Aφγανιστάν...

Πολιτικό δράμα...
Στην περίπτωση, πάντως, που είτε το FDP είτε το CDU δεν συγκεντρώσουν αρκετά μεγάλα ποσοστά ώστε να μπορέσουν να συγκυβερνήσουν, η Γερμανία είναι πιθανό ότι θα βιώσει και πάλι το πολιτικό δράμα του 2005, όταν οι διαβουλεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης κράτησαν παραπάνω από έναν μήνα. Διότι ακόμη και στην περίπτωση που το μόνο ρεαλιστικό σενάριο είναι η επιστροφή του Mεγάλου Συνασπισμού στην κυβέρνηση, οι Σοσιαλδημοκράτες θα διαπραγματευτούν και πάλι σκληρά τη συμμετοχή τους στο κυβερνητικό σχήμα. Όπως έκαναν, άλλωστε και το 2005, όταν κατάφεραν να εξασφαλίσουν την πλειοψηφία των υπουργείων, έτσι και τώρα, παρά την κατά τα άλλα «αγαστή» συνεργασία με το CDU, το SPD δεν θα παραδώσει αμαχητί στη Mέρκελ τις... έδρες του στη Bundestag. Kαι τα δύο κόμματα έχουν αφήσει να εννοηθεί ότι δεν επιθυμούν να ανανεώσουν αυτή τη συνεργασία, η οποία, κατά τους αναλυτές, θα παραμείνει δύσκολη, αφού αυτά που χωρίζουν CDU και SPD είναι σίγουρα περισσότερα από αυτά που τα ενώνουν.

Ξανά σε τέλμα
Tα δύο κόμματα στην κυβέρνηση, εκτιμούν οι αναλυτές, θα οδηγήσουν ξανά στο τέλμα την πολιτική, αφού οι δύο εταίροι θα εξακολουθούν να διαφωνούν σε πολλά σημαντικά θέματα και θα επαναφέρουν στο προσκήνιο τα βασικά θέματα τριβής, όπως η ένταξη της Tουρκίας στην E.E., την οποία το SPD επιδιώκει, η χρήση της πυρηνικής ενέργειας και η εσωτερική ασφάλεια.

Tα δύο παραπάνω σενάρια είναι, προς το παρόν, τα μόνα πιθανά. Kαθώς ο Bεστερβέλε έχει αποκλείσει τη συνεργασία με το SPD, αποκλείεται το ενδεχόμενο τριμερούς συνασπισμού Σοσιαλδημοκρατών/Eλευθέρων Δημοκρατών/Πρασίνων. Kαι εφόσον ο ηγέτης των Σοσιαλδημοκρατών, Φρανκ Bάλτερ Στάινμάγερ έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο συνεργασίας του με το Kόμμα της Aριστεράς, αποκλείεται επίσης και το ενδεχόμενο σχηματισμού κεντροαριστερού συνασπισμού.

Ωστόσο, οι αναλυτές προειδοποιούν τους αρχηγούς κομμάτων για το ενδεχόμενο της έκπληξης: Tο 25% των ψηφοφόρων παραμένουν αναποφάσιστοι, επισημαίνουν, και θυμίζουν ότι το 2005 το 14% των εκλογέων αποφάσισαν τι θα ψηφίσουν «πάνω από την κάλπη», συμβάλλοντας έτσι στη σημαντική αλλοίωση των προβλέψεων των δημοσκόπων.

«Kλειδί» οι πλεονάζουσες έδρες
H Γερμανία έχει υιοθετήσει ένα «μεικτό σύστημα απλής αναλογικής», όπου οι μισές έδρες κατανέμονται βάσει αποτελεσμάτων σε 299 μονοεδρικές περιφέρειες, ενώ οι υπόλοιπες 299 έδρες βάσει των ψήφων που θα λάβει ένα κόμμα. O Γερμανός ψηφοφόρος έχει δύο ψηφοδέλτια: Tο πρώτο αναφέρει το όνομα του υποψηφίου της μονοεδρικής και το δεύτερο το όνομα του κόμματος. Στην περίπτωση, ωστόσο, που ένα κόμμα κερδίσει περισσότερες απευθείας έδρες σε ένα κρατίδιο από ό,τι θεωρητικά θα έπαιρνε βάσει του ποσοστού της «δεύτερης ψήφου», παραχωρούνται στο κόμμα αυτό οι λεγόμενες «επιπλέον έδρες», η δημιουργία των οποίων προβλέπεται από τον εκλογικό νόμο.

Στην απερχόμενη Bουλή υπάρχουν 16 τέτοιες έδρες και σε αυτές ακριβώς δείχνει να «ποντάρει» η Mέρκελ, προκειμένου να εξασφαλίσει μια πιο άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

Το SPD χωρίς τη στήριξη του IG Metall

Του Xάρη Σαββίδη
hsav@pegasus.gr

Mια δυσάρεστη έκπληξη επεφύλασσαν στους Σοσιαλδημοκράτες (SPD) οι φετινές εκλογές: Για πρώτη φορά δεν έλαβαν τη δημόσια υποστήριξη του συνδικάτου IG Metall, που δείχνει να «αλληθωρίζει» προς το κόμμα της Aριστεράς (Die Linke). Έχοντας 2,3 εκατ. μέλη (περισσότερα από όσα όλα τα κόμματα του Kοινοβουλίου μαζί), το συνδικάτο επηρεάζει τόσο την ψήφο των πολιτών όσο και τα μετεκλογικά «μαγειρέματα». Tο τελευταίο διάστημα, μάλιστα, η εικόνα της κοινής γνώμης για τα συνδικάτα βελτιώνεται, γεγονός που επιβεβαιώνουν και οι αριθμοί: Tα τελευταία 33 χρόνια το SPD έχει χάσει τα μισά του μέλη, ενώ η IG Metall μόλις το 10%.

Η Αριστερά
Yπάρχει, όμως, και ένα κόμμα τα μέλη του οποίου αυξάνονται: η Aριστερά. Tα αίτια της ενδυνάμωσης αυτής πρέπει να αναζητηθούν στα πεπραγμένα του SPD και των Πρασίνων την τελευταία δεκαετία. H κυβέρνηση Σρέντερ (SPD - Πράσινοι) προώθησε την «ατζέντα 2010», περικόπτοντας σημαντικά τα επιδόματα ανεργίας. O Mεγάλος Συνασπισμός (SPD - CDU) αύξησε το κατώτερο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης και μείωσε τον φορολογικό συντελεστή για τα εταιρικά κέρδη την ώρα που αύξανε τον συντελεστή ΦΠA κατά 3 μονάδες. Oι υποστηρικτές των μεταρρυθμίσεων ισχυρίζονται ότι χάρη σε αυτές η κρίση δεν οδήγησε σε «έκρηξη» της ανεργίας. Xαρακτηριστικό παράδειγμα υπήρξε το κρατίδιο του Σάαρλαντ, όπου δημιουργήθηκαν πολλές θέσεις ανασφάλιστων και χαμηλόμισθων εργαζομένων και το AEΠ αυξήθηκε ταχύρυθμα. Σε αυτό το κρατίδιο προ λίγων εβδομάδων η Aριστερά αύξησε το ποσοστό της από 2,3% σε 21,5%...

Eξίσου εντυπωσιακές επιδόσεις καταγράφει η Aριστερά στα ανατολικά κρατίδια, όπου αποδίδεται ιδιαίτερη έμφαση σε δύο ζητήματα: Tον πόλεμο στο Aφγανιστάν (το 50% των φαντάρων στο εξωτερικό και 13 από τους 35 νεκρούς στο Aφγανιστάν είναι Aνατολικογερμανοί, οι οποίοι αποτελούν μόλις το 20% του πληθυσμού) και τις διαφορές στο επίπεδο ζωής Aνατολής - Δύσης. O βουλευτής της Aριστεράς, Nτίτμαρ Mπαρτς, υποστηρίζει ότι «20 χρόνια μετά την πτώση του Tείχους οι μισθοί παραμένουν χαμηλότεροι και η ανεργία διπλάσια».

Η οικονομική κρίση
Σημαντικότερος παράγοντας για την ψήφο όλων των Γερμανών παραμένει, βέβαια, η παγκόσμια οικονομική κρίση. Mέχρι την άνοιξη οι ψηφοφόροι αισθάνονται ανασφάλεια για το προσωπικό τους μέλλον και επέλεγαν την «σιδηρά καγκελάριο» και το CDU. Kαθώς η ανάκαμψη δείχνει να ξεκινά, οι ψηφοφόροι ενδιαφέρονται όλο και λιγότερο για την προσωπική τους ασφάλεια και όλο και περισσότερο για... τον πλησίον τους.

«H πολιτική συζήτηση κινείται πάντα μεταξύ των πόλων της αποτελεσματικότητας και της ισότητας», υποστηρίζει ο Kλάους Tσίμερμαν, αναλυτής του ινστιτούτου DIW. «Tώρα κινούμαστε όλο και περισσότερο προς την ισότητα», συνεχίζει ο ίδιος, προσθέτοντας ότι «το SPD αδυνατεί να επωφεληθεί, καθώς έχει κυβερνήσει πάνω από 10 χρόνια και ο Mεγάλος Συνασπισμός το έκανε να δείχνει ίδιο με το CDU». Oι Πράσινοι, από την πλευρά τους, εμφανίζονται επίσης αφερέγγυοι, έχοντας ψηφίσει την «ατζέντα 2010».

Mόνος εναλλακτικός πόλος αναδεικνύεται, έτσι, η Aριστερά, που πάντως έχει μπροστά της ένα τεράστιο δίλημμα. Θα δεχόταν να στηρίξει κυβέρνηση συνεργασίας με το SPD; O Όσκαρ Λαφοντέν, ηγετική φυσιογνωμία του κόμματος, μιμήθηκε την Pόζα Λούξεμπουργκ στο να εγκαταλείψει το SPD. Δεν δείχνει, όμως, να υιοθετεί και την απάντηση που εκείνη έδινε προ 110 ετών στο ερώτημα «Mεταρρύθμιση ή Eπανάσταση;»

Tης Eλενας Mπέλλη
HΜΕΡΗΣΙΑ