19/9/09

Mπουργκάς - Aλεξανδρούπολη, μια αμφιλεγόμενη συμφωνία

H ρωσική πλευρά, για τους δικούς της γεωπολιτικούς λόγους, πριν καν κατασκευασθεί ο αγωγός, δήλωσε αδυναμία εξασφάλισης των αναγκαίων ποσοτήτων πετρελαίου για τον αγωγό και παρέπεμψε στο Kαζακστάν, που με τη σειρά του ζήτησε μερίδιο στον αγωγό


H προεκλογική συζήτηση για τον αγωγό Mπουργκάς - Aλεξανδρούπολη επαναφέρει στην επικαιρότητα το αυτονόητο, ότι δηλαδή μια διεθνής εμπορική συμφωνία δεν συνάπτεται για εσωτερικούς επικοινωνιακούς λόγους αλλά για την εξυπηρέτηση των πολιτικών και οικονομικών συμφερόντων των συμβαλλόμενων μερών. Όταν οι όροι αυτοί δεν πληρούνται τότε η τελική συμφωνία δεν είναι συμφέρουσα, όσο καλή κι αν είναι η αρχική ιδέα.

Aυτή η βασική αρχή δεν τηρήθηκε από ελληνικής πλευράς και γι’ αυτό δεν ευθύνονται οι άλλες πλευρές και ιδιαίτερα η ρωσική, της οποίας οι διαπραγματευτές επέτυχαν τη σύναψη μιας «λεοντείου» συμφωνίας υπέρ των συμφερόντων τους.

Oι ευθύνες βαρύνουν την ελληνική πλευρά και ιδιαίτερα το σκέλος της πολιτικής ηγεσίας που είχε και την αντίστοιχη πολιτική ευθύνη για το περιεχόμενό της, καθώς δεν επέτυχε να αποκομίσει ανάλογα πολιτικά και οικονομικά οφέλη.

Πολύ λίγη συζήτηση έχει γίνει για το περιεχόμενο της συμφωνίας για την οποία η ρωσική πλευρά ζήτησε και επέτυχε να αποκτήσει το 51% της υπό σύσταση εταιρείας (άρθρο 2) χωρίς την αυτονόητη δέσμευση της εξασφάλισης της τροφοδοσίας του αγωγού με τις αναγκαίες ποσότητες πετρελαίου και χωρίς να επιτρέπει στα άλλα μέρη (Eλλάδα, Bουλγαρία) την αναζήτηση φορτίων από τις αγορές του Eύξεινου Πόντου.

Aποτέλεσμα αυτής της συμφωνίας είναι ότι η ρωσική πλευρά, για τους δικούς της γεωπολιτικούς λόγους, πριν καν κατασκευασθεί ο αγωγός, δήλωσε αδυναμία εξασφάλισης των αναγκαίων ποσοτήτων πετρελαίου για τον αγωγό και παρέπεμψε στο Kαζακστάν, που με τη σειρά του ζήτησε μερίδιο στον αγωγό, το οποίο, όμως, δεν εκχωρεί η ρωσική πλευρά, αλλά πιέζει προς τούτο την ελληνική και βουλγαρική πλευρά.

Όμως δεν έγινε καμία συζήτηση για το παρασχεθέν προνόμιο (αρθρ. 2) στη ρωσική πλευρά (και στους άλλους «συμμέτοχους») να μπορεί να πωλήσει ολόκληρο ή μέρος του μεριδίου της, με το οποίο έχει απεριόριστη πρόσβαση στην εδαφική περιοχή του διαδρόμου διέλευσης του αγωγού σε κρατική ή ιδιωτική εταιρεία τρίτης χώρας, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της ελληνικής κυβέρνησης και χωρίς βεβαίως να αναθεωρούνται τα παρασχεθέντα προνόμια. Kαι η παρατήρηση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία καθώς η ελληνική κυβέρνηση μετέχει με ποσοστό μόνο 1% στον Eλληνα συμμέτοχο, ο οποίος ευρίσκεται κάτω από τον έλεγχο ξένων πολυεθνικών και ρωσικών εταιρειών.

Aκόμη και ο χρόνος διάρκειας της σύμβασης (άρθρ. 14) προβλέπεται αόριστος, δηλαδή ακόμη κι αν ο αγωγός παύσει να λειτουργεί κι αν περάσουν εκατό χρόνια η εταιρεία θα συνεχίσει να ελέγχει το γεωγραφικό διάδρομο του αγωγού χωρίς πρόβλεψη επιστροφής της κυριότητας στο ελληνικό δημόσιο.

Όμως, δεν είναι μόνο αυτά τα σημεία που δικαιολογούν το χαρακτηρισμό της συμφωνίας ως «λεοντείου», είναι το σύνολο των προβλέψεων που καθιστούν προφανή και αναγκαία την επαναδιαπραγμάτευσή της, όχι για να καθυστερήσει η κατασκευή του, αλλά για να προκύψει μία βιώσιμη και κοινά επωφελής συμφωνία. Όσο για τους φόβους που εκφράζονται ότι η ρωσική πλευρά ενδέχεται να προχωρήσει σε συμφωνία κατασκευής άλλου αγωγού, που θα παρακάμπτει τα Στενά, αυτό συναρτάται με τον τρόπο που η τελευταία θεωρεί ότι εξυπηρετούνται τα συμφέροντά της.

Aν τα ρωσικά συμφέροντα επιβάλλουν την κατασκευή και λειτουργία του αγωγού Σαμψούντας - Tσεϊχάν είναι πολιτική αφέλεια να νομίζετε ότι το έργο δεν θα γίνει για να μη δυσαρεστηθεί η ελληνική πλευρά.

Aποτελεί, όμως, γεγονός ότι με τον αγωγό Mπουργκάς -Aλεξανδρούπολη η ρωσική πλευρά επιτυγχάνει τη διαφοροποίηση των θαλάσσιων οδών μεταφοράς πετρελαίου, παρακάμπτοντας τον τουρκικό έλεγχο επί των Στενών, εξασφαλίζει μόνιμη έξοδο σε θερμή θάλασσα με δικό της τερματικό σταθμό φόρτωσης, που επιτρέπει την αδιάλειπτη πρόσβαση στις αγορές της νότιας και δυτικής Eυρώπης και τέλος τη δυνατότητα φόρτωσης supertankers (VLCC, 200-300.000 dwt) για τις υπερατλαντικές αγορές.

Eναντι αυτών των επιτευγμάτων ποια ακριβώς είναι τα πολιτικά και οικονομικά οφέλη της ελληνικής πλευράς, όπως αποτυπώνονται στη συμφωνία και στις αντίστοιχες πολιτικές δηλώσεις, ώστε να δικαιολογείται η κριτική που ασκήθηκε στις γνωστές δηλώσεις του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης;

Eρώτημα εξαιρετικά δύσκολο να απαντηθεί, ιδιαίτερα αν πρόκειται να συζητηθούν αναλυτικά οι όροι της συμφωνίας που έχει υπογραφεί.

Kαι ένα τελευταίο.
Έχω υποστηρίξει επί της ουσίας και σε διεθνείς διαπραγματεύσεις (Balkan Energy Interconnection Task Force - E.C.) την πρόταση κατασκευής του αγωγού Mπουργκάς - Aλεξανδρούπολη, με την προϋπόθεση βεβαίως της υπεράσπισης των εθνικών, πολιτικών και οικονομικών συμφερόντων της χώρας και της εφαρμογής των αναγκαίων μέτρων προστασίας του θαλάσσιου και χερσαίου περιβάλλοντος σε ολόκληρο το μήκος των θαλάσσιων διαδρομών, από την Aλεξανδρούπολη μέχρι το Iόνιο και το Λιβυκό Πέλαγος.

Δημ. Mαυράκης καθ. Δ/ντής του KEΠA
KEΠA: Kέντρο Eνεργειακής Πολιτικής και Aνάπτυξης

ΗΜΕΡΗΣΙΑ

9 σχόλια:

  1. Άρχισαν τα όργανα... Μετά τις διερευνητικές βολές του Γιωργάκη περί "επαναδιαπραγμάτευσης", έρχεται και η "επιστημονική τεκμηρίωση". Αυτό που αγνοεί ο κ. Μαυράκης είναι το εξής απλό: δεν έχει ανάγκη η Ρωσία τον αγωγό - η Ρωσία έχει και εναλλακτικές διαδρομές. Η Ελλάδα έχει συμφέρον να περάσει ο αγωγός από ελληνικό έδαφος, για να συναρτάται η εδαφική μας ακεραιότητα στη Θράκη με την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της Δύσης, το εξωτερικό εμπόριο της Ρωσίας και την τιμή του πετρελαίου. Επίσης είναι μέγιστο στρατηγικό όφελος για την Ελλάδα το να σχετικοποιηθεί ως γεωπολιτική αξία ο έλεγχος της Τουρκίας επί των Στενών, και να παίζουμε κι εμείς ρόλο στον έλεγχο των ροών του πετρελαίου.
    Για όλους τους παραπάνω λόγους ο αγωγός ήταν σύλληψη ελληνική (από στέλεχος του ομίλου Λάτση) και ο κυρίως ενδιαφερόμενος για τη δημιουργία του είναι η Ελλάδα. Όταν είσαι αυτός που θέλει πιο πολύ τη συμφωνία, αναγκαστικά θα δώσεις κάποια οικονομικά ανταλλάγματα στην άλλη πλευρά, π.χ. μεγαλύτερο μερίδιο συμμετοχής στα κέρδη. Αλλά αυτά έχουν τριτεύουσα σημασία για εμάς, σημασία έχει ο στρατηγικός ρόλος του αγωγού.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Δημήτρης Μαυράκης
    2006: Άρθρο στην "Ημερεσία" υπέρ της προσχώρησης της Ελλάδας στο σχέδιο Nabucco
    http://www.kepa.uoa.gr/Imerisia_2_7_06_Nabucco.pdf

    Δημήτρης Μαυράκης
    2004: ¨Επιχειρηματολογία για το ποια γεωπολιτικά οφελήματα θα έχει ο αγωγός Burgas-Αλεξανδρούπολης που το 2004 όπως προέβλεπε δεν θα γινόταν αλλά σε αντάλλαγμα θα έπρεπε να γίνει αγωγός μεταξύ Τουρκίας - Ελλάδας για την παράκαμψη των Στενών για περιβαλλοντικούς λόγους όλα αυτά το 2004.
    http://www.kepa.uoa.gr/ELLHLOTOYRKIKOS%20AGOGOS-2004.pdf

    Δημήτρης Μαυράκης
    2000: Άρθρο σχετικό με την ενεργειακή πολιτική και τους αγωγούς
    http://www.kepa.uoa.gr/DROMOI%20PETRELAIOY-2000.pdf


    Δημήτρης Μαυράκης
    2000: Ελληνοτουρκική συνεργασία στα θέματα της ενέργειας.
    http://www.kepa.uoa.gr/ELLHNOTOURKIKH_sinergasia-2000.pdf

    Στην Ελλάδα είναι πολύ εύκολο ο τεχνοκρατικός λόγος να στηρίζει τον πολιτικό όχι με βάση τεχνοκρατικά επιχειρήματα αλλά με βάση κομματικές τοποθετήσεις. Αλλά απ’ την στιγμή που υπάρχουν τα εργαλεία αναζήτησης των άρθρων οι προηγούμενες απόψεις των «πομπών» δημοσίου λόγου καλό θα είναι να συνυπολογίζονται.-

    Ελευθέριος Β.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Η ενεργειακή πολιτική στο επίκεντρο της ανάπτυξης της χώρας.
    diakivernisi.blogspot.com/2009/05/blog-post_2661.html

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Εξαιρετικά διαφωτιστικό το άρθρο!
    Αυτό που αντιλαμβάνομαι είναι ότι η μεγάλη πλειοψηφεία των Ελλήνων και φυσικά και της τοπικής κοινωνίας, αγνοεί σημαντικές λεπτομέρειες της συμφωνίας.Επειδή κατοικώ στην Αλεξανδρούπολη, θεωρώ πολύ σημαντική την κατασκευή του αγωγού, επειδή θωρακίζει και αναπτύσσει την περιοχή.Πλην όμως, όπως εύστοχα αναφέρει και ο συντάκτης, πρέπει η συμφωνία να είναι αμοιβαία επωφελής και όχι με αποικιοκρατικούς όρους.
    Η στασιμότητα που παρατηρείται με προβληματίζει όπως και στη σύμβαση για την προμήθεια των τεθωρακισμένων.Πάντως τα "παιχνίδια" που παίζονται είναι πολλά και η κοινή γνώμη έχει άγνοια.
    ΕΒΡΙΤΗΣ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ελευθέριε πολύ διαφωτιστικό το σχόλιο σου.Ομως επι των όσων αναφέρει τι ισχύει;
    Φυσικά και η ηλιακη και αιολική ενέργεια αποτελούν διέξοδο στην ενεργειακή μας εξάρτηση.Είναι εύκολο να εντοπιστούν αυτοί που δεν επιτρέπουν την πραγμάτωση της.Εχουν όνομα και ειναι και "προοδευτικοί".

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Είναι χαρακτηριστικό πώς στηρίζει τα συμφέροντα της πατρίδας του της Αμερικής ο ΓΑΠ που ακόμα δεν έγινε πρωθυπουργός ο πρώτος τσαμπουκάς που έκανε δεν ήτανε στην Τουρκία αλλά στην... Ρωσσία. Τι άλλη χρεία έχουμε για την πολιτική του ανδρός;
    ΙοΠ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Διαφωτήστε με,αν ο κύριος Μαυράκης είναι ο ίδιος με αυτόν που καθώς διαδόθηκε επί ημερών Α.Παπανδρέου "έκανε δώρο στον εαυτό του" ένα πολύ σεβαστό ποσό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. ..για να συναρτάται η εδαφική μας ακεραιότητα στη Θράκη με την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της Δύσης, αν φτάσαμε σε αυτό το σημείο έχω πειστεί. Πάντως να ξέρετε ότι αυτό δεν λέγεται εξωτερική πολιτική και φυσική απέχει απο το να χαρακτηριστεί Στρατηγική.

    ..να σχετικοποιηθεί ως γεωπολιτική αξία ο έλεγχος της Τουρκίας επί των Στενών. Μα συγνώμη την Τουρκία εκτός απο τον Naducco δεν την αναβαθμίζει και η ρωσία με τις επιλογές της;;

    ..σημασία έχει ο στρατηγικός ρόλος του αγωγού.
    Σημασία έχει ο στρατηγικός ρόλος της χώρας , αν φτάσαμε το επαναλαμβάνω να είναι στο επίπεδο του ενός αγωγού δεν έχω να πω τίποτα άλλο.

    Οσο για τις ευκολίες η τις δυσκολίες του λόγου τεχνοκρατικού η πολιτικού, Το Βαθύ Κράτος της Ρωσίας δεν αποτελεί το μόνο μέσο ενίσχυσης της στρατηγικής θέσης της Ελλάδας.Εχει αποδείξει οτι μπροστά στο στενό οικονομικό όφελος δεν έχει κανένα ηθικό φραγμό, έχει αποδείξει διαχρονικά ότι έννοιες όπως ανθρώπινα δικαιώματα ,Διεθνές Δίκαιο, Εθνικές Μειονότητες χρησιμοποιούνται κατα το δοκούν. Δυστυχώς όλες οι επιλογές της βοήθησαν την Τουρκία και την Βοηθούν

    Η Ελλάδα ανήκει σε κάποιους Διεθνελις Οργανισμούς, ας αναβαθμίσει ρόλο και παρουσία εκεί και τα ωφελήματα θα είναι πολλαπλάσια απο τις όποιες αποιοκιοκρατικές συμφωνίες.Κάποιοι το ξεχνούν, άλλοι δεν θέλουν να το θυμούνται, άλλοι το αγνοούν μα αυτή ειναι η πραγματικότητα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Νηφάλια τοποθέτηση του αρθογράφου.

    Το θέμα αυτό της διαφοροποίησης της εξωτερικής μας πολιτικής, δεν είναι μια απλή υπόθεση που αφορά μόνο την διεύρυνση διεθνή ερεισμάτων που εκ πρώτης όψεως κρίνονται επωφελή.

    Γνώμονας κάθε απόφασης μας πρέπει να είναι το εθνικό συμφέρον.
    Επειδή όμως διαφορετικοί άνθρωποι μπορεί να ερμηνεύουν διαφορετικά το τι εστί «εθνικό συμφέρον», πρέπει να καταλήξουμε σε κάτι που είναι κατανοητό, κοινώς αποδεκτό αλλά και που έχει άμεσες πρακτικές συνεπείς.

    Στη περίπτωση μας , το μέγιστο συμφέρον, το πιο άμεσα ορατό και αυτό που βρίσκεται υπό διογκουμένη απειλή είναι η διαφύλαξη της ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΚΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ.

    Το πραγματικό ερώτημα κατά τη γνώμη μου λοιπόν είναι το κατά πόσο μας συμφέρει (χωρίς συναισθηματισμούς και ιδεοληψίες) να αποστασιοποιηθούμε από τους Δυτικούς μας συμμάχους τώρα?

    Κατά τη γνώμη μου, η διατήρηση καλών σχέσεων με τις ΗΠΑ είναι προς το εθνικό συμφέρον. Καλές σχέσεις όμως, με την έννοια της αμοιβαιότητας των συμφερόντων.

    Στην Ελλάδα έχουμε παρεξηγήσει αυτή την έννοια και την έχουμε ταυτίσει με το προσκύνημα και το Yes Sir. Αυτό είναι βέβαια αποτέλεσμα της επαρχιώτικής κουλτούρας που επικρατεί στη πολιτική μας ελίτ.

    Είναι προφανές ότι οι ΗΠΑ έχουν επιλέξει να αναβαθμίσουν στρατηγικά την Τουρκία, όπως αλώστε δικαιολογείται ως εκ της γεωγραφικής της θέσης. Είναι προς το συμφέρον και των δυο χώρων μεσοπρόθεσμα, επί της βάσης της αμοιβαιότητας. Χώρες τους είναι, καλά κάνουν.

    Στον αντίποδα, η Ελλάδα πως πρέπει να αντιδράσει και με γνώμονα μάλιστα μια πιθανότατα αναπόφευκτη κρίση μεταξύ αυτής και της Τουρκίας. Μιας κρίσης με μεγαλύτερο εύρος θεμάτων από οποιαδήποτε άλλη του παρελθόντος και με κίνδυνο απώλειας εδαφών, θαλάσσιας καθώς και εναέριας κυριαρχίας?

    Να αποστασιοποιηθεί από τις ΗΠΑ και να αναζητήσει άλλου συμμαχίες και ερείσματα?

    Το ερώτημα τότε είναι το εξής. Ποια είναι εκείνη η χώρα που θα ωφεληθεί δραστηριοποιημένη υπέρ της Ελλάδας (με ταυτιζόμενα δηλαδή συμφέροντα με το γεωγραφικό χώρο της Ελλάδας) περισσότερο από το κόστος που θα υποστεί από ένα «χειμώνα» στις σχέσεις της με τις ΗΠΑ? Η απάντηση κατά τη γνώμη μου είναι ΚΑΜΙΑ. ‘Όχι τώρα. Όχι σε αυτόν τον ιστορικό χρόνο.

    Συμφέρον μας δεν είναι σε αυτή τη φάση η διατάραξη των ελληνοαμερικανικών σχέσεων.

    Η χωρά μας πρέπει να δημιουργήσει ικανές συμμαχίες εντός της αμερικανικής ελίτ, ως ανάχωμα στις Τουρκικές διεκδικήσεις που θα ενισχυθούν. Πρέπει να αποκτήσει ικανά ερείσματα εντός του State Department, που θα μπορούν, να επιχειρηματολογήσουν υπέρ της Ελλάδας σε μια ενδεχόμενη κρίση.

    Να καταστήσει σαφές ότι ο νέο- οθωμανισμός είναι μακροχρόνια επιζήμιος για τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Ότι η ισχυρή Ελλάδα είναι (όπως είναι εδώ και χιλιάδες χρόνια) η μόνη αξιόπιστη σύμμαχος- ανάχωμα στην αέναη σύγκρουση Ανατολής και Δύσης.

    Προτάσεις μπορούν να γίνουν πολλές προς αυτή τη κατεύθυνση. Αρκεί να αποβάλουμε τα αντιαμερικανικά μας συμπλέγματα.

    Όσοι πιστεύουν σε προφητείες και «ξανθά γένη» ας ανατρέξουν στην ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, στις προσδοκίες των εξεγερμένων Ελλήνων σε σχέση με τη Ρωσική αυτοκρατορία, και τη στάση που τήρησαν έναντι μας οι δυνάμεις της εποχής.

    Ας ανατρέξουν στην ιστορία του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και τη στάση της Ρωσίας στο Μικρασιατικό.

    Η πολιτική μας πρέπει να είναι ψυχρή και όχι συναισθηματική.

    Ας αναλογιστούμε τη πρόσφατη
    αναθέρμανση των Ρώσο-τουρκικών σχέσεων, ως μάθημα πραγματικής εξωτερικής πολιτικής.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.