Τα απόρρητα έγγραφα κρύβουν την αλήθεια

Στα απόρρητα και λογοκριμένα κείμενα του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που δεν τα αποδέσμευσε τελικά η Ουάσιγκτον, στους Ελληνες δημοσιογράφους Αθανάσιο Ελλις και Μιχάλη Ιγνατίου κρύβεται πιθανόν η αλήθεια και το παρασκήνιο της κρίσης των Ιμίων που σημειώθηκε τέλη Ιανουαρίου του 1996.

Οι συγγραφείς, ωστόσο, αξιοποιούν με τον καλύτερο τρόπο τα όποια απόρρητα τηλεγραφήματα του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που τους αποδέσμευσαν, τα συσχετίζουν με τις σημερινές αφηγήσεις και τις προσωπικές συνεντεύξεις που εξασφάλισαν από τον τότε υπουργό Αμυνας Γεράσιμο Αρσένη και τον πρώην υπουργό Εξωτερικών Θεόδωρο Πάγκαλο, προσπαθώντας να φωτίσουν όσο μπορούν πώς φτάσαμε στο να πάρουμε το άγημα και τη γαλανόλευκη σημαία από τα Ανατολικά Ιμια.

Στο βιβλίο τους, που κυκλοφόρησε πριν από λίγες μέρες, φιλοξενούν και συνεντεύξεις ανωτάτων Αμερικανών αξιωματούχων που ενεπλάκησαν με πρωταγωνιστικό ρόλο στην κρίση. Είναι ξεκάθαρη η παρέμβαση των ΗΠΑ στα Ελληνοτουρκικά, αλλά δεν αποκαλύπτεται ο ακριβής ρόλος τους. Ενδεικτικό είναι ότι στις 5 Φεβρουαρίου ο τότε πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα κ. Νάιλς επισκέφθηκε στην οικία του τον τότε πρόεδρο της Ν.Δ. Μ. Εβερτ προκειμένου να μετριάσει τις φραστικές επιθέσεις του ενάντια στην Αμερική και τις καταγγελίες που έκανε. Η συνάντηση, όμως, δεν εξελίχθηκε όπως περίμενε ο Νάιλς. Ανέβηκαν οι τόνοι και οι Αμερικανός πρέσβης αποχώρησε από την οικία του Μ. Βαρβιτσιώτη.

Μετά την κρίση των Ιμίων, αποκαλύπτεται στο βιβλίο αυτό ότι οι ΗΠΑ προσπαθούσαν εκπληρώνοντας το χατίρι της Αγκυρας να πιέσουν την Ελλάδα να καθίσει στο τραπέζι του διαλόγου για να διαπραγματευτεί με την Τουρκία όλα τα θέματα του Αιγαίου. Και μάλιστα η Ουάσιγκτον θεωρούσε ότι η Αθήνα το είχε αποδεχτεί αυτό μέσα στο «πακέτο» για τον τερματισμό της κρίσης στα Ιμια. Ο τότε υπουργός Εξωτερικών Θόδωρος Πάγκαλος, όμως, αρνήθηκε να οδηγηθούμε σε διάλογο αφού τα εθνικά κυριαρχικά δικαιώματα είναι αδιαπραγμάτευτα.

Ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης, όμως, φάνηκε κατώτερος των περιστάσεων. Δεν έδειξε επαρκή αντανακλαστικά, όπως δείχνουν τα στοιχεία. Ενώ έγκαιρα οι Ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις είχαν εξασφαλίσει το στρατιωτικό πλεονέκτημα πριν κορυφωθεί η κρίση και η Αγκυρα δεν είχε τίποτα να διαπραγματευτεί, η μετριοπαθέστατη στάση και η προκλητική ολιγωρία του κ. Σημίτη κατέστησε την Τουρκία ισότιμο συνομιλητή της Αθήνας. Αποτέλεσμα ήταν η κυβέρνηση Σημίτη να οδηγήσει την Ελλάδα σε υποχώρηση και εγκατάλειψη εθνικού κυρίαρχου εδάφους. Δεν χαρακτήρισε τυχαία την ενέργεια αυτή «πράξη προδοσίας» ο τότε πρόεδρος της Ν.Δ. Μιλτιάδης Εβερτ.

Από ό,τι αντιλαμβάνεται ο αναγνώστης, ο Κώστας Σημίτης προτίμησε να δώσει τη μάχη για να κατακτήσει την προεδρία του ΠΑΣΟΚ, που τον απασχολούσε πολύ, παρά να υπερασπιστεί με αποτελεσματικό τρόπο τα εθνικά κυριαρχικά δικαιώματά μας. Ενδεικτικό είναι ότι ο πρέσβης της Ελλάδος στην Ουάσιγκτον Λουκάς Τσίλας έμαθε για την ελληνοτουρκική κρίση από τον υποδιευθυντή του Γραφείου Νοτιανατολικής Ευρώπης του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Πίτερ Πετρίχο στις 27 Ιανουαρίου 1996, ενώ βρισκόταν στο αεροδρόμιο και ετοιμαζόταν να αναχωρήσει για την Αθήνα. Κανείς δεν σκέφτηκε από την Ελλάδα να τον ενημερώσει και να τον θέσει σε ετοιμότητα ή να του ζητήσει να ενεργήσει.

Μάλιστα το Στέιτ Ντιπάρτμεντ εξέφρασε έντονη απορία και ο εκπρόσωπός του έδειξε έντονο προβληματισμό για την πλήρη άγνοια που είχε ο Ελληνας επικεφαλής της διπλωματικής μας αντιπροσωπείας. Η τότε κυβέρνηση τηρούσε σιγήν ιχθύος ακόμα και όταν στις 29 Δεκεμβρίου 1995 ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών δημοσιοποίησε μέσω της «Χουριέτ» τη ρηματική διακοίνωση που έστειλε στην Αθήνα με την οποία υποστήριζε ότι οι νησίδες των Ιμίων (δυτική έκτασης 25 στρεμμάτων και ανατολική 14 στρεμμάτων) προσαρτώνται στη χερσόνησο Καρακόι. Και μάλιστα είναι… εγγεγραμμένες στο Κτηματολόγιο της νομαρχίας Μπουντρούμ (Αλικαρνασσός).

Στις 18 Ιανουαρίου ο Κώστας Σημίτης, ενώ έχει αναρριχηθεί στην πολυπόθητη πρωθυπουργία, παλεύει να μη διαρρεύσει τίποτα στα Μέσα Ενημέρωσης. Ταυτόχρονα, αδιαφορώντας για την εξέλιξη στο θέμα των Ιμίων, επιλέγει να αντικαταστήσει τον έμπειρο, πετυχημένο και συμπαθή στο εξωτερικό Κάρολο Παπαύλια. Τοποθετεί στη θέση του τον Θόδωρο Πάγκαλο καθώς το μόνο που τον ενδιέφερε ήταν να βάλει στις θέσεις - κλειδιά ανθρώπους που δεν θα τον αμφισβητήσουν και ταυτίζονταν με τις απόψεις του στην εξωτερική πολιτική. Τον Γεράσιμο Αρσένη δεν κατάφερε να τον εξοστρακίσει από το υπουργείο Αμυνας καθώς εκείνος αντέδρασε έντονα. Ωστόσο, σύμφωνα με τον τότε αρχηγό ΓΕΕΘΑ Χρήστο Λυμπέρη, ο Σημίτης υποπτευόταν ότι θα βρει από τον Γ. Αρσένη μπανανόφλουδα και ήταν πάντα καχύποπτος απέναντί του.

Ο Γερ. Αρσένης, μιλώντας στους συγγραφείς του βιβλίου, αποκαλύπτει ότι στα θέματα εθνικής στρατηγικής ο Κώστας Σημίτης βρισκόταν σε αντίθεση με τις πάγιες θέσεις του ΠΑΣΟΚ και του Ανδρέα Παπανδρέου. Μάλιστα, όπως ο ίδιος λέει, αν και ο Σημίτης του πρότεινε το υπουργείο Ανάπτυξης που πάντα ήθελε, επέμενε να κρατήσει το υπουργείο Αμυνας καθώς πίστευε ότι στη φάση εκείνη ήταν αναγκαίο για το συμφέρον της χώρας.

Ο Σημίτης πρέπει να ευθύνεται και για το ότι ο νέος τότε υπουργός Εξωτερικών Θ. Πάγκαλος δεν είχε τις καλύτερες σχέσεις με τον τότε υπουργό Αμυνας. Σύμφωνα με τον κ. Αρσένη ο Σημίτης πρέπει να μετέφερε στον κ. Πάγκαλο την επιμονή του να διατηρήσει στο υπουργείο Εξωτερικών τον Κ. Παπούλια ως τον καταλληλότερο.
Με τα τραγικά αυτά δεδομένα, η κυβέρνηση Σημίτη βρέθηκε στην κρίση των Ιμίων, ενώ οι καταστάσεις απαιτούσαν μία ενωμένη και αποτελεσματική ομάδα, χωρίς να υποπτεύεται ο ένας τον άλλον.

Στις 29 Ιανουαρίου, ενώ η κρίση κλιμακώνεται, προτείνεται στην Ουάσιγκτον από τον Αμερικανό επιτετραμμένο στην Αγκυρα να υπάρξει μεταξύ άλλων και καθοδήγηση του Τύπου (ΜΜΕ).

Κι ενώ ο Σημίτης ασχολείται με την καριέρα του και πώς να κατοχυρώσει την εξουσία στην Ελλάδα, ο Τούρκος αναπληρωτής πρωθυπουργός και υπουργός Εξωτερικών Ντ. Μπαϊκάλ έχει πολιορκήσει την Ουάσιγκτον προκειμένου να πιεστεί η Ελλάδα να οδηγηθεί σε διαπραγματεύσεις με την Τουρκία για το Αιγαίο, αλλιώς απειλεί ότι θ’ ακολουθήσει πολεμική αναμέτρηση με την Ελλάδα!

Την ίδια ώρα προκύπτει από το απόρρητο τηλεγράφημα στις 29 Ιανουαρίου, δύο 24ωρα πριν κορυφωθεί η κρίση, ότι ο Αμερικανός πρέσβης στην Αθήνα κ. Νάιλς καλλιεργεί εφησυχασμό. Μιλώντας με τον υπουργό Αμυνας κ. Αρσένη, του λέει εμπιστευτικά ότι οι Τούρκοι στρατιωτικοί δεν αντιμετωπίζουν την κατάσταση ως κρίση και ζητούν από τις Ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις… αυτοσυγκράτηση.

Και όλ’ αυτά ενώ οι Τούρκοι στρατηγοί έχουν ζητήσει 24 ώρες από την Τσιλέρ να προετοιμαστούν για πόλεμο και να μην είναι σε μειονεκτική θέση(!), καθώς η Ελλάδα είχε προλάβει και είχε πάρει το τακτικό επιχειρησιακό πλεονέκτημα. Ενα πλεονέκτημα που μετά ώς ένα σημείο έπαψε να υφίσταται καθώς η πολιτική Σημίτη επέτρεψε στους Τούρκους στρατηγούς να πάρουν θέσεις στο Αιγαίο.

Ο εφησυχασμός της ελληνικής κυβέρνησης κυριαρχεί ακόμα και όταν ανακαλύπτεται ότι οι Τούρκοι είχαν αυξήσει κατακόρυφα τα άρματα μάχης στην κατεχόμενη Κύπρο. Κάτι το οποίο ήταν και παράνομο, βάσει συμφωνίας καθώς ήταν νατοϊκής προέλευσης - κατασκευής. Βέβαια ο τότε αρχηγός ΓΕΕΘΑ κ. Λυμπέρης -που αποτελεί μάλλον παρεξηγημένο πρόσωπο- το βράδυ της 29ης Ιανουαρίου αποδεσμεύει με δική του πρωτοβουλία τους κανόνες εμπλοκής και διατάζει αναχαίτιση αποβίβασης στα Ιμια εάν αυτή επιχειρηθεί.

Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες του «Α.Τ.», ο ναύαρχος Λυμπέρης είχε προτείνει τις μέρες εκείνες και την αποστολή αγήματος στην Καλόλιμνο που βρίσκεται δίπλα στα Ιμια, αλλά ο Γ. Αρσένης κατόπιν εντολών του κ. Σημίτη του είχε πει ένα μεγάλο «όχι». Ακόμα και όταν η «Χουριέτ» δημοσιεύει ότι, προκειμένου να αποκτήσει η Αγκυρα διαπραγματευτικό πλεονέκτημα σκέπτεται να κάνει απόβαση στα Δυτικά Ιμια, η κυβέρνηση Σημίτη απαιτεί… απραξία! Για να ακολουθήσουν οι μαύρες στιγμές που οδήγησαν τη χώρα στην υποστολή της σημαίας της επί ελληνικού εδάφους.
Αυτά και άλλα πολλά παρουσιάζονται στο βιβλίο «Ιμια: Τα απόρρητα τηλεγραφήματα των Αμερικανών».

Του ΓΙΑΝΝΗ ΚΟΚΚΙΝΙΔΗ
ΑΔΕΣΜΕΥΤΟΣ ΤΥΠΟΣ