Παιχνίδι ελιγμών από τη Ρωσία

Ο κ. Μεντβέντεφ τάχθηκε υπέρ στη συνάντηση με την κ. Κλίντον, ενώ ο υπ. Εξωτερικών Λαβρόφ απέρριψε το ενδεχόμενο δημόσια

Οι δηλώσεις του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ την Τρίτη, σύμφωνα με τις οποίες οι απειλές επιβολής νέων, αυστηρότερων κυρώσεων κατά της Τεχεράνης θα ήταν «αντιπαραγωγικές», κατάφεραν ισχυρό πλήγμα στις προσπάθειες του προέδρου Ομπάμα για συστράτευση ισχυρού συμμάχου στην εκστρατεία κατά του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν.

Ο κ. Λαβρόφ είπε, μετά τη συνάντηση που είχε στη Μόσχα με την Αμερικανίδα ομόλογό του, κ. Κλίντον, ότι πρέπει να δοθεί μία ακόμη ευκαιρία στη διπλωματία, όπως έδειξε και η συνάντηση στη Γενεύη στις αρχές του μήνα, κατά την οποία Ιρανός αξιωματούχος δεσμεύθηκε να επιτρέψει στους επιθεωρητές του ΟΗΕ να συνεχίσουν το έργο τους στις εγκαταστάσεις εμπλουτισμού ουρανίου της ιερής πόλης Κομ.

Η διαφωνία του κ. Λαβρόφ προκάλεσε την έκπληξη της αμερικανικής αντιπροσωπείας, καθώς πριν από τρεις εβδομάδες ο πρόεδρος Ντμίτρι Μεντβέντεφ είχε πει ότι «σε ορισμένες περιπτώσεις, οι κυρώσεις είναι αναπόφευκτες». Η Ουάσιγκτον είχε επαινέσει το Κρεμλίνο για τη δήλωση αυτή, θεωρώντας την ξεκάθαρο σημάδι της μετατόπισης της ρωσικής πολιτικής προς τις αμερικανικές θέσεις στο θέμα του Ιράν. Η συμβιβαστική δήλωση Μεντβέντεφ έγινε λίγο μετά την ανακοίνωση του ριζικού ανασχεδιασμού του συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας της Ευρώπης, με το οποίο η Ρωσία διαφωνεί.

Ουδεμία δήλωση
Μετά τις συνομιλίες με τον κ. Λαβρόφ, η Χίλαρι Κλίντον συναντήθηκε με τον πρόεδρο Μεντβέντεφ, ο οποίος επανέλαβε κατ’ ιδίαν τη συμφωνία του στην επιβολή κυρώσεων, από κοινού με άλλες διπλωματικές προσπάθειες, όπως αποκάλυψαν στελέχη του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Ο Ρώσος πρόεδρος, όμως, δεν είπε τίποτα για το Ιράν στις δημόσιες δηλώσεις του, μετά τη συνάντηση με την Αμερικανίδα ΥΠΕΞ. Ο κ. Λαβρόφ είπε ότι οι συνομιλίες στη Γενεύη μεταξύ του Ιράν και άλλων κρατών, ενίσχυσαν τις ελπίδες για διπλωματική επίλυση της διένεξης και ότι οι συζητήσεις για κυρώσεις δεν έπρεπε να γίνουν, όσο διαρκούσε η διαπραγμάτευση. «Οι πιθανότητες επιτυχίας παραμένουν σημαντικές, αν και δεν είναι της τάξης του 100%», είπε ο Ρώσος υπουργός την Τρίτη.

Η θέση αυτή αντιβαίνει στην πολιτική Ομπάμα, που υποστηρίζει ότι η απειλή κυρώσεων είναι αναγκαία για την επίτευξη διπλωματικής λύσης. Εφόσον Ρωσία και Κίνα δεν συντάσσονται με την Ουάσιγκτον και τα ευρωπαϊκά κράτη στο θέμα των κυρώσεων κατά του Ιράν, η Τεχεράνη δεν έχει κίνητρο για να υπαναχωρήσει, εξηγούν Αμερικανοί αξιωματούχοι. Μία ρωσική άρνηση υποστήριξης των κυρώσεων θα άφηνε έκθετη την κυβέρνηση Ομπάμα στις επικρίσεις των πολιτικών της αντιπάλων στις ΗΠΑ, καθώς οι Ρεπουμπλικανοί ήδη υποστηρίζουν ότι ο Αμερικανός πρόεδρος υποχώρησε στις ρωσικές πιέσεις για την αντιπυραυλική ασπίδα, χωρίς να εξασφαλίσει το παραμικρό αντάλλαγμα.

Ο αναγκαίος σύμμαχος
Η συμφωνία της Ρωσίας έχει τεράστια σημασία σε κάθε εκστρατεία επιβολής κυρώσεων, εξαιτίας των στενών γεωπολιτικών δεσμών που συνδέουν Τεχεράνη και Μόσχα. Η άρνηση της Ρωσίας να δράσει, μπορεί να επηρεάσει την Κίνα, που έχει επενδύσει σημαντικά ποσά στο ιρανικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο και δεν επιθυμεί να συναινέσει στην επιβολή κυρώσεων, ενώ η παρουσία του πρωθυπουργού Πούτιν στο Πεκίνο την Τρίτη δεν άφησε περιθώρια παρεξηγήσεων για τη θέση του Κρεμλίνου.

Η κ. Κλίντον επέμεινε, όμως, ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν προέβαλε συγκεκριμένα αιτήματα στις συνομιλίες με τους Ρώσους. Μία ημέρα νωρίτερα, όμως, αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, που συμμετείχε στην αποστολή, είπε ότι οι ΗΠΑ θα αναζητούσαν «συγκεκριμένες μορφές πίεσης του Ιράν», τις οποίες η Μόσχα θα αποδεχόταν.

Το επόμενο κρίσιμο διπλωματικό βήμα θα πραγματοποιηθεί αύριο, όταν Ιρανοί, Γάλλοι και Ρώσοι αξιωματούχοι θα συναντηθούν στη Βιέννη για να συζητήσουν τις λεπτομέρειες σχεδίου μεταφοράς των ιρανικών αποθεμάτων ελαφρώς εμπλουτισμένου ουρανίου στη Ρωσία για να ολοκληρωθεί ο εμπλουτισμός τους. Το ουράνιο θα επιστραφεί αμέσως μετά στο Ιράν, όπου θα τροφοδοτήσει ερευνητικό αντιδραστήρα.

Παρά τη σύσφιγξη των σχέσεων ΗΠΑ - Ρωσίας που ακολούθησε την εκλογή του Μπαράκ Ομπάμα, παλιές εντάσεις έρχονται πάλι στην επιφάνεια, ειδικότερα γύρω από τον ρόλο που διαδραματίζει η Δύση σε πρώην Σοβιετικές δημοκρατίες, όπως τη Γεωργία και την Ουκρανία. Αναλυτές των ρωσο-αμερικανικών σχέσεων δεν εξεπλάγησαν από την άρνηση της Μόσχας να απειλήσει το Ιράν. «Τα σχόλια του προέδρου Μεντβέντεφ τον περασμένο μήνα αποτελούν πολιτικό νεύμα-έπαινο προς την Ουάσιγκτον, για την αναστολή της αντιπυραυλικής ασπίδας. Η προεδρική δήλωση δεν βασίσθηκε σε νέα εκτίμηση της ιρανικής απειλής, αλλά αποτελούσε επίδειξη αβροφροσύνης στην πρωτοβουλία Ομπάμα», λέει ο Φιοντόρ Λουκιάνοφ αρχισυντάκτης της επιθεώρησης «Russia in Global Affairs».

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ