Στήνουν παιγνίδι για άνοιγμα ενός λιμανιού

Ρεν προς «Φ»: Δεν αποκλείει να θεωρηθεί εκπλήρωση τουρκικών υποχρεώσεων.Σενάριο ανοίγματος ενός τουρκικού λιμανιού προσδοκούν να στήσουν σύμφωνα με πληροφορίες του «Φ» η σουηδική Προεδρία και η Κομισιόν, επιχειρώντας να πείσουν την Άγκυρα να κάνει δήθεν «υπέρβαση», με προφανή στόχο να αδειάσει την αξιολόγηση του προσεχούς Δεκεμβρίου και μαζί την κυπριακή Κυβέρνηση και τις επιδιώξεις της, θέτοντας παράλληλα τις βάσεις για συζήτηση του ξεπαγώματος των 8 διαπραγματευτικών κεφαλαίων που βρίσκονται στο ψυγείο από το 2006.

Ο «Φ» ενημερώθηκε από τις 30 Οκτωβρίου για τις ιδέες που προωθούνται και υπέβαλε σχετική ερώτηση προς την Κομισιόν και ειδικότερα προς τον αρμόδιο επίτροπο Όλι Ρεν, κατά πόσον το άνοιγμα ενός και μόνο λιμανιού της Τουρκίας θα μπορούσε να θεωρηθεί ως «πλήρης και χωρίς δυσμενείς διακρίσεις εφαρμογή του Πρωτοκόλλου», όρο που η ίδια η ΕΕ έθεσε προς την Άγκυρα με ρητή αναφορά στην αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου 2005 και στα Συμπεράσματα 2006.

Αν και αναμέναμε ότι ο Φινλανδός επίτροπος και οι υπηρεσίες του θα σέβονταν τις ευρωπαϊκές αποφάσεις και θα ζητούσαν από την Τουρκία να υλοποιήσει τις υποχρεώσεις της έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας με τον ίδιο τρόπο που ισχύει για τα 26 άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δηλαδή ανοίγοντας όλα τα λιμάνια της χωρίς «δυσμενείς διακρίσεις», η Κομισιόν απέφευγε για 14 ολόκληρες μέρες να μας απαντήσει. Μετά από χίλια ζόρια και αλληλογραφία αρκετών ημερών με τους συνεργάτες του Όλι Ρεν πήραμε την ακόλουθη απάντηση: «Αυτό είναι ένα θέμα που θα αποτιμήσουν το Συμβούλιο και η Κομισιόν στον κατάλληλο χρόνο. Δεν μπορούμε να προβούμε σε περαιτέρω σχόλιο την παρούσα χρονική στιγμή». Με άλλα λόγια, ο Φινλανδός επίτροπος, δήθεν θεματοφύλακας των αποφάσεων του Συμβουλίου, παραγράφει τους όρους εντολής του και δεν αποκλείει το άνοιγμα ενός και μόνο λιμανιού να θεωρηθεί ως πλήρης και χωρίς δυσμενείς διακρίσεις εφαρμογή του Πρωτοκόλλου, ανοίγοντας παράθυρο διαφυγής της Τουρκίας από τις υποχρεώσεις της, εάν και εφόσον η χώρα αποφασίσει να ανοίξει ένα και μόνο λιμάνι προς την Κυπριακή Δημοκρατία…

Η Λευκωσία δεν πρέπει να αισθάνεται ευτυχής με τη στάση της Κομισιόν, καθώς καταδεικνύεται (για μια ακόμη φορά) ότι η στήριξη Χριστόφια για τον επαναδιορισμό Μπαρόσο δόθηκε εν λευκώ. Ωστόσο, η Λευκωσία μπορεί να αισθάνεται τυχερή, καθώς όπως πληροφορείται ο «Φ», η Άγκυρα δεν προτίθεται «επί του παρόντος» να αξιοποιήσει την εισήγηση της σουηδικής Προεδρίας και της Κομισιόν και απορρίπτει το άνοιγμα έστω και ενός λιμανιού, θέση πάντως που κανείς δεν μπορεί να προδικάσει εάν θα διατηρηθεί ή εάν θα διαφοροποιηθεί… Το θέμα όπως πληροφορούμαστε ηγέρθη στα τέλη Οκτωβρίου από τον υπουργό Εξωτερικών της Σουηδίας Καρλ Μπιλντ προς την Άγκυρα, ενώ τέθηκε και από κύκλους της Διεύθυνσης Διεύρυνσης την πρώτη βδομάδα Νοεμβρίου, χωρίς ωστόσο θετική ανταπόκριση από την Κυβέρνηση Ερντογάν. Όπως αναφέρεται σε εσωτερικό σημείωμα κράτους-μέλους, του οποίου λάβαμε γνώση, «η Τουρκία δεν συζητά επί του παρόντος τέτοιο θέμα για λόγους εθνικής πολιτικής και δημόσιας εικόνας, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό». Ωστόσο, κοινοτικοί κύκλοι φρόντισαν να επισημάνουν προς την Τουρκία ότι το άνοιγμα ενός και μόνο λιμανιού προς την Κυπριακή Δημοκρατία, το οποίο είχε συζητηθεί και επί φινλανδικής Προεδρίας το 2006, θα δώσει σοβαρό πολιτικό πλεονέκτημα στην Κυβέρνηση Ερντογάν σε τρία επίπεδα:

Κλείνει το θέμα των κυρώσεων:
Σύμφωνα με το σκεπτικό κύκλων της Διεύθυνσης Διεύρυνσης, το άνοιγμα έστω και ενός λιμανιού δεν θα έχει μόνο συμβολικό χαρακτήρα αλλά θα αποτελεί μια ισχυρή πολιτική κίνηση, η οποία θα τερματίζει κάθε σκέψη ή κίνηση για επιβολή κυρώσεων κατά την αξιολόγηση του Δεκεμβρίου ή και αργότερα…

Στο εδώλιο η Λευκωσία για την «απομόνωση»:
Αντίθετα, σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους, η Λευκωσία θα μεταβληθεί από «κατήγορος» που θεωρείται σήμερα, σε «κατηγορούμενο», αφού το άνοιγμα ενός τουρκικού λιμανιού θα προκαλέσει πιέσεις προς την κυπριακή Κυβέρνηση για ανάλογη κίνηση στο ζήτημα του τερματισμού της «απομόνωσης» των Τ/κ, με επίκεντρο το απευθείας εμπόριο. Όπως μάλιστα πληροφορούμαστε, στην επιχειρηματολογία που επιστρατεύθηκε, περιλήφθηκαν και τα Συμπεράσματα του Συμβουλίου του Ιανουαρίου 2007, τα οποία εκτιμάται ότι θα αποτελέσουν μοχλό πίεσης κατά της Λευκωσίας, καθώς αναφέρονται στην έναρξη συζητήσεων «χωρίς καθυστέρηση», παραπέμποντας ευθέως στον λεγόμενο τερματισμό της «απομόνωσης» των Τ/κ. Η προσυπογραφή των Συμπερασμάτων του Ιανουαρίου 2007 κρίνεται ως ένα από τα μεγάλα λάθη της διακυβέρνησης Τάσσου Παπαδόπουλου.

Συζήτηση για ξεπάγωμα οκτώ κεφαλαίων:
Το φιλοτουρκικό λόμπι της ΕΕ εκτιμά ότι το άνοιγμα ενός έστω λιμανιού όχι μόνο θα ανατρέψει σκέψεις για συζήτηση κυρώσεων, αλλά αντίθετα θα δημιουργήσει συνθήκες για συζήτηση του ξεπαγώματος των οκτώ κεφαλαίων που είχαν παγώσει στις 11 Δεκεμβρίου 2006λόγω της άρνησης της Άγκυρας να εφαρμόσει το Πρωτόκολλο και να ανοίξει τα λιμάνια της προς την Κυπριακή Δημοκρατία. Σημειώνεται πάντως ότι σε καμιά περίπτωση δεν δύνανται να ξεπαγώσουν τα οκτώ κεφάλαια εάν δεν σώσει τη συγκατάθεσή της και η κυπριακή Κυβέρνηση, αφού απαιτείται η λήψη ομόφωνης απόφασης των κρατών-μελών.

Ο «Φ» και η απάντηση Ρεν
Παραθέτουμε αυτούσιες την ερώτηση που υποβάλαμε προς τον εκπρόσωπο του Όλι Ρεν στις 30 Οκτωβρίου και την απάντηση που λάβαμε από τους συνεργάτες του Φινλανδού επιτρόπου με καθυστέρηση 14 ημερών και αφού στο μεσοδιάστημα αναγκαστήκαμε να επαναλάβουμε το αίτημά μας τρεις ακόμη φορές. Το γεγονός είναι πρωτόγνωρο για τα δεδομένα της Κομισιόν η οποία συνήθως απαντά εντός 24 ωρών στις ερωτήσεις που υποβάλλονται.
Ερώτηση «Φ»:

«Θα ήθελα να ρωτήσω ποιο είναι το νόημα της πλήρους, και χωρίς δυσμενείς διακρίσεις, εφαρμογής του Πρωτοκόλλου της Άγκυρας. Θα μπορούσε το άνοιγμα ενός και μόνο λιμανιού της Τουρκίας να θεωρηθεί ως πλήρης και χωρίς δυσμενείς διακρίσεις εφαρμογή; Ή μήπως η Τουρκία οφείλει να διασφαλίσει άνοιγμα όλων των λιμανιών της προς την Κυπριακή Δημοκρατία», κάτι άλλωστε που ισχύει για όλα τα υπόλοιπα κράτη-μέλη.

Απάντηση Κομισιόν:
«Αυτό είναι ένα θέμα που θα αποτιμήσουν το Συμβούλιο και η Κομισιόν στον κατάλληλο χρόνο. Δεν μπορούμε να προβούμε σε περαιτέρω σχόλιο την παρούσα χρονική στιγμή (Τhisisa matter for the Counciland the Commission to assessatthe appropriate time. We cannotcommentanyfurther at the moment)».

Οι ευθύνες της Λευκωσίας
Η ΔΗΛΩΣΗτης Κομισιόν αναφορικά με το πλέγμα υποχρεώσεων της Τουρκίας έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας για την εφαρμογή του Πρωτοκόλλου αποτελεί μέγα πολιτικό ατόπημα, καθώς δημιουργεί, αν μη τι άλλο, την εντύπωση ότι το άνοιγμα ενός και μόνο λιμανιού θα μπορούσε να εκληφθεί ως «εξοφλητήριο» των υποχρεώσεων της Άγκυρας έναντι της Λευκωσίας. Η Κομισιόν, ο επίτροπος Όλι Ρεν και οι υπηρεσίες των οποίων προΐσταται, οφείλουν να ενεργούν ως θεματοφύλακες των αποφάσεων του Συμβουλίου των κρατώνμελών της ΕΕ. Και οι αποφάσεις στην περίπτωση αυτή είναι ρητές, με βάση την αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου 2005 και τα Συμπεράσματα του Συμβουλίου του 2006. Αναφέρουν, μεταξύ άλλων, χαρακτηριστικά: «Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα και τα κράτη-μέλη της αναμένουν πλήρη και χωρίς δυσμενείς διακρίσεις εφαρμογή του Συμπληρωματικού Πρωτοκόλλου και άρση όλων των εμποδίων για την ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών, περιλαμβανομένων και των μέσων μεταφοράς. Η Τουρκία οφείλει να εφαρμόσει το Πρωτόκολλο πλήρως σε όλα τα κράτη-μέλη».

Είναι προφανές ότι οι αποφάσεις που λήφθηκαν δεν χωρούν διπλές αναγνώσεις. Η Τουρκία οφείλει να εφαρμόσει το Πρωτόκολλο πλήρως, σε όλα τα κράτη-μέλη και χωρίς δυσμενείς διακρίσεις. Αν για τα 26 κράτη-μέλη της ΕΕ όλα τα λιμάνια της Τουρκίας είναι ανοικτά, γιατί στην περίπτωση της Κύπρου θα μπορούσε να ισχύσει κάτι διαφορετικό; Και τι από όλα αυτά δεν καταλαβαίνουν ο Όλι Ρεν, η ομάδα του και ο Πορτογάλος πρόεδρος της Κομισιόν Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόσο;

Αυτά είναι θέματα που πρέπει να διευκρινίσει η κυπριακή Κυβέρνηση, η οποία όφειλε να είχε ενεργήσει προληπτικά και να είχε διασφαλίσει ότι η πλήρης και χωρίς δυσμενείς διακρίσεις εφαρμογή του Πρωτοκόλλου δεν μπορεί να σημαίνει το άνοιγμα ενός και μόνο λιμανιού, κάτι που δεν αποκλείει ο κ. Ρεν και η Κομισιόν, συντηρώντας και στηρίζοντας τέτοια σενάρια. Έστω όμως και πυροσβεστικά, η Λευκωσία οφείλει να προβεί στα απαραίτητα διαβήματα και να ζητήσει από τον Φινλανδό επίτροπο και τον Πορτογάλο πρόεδρο του Σώματος να ξεκαθαρίσουν τη στάση των Βρυξελλών για να μην βρεθεί προ εκπλήξεων το Δεκέμβριο. Γιατί σήμερα η Τουρκία μπορεί να λέει όχι στο άνοιγμα ενός λιμανιού. Αλλά τι θα γίνει αν τον Δεκέμβριο αποφασίσει διαφορετικά;

Σημειώνεται ότι ο Όλι Ρεν, ο οποίος σήμερα, επί διακυβέρνησης Χριστόφια, έχει ξεχάσει την πλήρη και χωρίς δυσμενείς διακρίσεις εφαρμογή του Πρωτοκόλλου της Άγκυρας, θυμόταν πολύ καλά την έννοια της εν λόγω υποχρέωσης της Τουρκίας στις 29 Νοεμβρίου 2006, επί διακυβέρνησης Τάσσου Παπαδόπουλου. Ανακοινώνοντας ο ίδιος την εισήγησή του για πάγωμα οκτώ κεφαλαίων της Τουρκίας, είχε αναφέρει ότι «οι αρχές και οι παράμετροι που υποστηρίζουν την εισήγησή μας βασίζονται στη δήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου 2005»…

ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ