Δημήτρης Μελισσανίδης: Τις πολυεθνικές εταιρείες τις σεβόμουν, αλλά ποτέ δεν τις φοβήθηκα!

Ο Δημήτρης Μελισσανίδης, ο Πόντιος από την Κοκκινιά, στη WALL STREET,την ημέρα που η AEGEAN μπήκε στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης

Συνέντευξη Δημήτρη Μελισσανίδη στον Δημήτρη Ανδριόπουλο, περιοδικό ΕΠΙΚΑΙΡΑ

1. Είστε ένας επιτυχημένος επιχειρηματίας. Πως φτάσατε ως εδώ; Ήταν εύκολη η διαδρομή;
Τίποτα στη ζωή δεν είναι εύκολο. Ιδιαίτερα όταν ξεκινάς όχι από το μηδέν, αλλά από το μείον. Οι γονείς μου, ποντιακής καταγωγής γεννημένοι στον Καύκασο, ήλθαν στην Ελλάδα το 1938. Ως οικογένεια δεν είχαμε ούτε γνωστούς, ούτε συγγενείς, ούτε οποιοδήποτε περιουσιακό στοιχείο. Δεν είχαμε να ‘κρατηθούμε’ από πουθενά. Το μόνο μας ‘όπλο’, η μόνη μας ‘περιουσία’, ήταν η αγάπη για την πατρίδα και για τη ράτσα μας και η αγωνιστικότητά μας.
Αυτά ήταν τα μόνα μου εφόδια, μαζί με τα παιδικά μου βιώματα στις αλάνες της Κοκκινιάς, που μου έδωσαν τη δύναμη να αγωνιστώ και να κερδίσω.

2. Πως ξεκινήσατε την επιχειρηματική σας δραστηριότητα; Τι σας ώθησε; Γιατί δεν είχατε κι εσείς το όνειρο του κάθε Έλληνα, να μπει στο δημόσιο;
Ο πατέρας μου ήταν Πόντιος και αριστερός. Αυτό, για την εποχή εκείνη ήταν αρκετό να μην προσανατολίζεται κανείς και να μην ελπίζει στο δημόσιο. Εν πάσι περιπτώσει, το δημόσιο δεν το σκέφτηκα ποτέ ως λύση για μένα. Πάντα μου άρεσε ο ανταγωνισμός, η αίσθηση ότι θα αγωνιστείς στην ελεύθερη αγορά, θα σκεφθείς, θα επινοήσεις τις λύσεις που δεν έχει επινοήσει ο άλλος και θα νικήσεις.
Αυτό έκανα στη σχολή οδηγών, που ήταν η πρώτη μόνιμη επαγγελματική μου απασχόληση, αυτό έκανα και αργότερα, όταν ασχολήθηκα με τη ναυτιλία και τα πετρέλαια.
Η σχέση που είχα πάντα με τη δουλειά μου, ό,τι δουλειά και να έκανα, δεν ήταν σχέση διεκπεραίωσης και απλής διαχείρισης. Πάντα ήθελα να επιλέγω την καινοτομία, μ’ άρεσαν αυτό που λέμε οι ‘μπροστινές κινήσεις’.

3. Τελικά τι ενεργοποιεί κάποιον να ασχοληθεί με ένα αντικείμενο και να πετύχει; Τα λεφτά; Η δόξα; Η καλή ζωή; Ποιο είναι αυτό το συστατικό που επιδρά καταλυτικά για να ξεκινήσει;
Όπως σας είπα παραπάνω, πρέπει να έχεις μια, ας πούμε, ‘ερωτική’ σχέση με τη δουλειά που κάνεις. Η δημιουργία, η πρωτοπορία, να σκεφθείς και να εφαρμόσεις κάτι καινοτόμο και πρωτοποριακό πριν από τον άλλον, είναι μερικά από τα στοιχεία, από τα λεγόμενα ‘μυστικά’ της επιτυχίας. Πάντα στη ζωή μου προσπαθούσα να κάνω εκείνο που δεν είχαν κάνει οι άλλοι.
Όσον αφορά τα λεφτά και τη δόξα, φυσικά, η αίσθηση της επιτυχίας, αυτό κάποιοι ονομάζουν δόξα, αλλά και η ποιότητα ζωής παίζουν κι αυτό το ρόλο τους, ο οποίος κατά την άποψή μου δεν είναι ο πλέον καθοριστικός.

4. Ασχοληθήκατε με έναν τομέα ιδιαίτερα δύσκολο. Δεν φοβηθήκατε να μπείτε ανάμεσα στα μεγαθήρια;
Κάθε δουλειά έχει τις δικές της δυσκολίες. Είναι αλήθεια όμως ότι το λιμάνι, η ναυτιλία και κυρίως το πετρέλαιο, είναι τομείς που απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή και τόλμη.
Εμείς στην αρχή μπήκαμε στο λιμάνι, στο χώρο των ναυτιλιακών καυσίμων, δεν ντρέπομαι να το πω ότι δεν γνωρίζαμε τίποτα από τη δουλειά, ενώ δεν είχαμε καν τις απαραίτητες γνωριμίες ούτε στο χώρο το πετρελαίου, ούτε στο χώρο της ναυτιλίας. Σιγά-σιγά, παρατηρώντας με προσοχή τον τρόπο που λειτουργούσε η αγορά, επιδιώκοντας μια σχέση που στηριζόταν στο λόγο τιμής με τους συνεργάτες μας, γίναμε μια από τις πιο υπολογίσιμες δυνάμεις στο λιμάνι του Πειραιά.
Με βάση τον Πειραιά επεκταθήκαμε στο Γιβραλτάρ, τη Φουτζέιρα στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Σιγκαπούρη, φθάνοντας σήμερα να λειτουργούμε δεκαπέντε σταθμούς ανεφοδιασμού ναυτιλιακών καυσίμων στα κυριότερα σημεία της παγκόσμιας ναυτιλίας, ενώ διαθέτουμε τον μεγαλύτερο στόλο ανεφοδιαστικών στον κόσμο. όσον αφορά την εσωτερική αγορά, η AEGEAN έχει ένα δίκτυο 600 πρατηρίων και κατέχει το 10,5% της εσωτερικής αγοράς στην Ελλάδα.

5. Τελικά, μέσα από τη συγκεκριμένη διαδρομή, είδαμε τον Δαυίδ να νικάει τον Γολιάθ. Εσείς μπήκατε, παλέψατε και μείνατε, ενώ BP και SHELL έφυγαν. Γιατί οι πολυεθνικές φεύγουν από τη χώρα;
Όταν πρωτομπήκα στο Λιμάνι, είδα και ανέλυσα τον τρόπο που δρουν οι πολυεθνικές. Τότε είδα ότι λειτουργούσαν με τον αέρα του αποικιοκράτη και είπα μέσα μου ότι αν δραστηριοποιηθούν στην ελληνική αγορά αξιόπιστες ελληνικές εταιρείες, οι πολυεθνικές θα αναγκαστούν αν φύγουν από την πατρίδα μας.
Όταν μάλιστα μπήκαμε στην εσωτερική αγορά και αρχίσαμε να αναπτύσσουμε το δίκτυο των πρατηρίων μας, το είπα στους συνεργάτες μου και είχα το θάρρος να το δηλώσω δημόσια ότι οι πολυεθνικές θα φύγουν από την Ελλάδα, πράγμα που έγινε.
Και μη θεωρήσει κανείς ότι τους έδιωξε κανείς. Απλά, οι ελληνικές, οι λεγόμενες ‘μικρές’ εταιρείες, με τη λειτουργία τους εξυγίαναν την αγορά. Οι πολυεθνικές, που δεν ήταν συνηθισμένες στον ανταγωνισμό, όταν έχασαν τα υπερκέρδη και την άνεση να ρυθμίζουν την αγορά καταπώς θέλουν, αναγκάστηκαν να φύγουν.
Αυτό είναι όλο και το θέμα και δεν έχει σχέση με το επιχειρηματικό κλίμα που υπάρχει στην Ελλάδα για τις άλλες ξένες επενδύσεις.
Πάντως, θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε κάτι, που άλλωστε το γνωρίζει πολύ καλά η αγορά. Τις πολυεθνικές εταιρείες τις σεβόμουνα, αλλά δεν τις φοβόμουνα.

6. Πολλοί λένε ότι ένα από τα προβλήματα είναι η γραφειοκρατία και η καθυστέρηση λύσεων σε θέματα που έχουν να κάνουν με το δημόσιο. Εσείς πως τα ξεπεράσατε όλα αυτά;
Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Οι ξένες εταιρείες, όταν ήλθαν στην Ελλάδα πριν από 50-60 χρόνια, έχτισαν τους αποθηκευτικούς τους χώρους σε όποιο σημείο της Ελλάδας του βόλευε και επί της ουσία λειτουργούσαν μονοπωλιακά, αφού εμείς, οι νέες εταιρείες δεν μπορούσαμε να πάρουμε άδειες για να χτίσουμε αποθηκευτικούς χώρους και δεξαμενές. Όποτε αποπειραθήκαμε να κάνουμε μια τέτοια επένδυση, που δεν είναι ρυπογόνες ούτε παράγουν απόβλητα, βρήκαμε μπροστά μας ανυπέρβλητα γραφειοκρατικά εμπόδια. Επιπλέον, στην περιοχή που πηγαίναμε να κάνουμε δεξαμενές, ξεφύτρωναν «οικολογικές» οργανώσεις με ελάχιστα μέλη και με πολύ καλή πρόσβαση στα τοπικά ΜΜΕ, και ακύρωναν τις επενδύσεις. Τώρα, μη με ρωτήσετε ποιός πλήρωνε αυτές τις οργανώσεις.
Θα έλεγα λοιπόν ότι η γραφειοκρατία στην Ελλάδα βοηθούσε μέχρι σήμερα τις πολυεθνικές και δημιουργούσε προσκόμματα στις ελληνικές.
Αν οι ελληνικές εταιρείες δεν αντιμετωπίζαμε τέτοιου είδους προβλήματα, οι πολυεθνικές θα είχαν φύγει από την Ελλάδα πριν από αρκετά χρόνια.
Και για να μην παρεξηγούμαστε, δεν έχω κανένα πρόβλημα με τη δραστηριοποίηση ξένων εταιρειών στη χώρα μας. Ίσα-ίσα μάλιστα, πιστεύω ότι πρέπει να έλθουν ξένες επενδύσεις, για να συμβάλλουν στην ανάπτυξη της Ελλάδας. Αρκεί να λειτουργούν ισότιμα για όλους οι κανόνες της αγοράς.

7. Θα θέλατε να αναφερθείτε και στην πρόσφατη επιχειρηματική σας κίνηση. Η Aegean, μετά τα καύσιμα, εισέρχεται και στο χώρο της ενέργειας, με την εξαγορά της Blue Aegean Energy. Τι προσδοκάτε; Φιλοδοξείτε να διαδραματίσετε πρωταγωνιστικό ρόλο και στη λιανική αγορά ηλεκτρισμού;
Δεν φιλοδοξώ απολύτως τίποτε. Η συγκεκριμένη δουλειά παρουσίαζε επιχειρηματικό ενδιαφέρον, την εξετάσαμε, είδαμε ότι αυτό κολλάει στο μοντέλο και το πνεύμα του Ομίλου και προχωρήσαμε. Για περαιτέρω επέκταση, βλέπουμε, ο καιρός θα δείξει.

8. Αναπολώντας τη διαδρομή σας, θα μπορούσατε να σκεφτείτε μια πολύ καλή και μια πολύ κακή στιγμή; Δηλαδή κάποια στιγμή που νοιώσατε μεγάλη ικανοποίηση και είπατε «μπράβο» στον εαυτό σας και αντίστοιχα κάποια στιγμή που απογοητευτήκατε.
Να ξεκινήσω από τις κακές στιγμές. Τί να πρωτοθυμηθείς κανείς, οι απογοητεύσεις και τα χτυπήματα που δέχτηκα όλα αυτά τα χρόνια που δραστηριοποιούμε στη ναυτιλία και τα πετρέλαια δεν έχουν ούτε αρχή ούτε τέλος. Χωρίς να θέλω να το δραματοποιήσω, εγώ ειδικά δέχτηκα τόσα πολλά χτυπήματα όσα κανένας άλλος, από την πρώτη στιγμή που τόλμησα να μπω στα πόδια των μεγάλων της αγοράς. Από την άλλη πλευρά και οι καλές στιγμές δεν ήταν λίγες. Για παράδειγμα, μεγάλη ικανοποίηση ένοιωσα με την επέκταση του δικτύου πρατηρίων της AEGEAN. Μην ξεχνάτε ότι στην εσωτερική αγορά μπήκαμε αγοράζοντας σε πλειστηριασμό τις εγκαταστάσεις και μερικά πρατήρια της ΕΒΡΟΙΛ στον Έβρο, που δεν ξεπερνούσαν τα δάχτυλα των δυο χεριών και φθάσαμε σε λίγα χρόνια τα 600 πρατήρια και το 10,5% της ελληνικής αγοράς. Επίσης, μια από τις πιο δυνατές στιγμές ικανοποίησης ήταν η στιγμή που χτύπησε το καμπανάκι και άρχισε η διαπραγμάτευση της μετοχής της AEGEAN στον πίνακα του μεγαλύτερου χρηματιστηρίου του κόσμου. Ήταν η μέρα που κυμάτιζε η σημαία της Ελλάδας και της AEGEAN έξω από το κτίριο του NYSE.

9. Αν ξαναρχίζατε τη ζωή σας σήμερα, θα κάνατε τα ίδια βήματα ή θα αλλάζατε κάτι;
Περιμένεις από έναν Πόντιο να σου πει ότι θα άλλαζε κάτι;

10. Οι σχέσεις σας με τους εργαζομένους ποια είναι; Τους αντιμετωπίζετε ως συνεργάτες ή σαν απλούς υπαλλήλους;
Οι συνθήκες της δουλείας είναι εξαιρετικά δύσκολες και οι δυσκολίες αυτές αντικατοπτρίζονται και στις σχέσεις του προϊσταμένου με τους υφισταμένους, της εργοδοσίας με τους εργαζομένους.
Παρά τις δυσκολίες, όσο ήμασταν λίγοι, διατηρούσα προσωπικές και τις περισσότερες φορές φιλικές και οικογενειακές σχέσεις με τους εργαζομένους. Εξυπακούεται βέβαια ότι ήμουν πάντα δίπλα σε όλες τις ανθρώπινες στιγμές των εργαζομένων, ιδιαίτερα τις δύσκολες.
Τώρα οι εργαζόμενοι είναι χιλιάδες και η προσωπική επαφή με όλους είναι δύσκολη. Μπορώ να σας πω δε ότι πολλούς από τους εργαζόμενους στην εταιρεία δεν τους γνωρίζω προσωπικά.
Παρόλα αυτά, προσπαθώ να μην ξεχνάω ποτέ ότι η AEGEAN έφθασε εδώ που έφθασε χάριν και στους φίλους, τους συνεργάτες και το ανθρώπινο δυναμικό της.

11. Εκτιμάτε ότι ο επιχειρηματίας δίνει εντολές και οι υπάλληλοι απλά εκτελούν ή και οι υπάλληλοι έχουν προσφέρει και τους αποδίδετε μέρος της επιτυχίας;
Την ευθύνη του καραβιού την έχει πάντα ο καπετάνιος, αλλά καράβι χωρίς πλήρωμα δεν γίνεται. Επίσης θέλω να πω ότι τον καλό υπάλληλο τον κάνει, εκτός από την εργατικότητα, και η πρωτοβουλία.
Ασφαλώς και αναγνωρίζω μερίδιο της επιτυχίας στους εργαζομένους της εταιρείας. Αυτοί είναι που απογείωσαν την εταιρεία και τα νούμερα.

12. Αν υπάρχει μια φιλοσοφία για τη ζωή και ο κάθε άνθρωπος ακολουθεί κάποιες βασικές αρχές, ποια είναι η δική σας;
Το έχω πει αρκετές φορές και δεν θα πάψω να το λέω. Η οικογένεια είναι ο θεμέλιος λίθος της κοινωνίας και για μένα οι οικογένεια είναι το παν. Δεν μπορεί να θεωρείται κάποιος πετυχημένος επιστήμονας ή επιχειρηματίας, αν δεν είναι πετυχημένος οικογενειάρχης.
Όσον αφορά τις διαπροσωπικές αλλά και τις επιχειρηματικές σχέσεις, για μένα όταν δίνει κανείς το χέρι και δεσμεύεται με το λόγο της τιμής του, είναι πιο σοβαρό από τα χαρτιά και από τα συμβόλαια. Μόνο που όσο περνάει ο καιρός, εκλείπουν οι λογοτιμήτες
Από κει και πέρα, με ενδιαφέρει η προστασία του περιβάλλοντος, η πορεία της πατρίδας μας, τα εθνικά μας θέματα, τα θέματα της φυλής μου και της παράδοσής μας. Γι’ αυτό έχουμε την Εύξεινο Λέσχη Αθηνών, γι’ αυτό φτιάχνουμε το Pontos tv και Pontos radio που θα λειτουργήσουν σύντομα. Προσπαθούμε να συμβάλλουμε κι εμείς από την πλευρά μας στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης και του πολιτισμού των Ελλήνων του Πόντου.

13. Ποια θα ήταν η προτροπή σας προς έναν νέο άνθρωπο που ξεκινάει σήμερα τη ζωή;
Να πιστεύει στον εαυτό του και αγωνίζεται έντιμα για την επιτυχία.