Aπόφαση του Υπουργείου Μεταφορών και Επικοινωνιών για την αξιοποίηση των 40 περιφερειακών αεροδρομίων της χώρας

Αναρωτιέται κανείς ποιά είναι η σκοπιμότητα του εν λόγω έργου εν μέσω οικονομικής κρίσης, περικοπής των αμυντικών δαπανών και κυρίως σε μιά Πτέρυγα Μάχης στην οποία στεγάζεται το Κέντρο Εκπαίδευσης Αεροπορικής Τακτικής/Σχολείο Όπλων Τακτικής. Προφανώς το να προσγειώνονται αεροσκάφη με Τουρκικό νηολόγιο που τυχαία θα κάνουν στάση εκεί, δεν απασχολεί και πολύ το Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών & Δικτύων. Ελπίζουμε να απασχολεί το Υπουργείο Εθνικής (ακόμα) Άμυνας και το ΓΕΑ και την ΕΥΠ.

Νέα δεδομένα στον αναπτυξιακό χάρτη της Δυτικής Ελλάδας δημιουργεί η απόφαση του Υπουργείου Μεταφορών και Επικοινωνιών για την αξιοποίηση των 40 περιφερειακών αεροδρομίων της χώρας, με την συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα. Η απόφαση αυτή προσλαμβάνει ακόμα πιο ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά για τα αεροδρόμια Αράξου και Ανδραβίδας, καθώς το πρώτο χαρακτηρίστηκε πρόσφατα με υπουργική απόφαση ως πύλη εισόδου και εξόδου από την χώρα, δηλαδή «διεθνοποιήθηκε», ενώ το δεύτερο πήρε το «πράσινο φως» για την κατασκευή νέου κτιρίου, με την ανάθεση των σχετικών μελετών.

Η θεσμοθέτηση του αεροδρομίου του Αράξου ως πύλης εισόδου – εξόδου σημαίνει πρακτικά ότι θα μπορεί να δέχεται πτήσεις εξωτερικού καθ΄ όλη την διάρκεια του χρόνου είτε από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είτε από τρίτες χώρες. Για να κατανοήσουμε πόσο σημαντική ήταν η απόφαση για την διεθνοποίηση του αεροδρόμιου του Αράξου, θα πρέπει να πούμε ότι η εξέλιξη αυτή ανοίγει μια πόρτα για την ενίσχυση του τουρισμού καθ΄ όλη την διάρκεια του χρόνου.

Η αερολιμενάρχης του Κρατικού Αεροδρομίου Αράξου, Σπυριδούλα Μπελέκου, δήλωσε χαρακτηριστικά ότι κάτι ανάλογο δεν έχει συμβεί από τη δεκαετία του '70, που δημιουργήθηκε το αεροδρόμιο του Αράξου.Παράλληλα αυτή η απόφαση, ενισχύεται και από τα έργα γενικότερης αναβάθμισης του αεροδρομίου που υλοποιούνται τα τελευταία χρόνια.

Να θυμίσουμε ότι από τον περασμένο Οκτώβριο έχει ολοκληρωθεί και λειτουργεί κανονικά το νέο κτίριο αναχωρήσεων, ενώ με την επόμενη θερινή περίοδο, αναμένεται να ολοκληρωθεί και το νέο κτίριο αφίξεων εμβαδού 1.700 τ.μ., καθώς και ο περιβάλλων χώρος.Με την ολοκλήρωση αυτών των έργων μπορούμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι οι στόχοι στον τομέα των υποδομών για το αεροδρόμιο του Αράξου κοντεύουν να επιτευχθούν, έστω και με καθυστέρηση, γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η κτιριακή αναβάθμιση είχε ενταχθεί στα ολυμπιακά έργα.

Ωστόσο για την επίτευξη του στόχου για αύξηση της τουριστικής κίνησης στην περιοχή δεν φτάνει μόνο η απόφαση για την διεθνοποίηση του αεροδρομίου και η ολοκλήρωση των έργων υποδομής. Πλέον η σκυτάλη περνά στους ίδιους τους επιχειρηματίες του τουρισμού οι οποίοι θα πρέπει να αξιοποιήσουν στο μέγιστο τις νέες δυνατότητες που προσφέρονται. Οι εκπρόσωποι των ξενοδόχων της περιοχής, εμφανίζονται σαφώς ικανοποιημένοι με την εξέλιξη αυτή, αφού πλέον το αεροδρόμιο Αράξου θα ενταχθεί στις λίστες των διεθνών αεροδρομίων, αφ΄ ετέρου σημειώνουν ότι υπάρχουν ακόμη τεχνικές ελλείψεις, με πιο χαρακτηριστική την απουσία πίνακα αναχωρήσεων των διαφόρων εταιρειών. Από την άλλη πλευρά, όπως θα δούμε στην συνέχεια, θα πρέπει το αεροδρόμιο να αποκτήσει και τις απαραίτητες συγκοινωνιακές συνδέσεις με το υπό διαμόρφωση οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο της περιοχής.

Ερωτηματικά για την βιωσιμότητα των δύο αεροδρομίων
Οι εξελίξεις που προαναφέρθηκαν, αποτελούν στην ουσία την ικανοποίηση των αιτημάτων που διατύπωναν εδώ και καιρό οι τοπικές κοινωνίες της Αχαΐας και της Ηλείας. Την ίδια στιγμή όμως, διατυπώνονται και ερωτηματικά για το κατά πόσο μπορούν να συνυπάρξουν και κυρίως να είναι βιώσιμα, δύο αεροδρόμια στην Δυτική Ελλάδα και σε τόσο κοντινή απόσταση το ένα από το άλλο.

Προφανώς, με τις αποφάσεις που έχει λάβει η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Μεταφορών και Επικοινωνιών, να έχει διαφορετικά σχέδια για τα δύο αεροδρόμια, δηλαδή να δώσει στο αεροδρόμιο του Αράξου καθαρά διεθνή χαρακτήρα και στο αεροδρόμιο της Ανδραβίδας ρόλο εσωτερικών πτήσεων. Αυτό όμως δεν έχει διαφανεί με σαφή τρόπο στο πλαίσιο μιας στρατηγικής.

Οι τοπικοί φορείς πάντως στοχεύουν σε ένα καθαρά διεθνή χαρακτήρα για την αξιοποίηση του αεροδρομίου του Αράξου, αποσκοπώντας στην ενίσχυση του τουρισμού και στην δημιουργία ενός σταθμού cargo ο οποίος θα χρησιμεύει στις εισαγωγές και εξαγωγές προϊόντων με μικρότερο κόστος για τις επιχειρήσεις της περιοχής.

Πτήσεις charter και air cargo
Η αναγνώριση του αεροδρομίου του Αράξου ως πύλης εισόδου και εξόδου, δεν ήταν μια απόφαση που ελήφθη τυχαία, αλλά προέκυψε μετά τις πιέσεις των τοπικών φορέων, επικεφαλής των οποίων είχε τεθεί το Επιμελητήριο Αχαΐας, με την υποστήριξη και του ΤΕΕ Δυτικής Ελλάδας το οποίο είχε εκπονήσει και σχετική μελέτη.

Σύμφωνα με αυτή την μελέτη, το αεροδρόμιο Αράξου εξυπηρετεί σήμερα αποκλειστικά τουριστική ζήτηση πτήσεων charter. Υπάρχει μια σαφής ανοδική τάση εξέλιξης της σχετικής ζήτησης η οποία το 2006 έφτασε τους 112.000 επιβάτες ετησίως και περίπου 750 πτήσεις ετησίως. Η κίνηση αυτή είχε αυξητικές τάσεις και το 2007 έσπασε το ρεκόρ σε αριθμό πτήσεων.

Παλαιότερες απόπειρες δρομολόγησης τακτικών πτήσεων εσωτερικού από το αεροδρόμιο του Αράξου κατέληξαν σε εμπορική αποτυχία και είχαν πολύ σύντομη διάρκεια. Σημαντικότερος αρνητικός παράγωντας εκτιμάται ότι ήταν το μικρό μέγεθος της τοπικής αγοράς.

Υπάρχει όμως ένα σημαντικό πλεονέκτημα του αεροδρομίου για την ανάπτυξη καινούργιας δραστηριότητας, αυτής του air cargo: η ΥΠΑ έχει στην κατοχή της έκταση 250 στρεμμάτων σε επαφή με το χώρο του αεροδρομίου, στον οποίο μπορούν να αναπτυχθούν τερματικές εγκαταστάσεις για την εξυπηρέτηση φορτίων (φορτοεκφόρτωση, διαλογή, μοναδοποίηση, φύλαξη, συντήρηση, κλπ.). Ιδιαίτερα σημαντική θα μπορούσε να αποδειχτεί μια τέτοια δραστηριότητα για τα ευπαθή προϊόντα της ευρύτερης περιοχής που μεταφέρονται με ψυγεία. Επειδή η αγορά του air cargo έχει τα δικά της οικονομικά χαρακτηριστικά, θα μπορούσε ο Αραξος να διεκδικήσει μεγάλο κομμάτι της εθνικής ενδοχώρας για τη δραστηριότητα αυτή, λειτουργώντας επικουρικά στο αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος».Απαιτείται όμως πρώτα η οικονομοτεχνική διερεύνηση της ανάπτυξης της δραστηριότητας για φορτία air cargo.

Σύμφωνα με την μελέτη του ΤΕΕ Δυτικής Ελλάδας, υπό διερεύνηση πρέπει επίσης να τεθεί η δυνατότητα ανάπτυξης μιας σημαντικής κλίμακας εγκατάστασης εξυπηρέτησης σκαφών Γενικής Αεροπορίας (General Aviation) με ό,τι σημαίνει αυτό (ανεφοδιασμό, συντήρηση, κλπ.) για την εξυπηρέτηση μόνιμων αναγκών αλλά και εποχιακής ζήτησης υποδοχής.
Σε κάθε περίπτωση, ανεξάρτητα από την εξέλιξη της τουριστικής επιβατικής κίνησης στην περιοχή της Δυτικής Πελοποννήσου - η οποία αναμένεται να αποτελέσει και στο μέλλον το κύριο τμήμα της αεροπορικής μεταφορικής ζήτησης – και ανεξάρτητα από τις προτιμήσεις της αγοράς, όσον αφορά την κατανομή της διακίνησης αυτής στα γειτονικά αεροδρόμια, κρίνεται σκόπιμο ότι πρέπει να καταβληθεί κάθε προσπάθεια ώστε, να αξιοποιηθεί στο μέγιστο η νέα υποδομή του αεροδρομίου του Αράξου.

Στόχος τώρα οι παράλληλες υποδομές
Εφ΄ όσον το αεροδρόμιο Αράξου προορίζεται για διεθνής αερολιμένας που θα εξυπηρετεί την τουριστική κίνηση καθ΄ όλη την διάρκεια του χρόνου, οι τοπικοί φορείς θα πρέπει να εξετάσουν και την διάσταση της σύνδεσής του με τις άλλες συγκοινωνιακές υποδομές.

Σε κάθε περίπτωση, η κατάσταση της υφιστάμενης οδού σύνδεσης του αεροδρομίου με την ΝΕΟ Πατρών – Πύργου αποτελεί μελανό σημείο γιατί ενέχει υψηλή επικινδυνότητα για πρόκληση ατυχημάτων λόγω της κατάστασης του δρόμου και της έντονης παρουσίας βαρέων οχημάτων.

Σημειώνεται ακόμα ότι, λόγω της σχετικά μεγάλης απόστασης της πλειονότητας των ξενοδοχειακών μονάδων που υποδέχονται τους επιβάτες από το αεροδρόμιο, η κακή κατάσταση του οδικού αυτού τμήματος επιβάλλει κρίσιμη καθυστέρηση στη μετακίνησή τους.Επίσης δεν υπάρχει τακτική συγκοινωνιακή σύνδεση με την Πάτρα, πλην της λεωφορειακής γραμμής που φτάνει μέχρι τον παρακείμενο οικισμό του Αράξου.

Οι επιβάτες του αεροδρομίου μεταφέρονται κατ΄ αποκλειστικότητα με τα τουριστικά λεωφορεία των πρακτορείων διακίνησης ή των ξενοδοχειακών μονάδων.Αυτό δεν είναι ένα αρνητικό χαρακτηριστικό, στην περίπτωση όμως που υπάρξει ενδιαφέρον για τη χρήση του αεροδρομίου για τακτικές πτήσεις, προφανώς η συγκοινωνιακή σύνδεσή του αποκτά πρωταρχική σημασία.Όσον αφορά στην σιδηροδρομική σύνδεση του αεροδρομίου, αυτή θα πρέπει να είναι μια μελλοντική προοπτική από την στιγμή που προχωρήσει το σχέδιο για την δημιουργία του σταθμού air cargo.

Το Αεροδρόμιο Ανδραβίδας Παράλληλα με τις θετικές εξελίξεις στο θέμα της αναβάθμισης του αεροδρομίου του Αράξου, θα πρέπει να σημειώσουμε και το γεγονός ότι προχωρά πλέον και η κατασκευή του νέου κτιρίου στο αεροδρόμιο Ανδραβίδας, καθώς η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος ολοκλήρωσε πρόσφατα τη διαδικασία κατακύρωσης των δύο διαγωνισμών που αφορούν στην επιλογή αναδόχων για την εκπόνηση των απαιτούμενων μελετών.

Οι δύο μελέτες, συνολικού προϋπολογισμού 90.000 ευρώ, αφορούν στην οικοδόμηση του νέου κτιρίου του αεροσταθμού της Ανδραβίδας, στη νέα θέση που χωροθετήθηκε κατόπιν αιτήματος της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ).Το κόστος ανέγερσης του νέου κτιρίου θα καλυφθεί από τον προϋπολογισμό των 20.000.000 ευρώ που προβλέπεται να διατεθούν για το αεροδρόμιο της Ανδραβίδας από το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (ΕΣΠΑ), κατά την προγραμματική περίοδο 2007-2013.

Σε ιδιώτες 40 αεροδρόμια
Το «πράσινο φως» για την αξιοποίηση των 40 περιφερειακών αεροδρομίων με τη συμμετοχή ιδιωτών τόσο στη συμπλήρωση των υφιστάμενων υποδομών όσο και τη διαχείριση άναψε πριν από λίγες ημέρες η Διυπουργική επιτροπή αποκρατικοποιήσεων.Στόχος των συναρμόδιων υπουργείων Οικονομίας και Μεταφορών που έδωσαν το «πράσινο φως» για μερική ιδιωτικοποίηση των ελληνικών αεροδρομίων είναι να μετατρέψουν σε πόλους τοπικής ανάπτυξης 40 περιφερειακά αεροδρόμια.O σύμβουλος ή οι σύμβουλοι που θα επιλεγούν, θα προτείνουν τις πιθανές λύσεις για την αξιοποίηση κάθε αεροδρομίου με συμβάσεις παραχώρησης ή με συμπράξεις δημοσίων και ιδιωτικών κεφαλαίων. Kατόπιν θα γίνουν ομαδικές ή και μεμονωμένες συμβάσεις για κάθε αεροδρόμιο.

Το σχέδιο του οικονομικού επιτελείου θα έχει ως πρώτο βήμα την επιλογή ενός συμβούλου του δημοσίου ο οποίος θα επιλέξει τόσο τα αεροδρόμια που θα αξιοποιηθούν ενώ θα κάνει και την πρόσκληση ενδιαφέροντος προς τους ιδιώτες υποψήφιους επενδυτές. Οι ιδιώτες οι οποίοι θα επιλεγούν θα συστήσουν εταιρείες με τη νομική μορφή της ΑΕ για κάθε υπό αξιοποίηση αεροδρόμιο με το ελληνικό δημόσιο.

Στις εταιρείες αυτές το δημόσιο θα διατηρεί πλειοψηφικό ποσοστό ενώ οι ιδιώτες θα κατέχουν ποσοστό μειοψηφίας. Με τη συμμετοχή τους, οι ιδιώτες επενδυτές θα αναλάβουν τη συμπλήρωση των υποδομών κάθε αεροδρομίου ώστε να μπορεί να υποδέχεται μεγαλύτερο αριθμό αεροπλάνων.Σε αντάλλαγμα είναι πιθανό να αναλάβουν το management του αεροδρομίου με βάση το μοντέλο της εταιρείας του Αερολιμένα Αθηνών. Αν το μοντέλο αυτό λειτουργήσει καλά είναι ενδεχόμενο - ανάλογα με τις συνθήκες της αγοράς - κάποιες από τις εταιρείες οι οποίες θα συσταθούν να εισαχθούν ακόμα και στο Χρηματιστήριο. Να σημειωθεί ότι αναλογικά με το μέγεθός της, η Ελλάδα ίσως έχει τα περισσότερα αεροδρόμια στην Ευρώπη.

Τα αιτήματα για εκσυγχρονισμό των υπαρχόντων ή για κατασκευή νέων αεροδρομίων ακολουθούν το ένα το άλλο. Η αύξηση της εναέριας κυκλοφορίας επίσης δημιουργεί κάθε χρόνο ακόμα μεγαλύτερη πίεση σε πολλά από τα περιφερειακά αεροδρόμια. Την ίδια στιγμή όμως οι πόροι του δημοσίου είναι πεπερασμένοι. Επομένως καθίσταται επιτακτική η προσέλκυση και ιδιωτικών επενδύσεων. Η ανάγκη αυτή γίνεται ακόμα πιο επιτακτική αν λάβει κανείς υπόψη του τον έντονο τουριστικό ανταγωνισμό στην ευρύτερη περιοχή.