31/1/10

Η Χάγη «κρύβει» πολλές παγίδες

Του Σταυρου Λυγερου.Ο Γ. Παπανδρέου προτείνει διάλογο στο πλαίσιο της απόφασης του Ελσίνκι
Επειτα από περίοδο σχετικής ακινησίας, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις επανέρχονται σε φάση κινητικότητας. Εστρωσαν το έδαφος το ταξίδι Παπανδρέου στην Κωνσταντινούπολη, η επιστολή Ερντογάν, η απάντηση του Ελληνα πρωθυπουργού και η επίσημη επίσκεψη του Τούρκου ομολόγου του προσεχώς. Η Αγκυρα πιέζει για εφ’ όλης της ύλης διαπραγμάτευση.

Από όσα διοχετεύθηκαν ημιεπισήμως για την απαντητική επιστολή, ο Γ. Παπανδρέου, χωρίς να την αποδέχεται ρητά, δεν την αρνείται. Αυτή την στιγμή, ο διάλογος αφορά το πλαίσιο.

Η τουρκική πλευρά ζητάει θεσμική διαπραγμάτευση με τη συμμετοχή των αρμοδίων υπουργών και υπό την υψηλή εποπτεία των δύο πρωθυπουργών στο πλαίσιο ενός Συμβουλίου Συνεργασίας. Ο Γ. Παπανδρέου δεν το απέρριψε ρητά, αλλά αντιπροτείνει τη διαδικασία που είχε ακολουθηθεί μετά την απόφαση στο Ελσίνκι το 1999. Αντιπροτείνει, δηλαδή, η διαπραγμάτευση να γίνει στο πλαίσιο των διερευνητικών επαφών στη βάση ορισμένου χρονοδιαγράμματος. Εάν δεν προκύψει συμφωνία, οι διαφορές να παραπεμφθούν στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.

Από μία εφ’ όλης της ύλης διαπραγμάτευση, η Αγκυρα έχει μόνο να κερδίσει και εάν δεν υπάρξει συμφωνία. Οταν οι μονομερείς τουρκικές διεκδικήσεις γίνονται αντικείμενο διαπραγμάτευσης μετατρέπονται στα μάτια της διεθνούς κοινότητας σε πολιτικά νομιμοποιημένες διμερείς διαφορές. Το γεγονός ότι οι διερευνητικές επαφές είναι άτυπες αμβλύνει το πρόβλημα, αλλά δεν το εξαφανίζει.

Στο σημείο που έχουν φθάσει τα πράγματα, όμως, είναι διπλωματικά δυσχερές η Αθήνα να αρνηθεί τον διάλογο. Μπορεί, όμως, να τον οριοθετήσει. Η κυβέρνηση δεν το κάνει με σαφήνεια. Ο στόχος της είναι διπλός: Πρώτον, να καλλιεργήσει ένα περιβάλλον ύφεσης στο ελληνοτουρκικό μέτωπο. Δεύτερον, να εγκλωβίσει την Αγκυρα σε μία διαδικασία, που τελικώς οδηγεί στη Χάγη. Το Διεθνές Δικαστήριο, όμως, μπορεί να λύσει οριοθετημένες διαφορές, αλλά δεν μπορεί να λειτουργήσει ως υποκατάστατο εξωτερικής πολιτικής.

Για την παραπομπή απαιτείται συνυποσχετικό. Από το περιεχόμενό του ουσιαστικά εξαρτάται και η δικαστική απόφαση. Υπενθυμίζουμε ότι επισήμως η Αθήνα αναγνωρίζει ως νομική διαφορά μόνο την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και αυτή μόνο πρέπει να παραπεμφθεί στη Χάγη. Τα άλλα προβλήματα στο Αιγαίο τα θεωρεί πολιτικές διαφορές που έχουν προκύψει από μονομερείς τουρκικές διεκδικήσεις.

Οριοθέτηση της ΑΟΖ

Ας σημειωθεί ότι είναι τουλάχιστον περίεργο που η Ελλάδα μιλάει ακόμα για υφαλοκρηπίδα και όχι για οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ). Η ΑΟΖ είναι έννοια που εμπεριέχει την έννοια της υφαλοκρηπίδας. Επιπλέον, το Δίκαιο της Θάλασσας προβλέπει σαφώς πως τα κατοικημένα νησιά δικαιούνται ΑΟΖ, γεγονός που αφήνει τους τουρκικούς ισχυρισμούς νομικά μετέωρους.

Εάν οριοθετηθεί η υφαλοκρηπίδα με χωρικά ύδατα έξι μιλίων, σύμφωνα με τη νομολογία του Διεθνούς Δικαστηρίου (υπόθεση Κατάρ κατά Μπαχρέιν), η Ελλάδα κατά πάσα πιθανότητα θα απολέσει το νόμιμο δικαίωμά της να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 μίλια. Το δικαίωμα αυτό το έχουν ασκήσει όλες οι μεσογειακές χώρες. Και η Τουρκία στα βόρεια και νότια παράλιά της. Μόνο η Ελλάδα δεν το έχει ασκήσει, λόγω του τουρκικού casus belli. Ας σημειωθεί ότι εάν το ασκούσε σε μεγάλο βαθμό θα ακύρωνε αυτομάτως όλες σχεδόν τις τουρκικές διεκδικήσεις στο Αιγαίο.

Θα ήταν αφελές, όμως, να θεωρήσουμε ότι εάν η Αγκυρα συμφωνούσε για τη Χάγη θα δεχόταν να παραπεμφθούν μόνο τα θέματα που θέλει η Αθήνα. Θα ζητούσε σίγουρα να παραπεμφθεί και η αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του ανατολικού Αιγαίου. Η νομική θέση της Ελλάδας σ’ αυτό το ζήτημα είναι ασθενής. Υπενθυμίζουμε ότι τα νησιά στρατιωτικοποιήθηκαν μετά την εισβολή στην Κύπρο και την έγερση των επεκτατικών διεκδικήσεων της Αγκυρας στο Αιγαίο. Διεκδικήσεις, οι οποίες υπογραμμίζονται από την ύπαρξη στα μικρασιατικά παράλια τουρκικής στρατιάς και τεράστιου αποβατικού στόλου.

Ακριβώς επειδή υπάρχει ευθεία απειλή για την εδαφική ακεραιότητά της, η Ελλάδα έχει αποδεχθεί τη γενική δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου, με την εξαίρεση αυτής της πτυχής. Εάν αποδεχθεί την τουρκική απαίτηση, τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου θα αφοπλισθούν, γεγονός που θα έθετε αυτά και ολόκληρη την Ελλάδα σε καθεστώς ομηρίας. Η διάχυτη ανασφάλεια θα οδηγούσε αναπόφευκτα σε μετανάστευση και ανθρώπων και περιουσιών. Μόνο αθεράπευτα αφελείς μπορούν να πιστεύουν ότι μία απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου θα καθιστούσε εν μιά νυκτί την Τουρκία έναν καλοπροαίρετο γείτονα, όπως είναι η Ιταλία.

Οι «γκρίζες ζώνες»

Δεν χρειάζεται να είναι κανείς μάντης για να προβλέψει ότι η Αγκυρα θα ζητήσει να παραπεμφθεί στη Χάγη και η θεωρία της περί «γκρίζων ζωνών», με βάση την οποία διεκδικεί έναν απροσδιόριστο αριθμό όχι μόνο βραχονησίδων, αλλά και κατοικημένων νησίδων, όπως π.χ. το Αγαθονήσι. Στο ζήτημα αυτό η νομική θέση της Ελλάδας είναι ισχυρότατη, αλλά καμία χώρα δεν θέτει την εδαφική της ακεραιότητα στην κρίση τρίτων.

Το Διεθνές Δικαστήριο είναι όργανο δικαίου και όχι πολιτικό σώμα. Από την άλλη πλευρά, όμως, έχει αποδειχθεί ότι εμφιλοχωρεί το πολιτικό κριτήριο. Το μεγάλο πρόβλημα για την Ελλάδα είναι ότι στην κρίση του Δικαστηρίου θα τεθούν αποκλειστικά και μόνο ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα. Κανένα τουρκικό. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η Αθήνα έχει μόνο να χάσει και η Αγκυρα μόνο να κερδίσει.

Το δίλημμα «ναι στη Χάγη ή όχι στη Χάγη» είναι πλαστό. Η Ελλάδα δεν διεκδικεί τίποτα από την Τουρκία. Είναι ανοικτή να συζητήσει την παραπομπή της μοναδικής νομικής διαφοράς, που είναι η οριοθέτηση της ΑΟΖ (και όχι της υφαλοκρηπίδας). Εάν η Τουρκία θεωρεί ότι αδικείται, έχει τη δυνατότητα να αναγνωρίσει τη γενική δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου και να προσφύγει μονομερώς. Είναι δικό της πρόβλημα και δική της πρέπει να είναι η όποια πρωτοβουλία. Η Αθήνα έχει αναγνωρίσει τη δικαιοδοσία του (με μία εξαίρεση) και ως εκ τούτου είναι υποχρεωμένη να αποδεχθεί την κρίση του.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

3 σχόλια:

  1. "Εάν η Τουρκία θεωρεί ότι αδικείται, έχει τη δυνατότητα να αναγνωρίσει τη γενική δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου και να προσφύγει μονομερώς."

    Μα η Τουρκια δεν το κανει, γιατι ακριβως δεν την συμφερει το Δικαιο της Θαλασσας σε καμια απο τις θεσεις της και προτιμα αντι το Δικαστηριο, να λυσει το προβλημα εν καιρω ειτε δια της βιας ειτε δια της απειλης βιας.

    Το ζητημα ειναι αν η Ελλαδα πιστευει πως σε βαθος χρονου εχει περισσοτερες ελπιδες επιτυχιας εναντι της Τουρκιας σε ενα διεθνες δικαστηριο ή σε ενα πεδιο πολεμου.

    Το αλλο ζητημα,ειναι πως ουτε η Ε.Ε. θα παρει το μερος της Ελλαδας ως ασπιδα εξωτερικης πολιτικης, αφου η Ε.Ε. απλα ζητα διαπραγματευσεις , που αν δεν αποδειχθουν καρποφορες να οδηγησουν στη Χαγη.

    Ειναι πολυ ευκολο να λεμε πως δε θελουμε τη Χαγη για τον ενα και αλλο λογο. Φυσικα και θα ηταν ωραια η Ελλαδα να μην παραιτηθει ποτε απο το δικαιωμα της στα 12 νμ.

    Ομως με ποια εναλλακτικη οδο; Τη μη ασκηση ποτε αυτου του δικαιωματος; Αυτο ειναι ρεαλισμος;

    Αν η Τουρκια δεν αναγνωρισει τη γενικη δικαιοδοσια και δεχθει μονο συνυποσχετικο (που ουτε αυτο μαλλον θα κανει), στο χερι της Ελλαδας ειναι να βαλει κι αυτη τα σημεια που θελει και να βγαλει τα Δωδεκανησα.

    Ακομη και το ευρος των υδατων μπορει να τεθει στο δικαστηριο, μιας που το Δικαιο της Θαλασσας δινει δικαιωμα επεκτασης ΕΩΣ 12 ν.μ. και το δικαιωμα ενστασης απο αλλο κρατος. Επισης η Συνθηκη, προβλεπει η ιδια τη Χαγη ως ενα απο τα εξουσιοδοτημενα δικαστηρια.

    Φυσικα, αν η Ελλαδα παει στη Χαγη χωρις να ανακοινωσει επεκταση υδατων ή χωρις να θεσει και αυτο το θεμα, η εκδικαση υφαλοκρηπιδας θα γινει με βαση τα 6 νμ.

    Τα Δωδεκανησα, κι αν ακομη μπουν στο "παζαρι" και η Ελλαδα χασει, μπορουν να εξοπλιστουν πλαγιως και μυστικα. π.χ ιδρυση εθνοφυλακης ή Στρατοχωροφυλακης. Αλλα και παλι, σε συνυποσχετικο, πρεπει η Ελλαδα να συμφωνησει στο να μπει το θεμα. Διαφορετικο θα ηταν αν η Τουρκια αναγνωριζε τη γενικη δικαιοδοσια. Τοτε το δικαστηριο θα επρεπε να κρινει κατα ποσον το θεμα εμπιπτει στην εξαιρεση που εχει θεσει η Ελλαδα στη δικη της δηλωση.


    Η εναλλακτικη λυση της Χαγης, ειναι η απωλεια καθε στηριξης απο την Ε.Ε, αφου δε θα κανουμε αυτα που υπογραφουμε και η εναποθεση της τυχης μας στον καλο Θεο, ελπιζοντας πως στο απωτερο μελλον, μια Τουρκια που θα εχει ξεφυγει εντελως στα εξοπλιστικα, δε θα θελησει να επιβαλει τελικα η ιδια τη δικη της εκδοχη τους διεθνους δικαιου, παιρνοντας ολη την υφαλοκρηπιδα, τα Δωδεκανησα, λιγη Θρακη, τα 12 μιλια κλπ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. (συνεχεια)

    Η κατασταση της Ελλαδας, θυμιζει λιγο την αντιμετωπιση της οικονομιας. Επειδη τοσα χρονια δε θελαμε να κοιταξουμε στα ματια την πραγματικοτητα και να σφιξουμε το ζωναρι, μιας που δεν ειχαμε χρεοκοπησει ακομη, ΕΛΠΙΖΑΜΕ, πως αυτο θα συνεχιστει για παντα και οτι αρα δε θα χρεοκοπουσαμε ποτε. Ε, δυστυχως αγνοωντας ενα προβλημα που φανερα διογκωνεται δεν ελυσε το προβλημα.

    Το ιδιο θα γινει στην εξωτερικη πολιτικη... Το ειχα πει και αλλου, στο Μακαριο δεν αρεσε το σχεδιο Ατσεσον. Σημερα προσφερεται υστερα απο διχοτομηση ειτε το ξαναζεσταμενο σχεδιο Αναν ειτε η επισημη διχοτομηση.

    Οι Τουρκοι εχουν καταφερει να περασουν στους παντες διεθνως το Αιγαιο ως αμφισβητουμενη περιοχη. Ακομη και στην ετησια εκθεση της Ε.Ε. αναφερονται επι λεξη "border disputes". Κανενας δε θα πει αυριο στην Τουρκια αν εισβαλλει πως "α, μονο υφαλοκρηπιδα ειχατε, παρακαλω αποχωρηστε απο τα Δωδεκανησα αλλιως θα σας κυρηξουμε πολεμο".

    Εξωτερικη πολιτικη με τεραστιο ελλειμμα στρατιωτικης ισχυος ειναι κατι το ανεδαφικο. Αν η Ελλαδα θελει στο μελλον να μην παει στη Χαγη και να ελπιζει πως θα μεινουν τα πραγματα ως εχουν, θα επρεπε να γινει Ισραηλ. Φυσικα η Ελλαδα δεν εχει καμια τετοια διαθεση, εξ ου και το παραλογο της ευκολης απορριψης καθε σκεψης για Χαγη, που απο την αλλη ειναι η σανιδα σωτηριας μας σε καθε ετησια εκθεση προοδου της Ε.Ε.. Δηλαδη απο τη μια αποτελει την παγια και μονη επιδιωξη μας στην πολιτικη μας εντος Ε.Ε. και απο την αλλη δεν τη θελουμε. Αλλα ουτε να γινουμε Ισραηλ θελουμε.

    Ειναι λιγο πολυ το "Θελω να παιρνω κοινοτικα κονδυλια, να τα τρωω, να φοροδιαφευγω, να μην παραγω τιποτα, να μην επενδυω, αλλα δε θελω και να χρεοκοπησω οταν οι αλλοι ανακαλυψουν πως τους εμπαιζω".

    Δεν πειραζει. Ο Ελληνας παντου παραλογος ηταν. Στην εξωτερικη πολιτικη θα αλλαξει;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Μα τι απίστευτη ανάλυση η παραπάνω...Με βρίσκει 100% σύμφωνη. Θα εμμείνω στο ερώτημα αν μπορούμε να αποφεύγουμε τους Τούρκους επ'άπειρον με την ιδέα ότι θα έρθει κάποια πιο ευνοϊκή συγκυρία για τη διαπραγμάτευση. Αφού βλέπουμε ότι έχουμε αλλαγή εποχής και ότι όπως και με τα πετρέλαια,έτσι τώρα και με το φυσικό αέριο, η Τουρκία είναι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος και έχει ισχυροποιήσει τη θέση της.
    Επίσης, ΟΝΤΩΣ είμαστε οτιδήποτε άλλο από ρεαλιστές.
    Το παράδειγμα του Μακαρίου είναι πολύ καλό και δεν είναι το μόνο.
    Τελικά πρέπει μόνοι μας πρώτα να θέσουμε την κατάσταση σε μία ρεαλιστική βάση και να αποφασίσουμε ποιοι είναι οι στόχοι μας, γιατί είναι παράξενη η γειτονιά μας και αν δεν το κάνουμε θα έχουμε συνεχή προβλήματα όχι μόνο με τους Τούρκους αλλά και με κάτι ψωμολύσσιδες (συγνώμη για την έκφραση) όπως οι βόρειοι γείτονές μας. Γιατί τελικά καταλήγουμε να παρακαλάμε να δεχτούν αυτά που εξ αρχής απορρίπταμε, και μη μου πείτε ότι είναι διπλωματικό τέχνασμα να θέτεις μεγαλύτερους στόχους στην αρχή, γιατί αν είναι έτσι τότε δεν το χειριζόμαστε καλά αυτό το τέχνασμα.
    Ι.Ι

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.