Η Μόρφου δικαιούται να είναι περήφανη για τα βλαστάρια της. Είναι η γενέθλια γη ατόμων που διέπρεψαν στις τέχνες, τα γράμματα, τις επιστήμες, την πολιτική. Πρώτος ανάμεσα στους πρώτους, ο αείμνηστος Λουκής Ακρίτας που γεννήθηκε το 1909 και εγκατέλειψε πρόωρα τα εγκόσμια, κτυπημένος από την επάρατη νόσο, σε ηλικία 57 χρονών. Υπήρξε το τέταρτο παιδί της εννιαμελούς οικογένειας Κατιρτζήγιαννη. Προικισμένος με έφεση στη μάθηση, πολυτάλαντος και χαρισματικός, διακρίθηκε από νωρίς στην έκθεση ιδεών, αποσπώντας βραβεία από το Παγκύπριο Γυμνάσιο, όπου φοίτησε για μια τετραετία, μετά από οκταετή φοίτηση στο δημοτικό σχολείο και στην Ελληνική Σχολή της Μόρφου. Εργάστηκε για τέσσερα χρόνια ως δάσκαλος στη Μόρφου, στη Σύγκραση και στο Κελλάκι και στη συνέχεια πήγε στην Αθήνα για δουλειά. Σε δύσκολες εποχές οικονομικής ύφεσης και κάτω από σκληρές συνθήκες διαβίωσης, λόγω της μικρασιατικής καταστροφής, κατάφερε να εργοδοτηθεί ως δημοσιογράφος στην «Εστία» και στην «Πρωϊα» και να συνεχίσει τις πανεπιστημιακές του σπουδές στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Βαθιά δημοκράτης, διακρίθηκε για την αντιστασιακή δράση και την πολιτική του πορεία τις δεκαετίες ’50, ’60, στην ΕΠΕΚ, στην Προοδευτική Ένωση, στο «Κόμμα των Φιλελευθέρων» και στην «Ένωση Κέντρου».
Άφησε το στίγμα του στη νεοσύστατη Εθνική Προοδευτική Ένωση Κέντρου του Νικόλαου Πλαστήρα, όπου υπηρέτησε ως γενικός γραμματέας και ως βουλευτής Αθηνών. Επανεκλέχθηκε βουλευτής στις εκλογές του 1963 και 1964, με την «Ένωση Κέντρου», δίπλα στο Γεώργιο Παπανδρέου και ως υφυπουργός Παιδείας, μαζί με τον Ευάγγελο Παπανούτσο, υλοποίησε την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση στη νεοελληνική παιδεία. Ο Λουκής Ακρίτας διακρίθηκε όχι μόνο στο χώρο της πολιτικής και της δημοσιογραφίας, αλλά και στη λογοτεχνία. Έγραψε σωρεία διηγημάτων, μυθιστορημάτων και θεατρικών και καθιερώθηκε ως ένας από τους σημαντικότερους νεοέλληνες πεζογράφους. Εξαιρετικά τα έργα του: «Κάμπος», «οι Αρματωμένοι», «Νέος με καλές συστάσεις».
Η βαθιά δημοκρατικότητα, το ελεύθερο πνεύμα και η φιλοπατρία του διαπνέουν το πλούσιο έργο του και είναι διάχυτα σε εκδόσεις της εφημερίδας «Πρωϊνή» της Λευκωσίας, στα περιοδικά «Πάφος» και «Κυπριακά Γράμματα», στις πολεμικές του ανταποκρίσεις στην «Εστία», σε αντιστασιακά έντυπα και εφημερίδες της εποχής, στις εκδόσεις «Ακρίτας», στα «Ελληνικά Χρονικά» και αλλού. Ο Λουκής Ακρίτας αποτελεί, αναντίλεκτα, μία ξεχωριστή προσωπικότητα που οι νέοι αξίζει να μελετήσουν. Είχε ήθος, όραμα για τον Ελληνισμό και πάθος να δει την Ελλάδα ισχυρή, δημοκρατική και αποδεσμευμένη από το διπολισμό, που οδηγούσε τότε στον εμφύλιο σπαραγμό. Υπήρξε, θα έλεγα, πρόδρομος του τρίτου δρόμου. Λάτρευε την Κύπρο. Διαφώνησε ανοικτά για τις Συμφωνίες Ζυρίχης - Λονδίνου, προειδοποιώντας πως με το συμβιβασμό που επιτεύχθηκε, η Τουρκία «θα αποκτούσε το δικαίωμα αρνησικυρίας, που θα σκίαζε, στο διηνεκές, την κυπριακή σκηνή».
Είχε όραμα για την παιδεία. Τη θεωρούσε δημόσιο αγαθό και ακρογωνιαίο λίθο για πρόοδο και προκοπή. Ήθελε την παιδεία, ανθρωπιστική, ανανεωμένη, με λιγότερη τυπολατρία, με περισσότερη κριτική διάθεση, απαλλαγμένη από αναχρονιστικές δομές, ικανή να τονώσει την εθνική ταυτότητα των Ελλήνων. Στη σημερινή εποχή, της κρίσης αξιών, της αποστασιοποίησης των νέων από την πολιτική και της διαρκούς αναζήτησης «νέων στόχων» για την παιδεία της Κύπρου μας ή της σύγχρονης εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, είναι αναγκαία, πιστεύω, μια βαθιά ενδοσκόπηση. Η σε βάθος μελέτη του έργου και της προσωπικότητας ενός άξιου τέκνου της Κύπρου και της Μόρφου, θα είναι ιδιαίτερα χρήσιμη και εποικοδομητική για όσους σχεδιάζουν την παιδεία του τόπου.
Ο Λουκής Ακρίτας αποτελεί, αναντίλεκτα, μια σπάνια ηγετική φυσιογνωμία της Κύπρου. Για εμάς ειδικά τους Μορφίτες, αποτελεί ένα πρότυπο «νέου, με καλές συστάσεις». Ενός νέου, που γεννήθηκε στην αγροτομάνα γη μας, και πάλεψε μόνος, μέσα από τις πικρές ρίζες της παιδείας, να γευτεί γλυκούς καρπούς, διευρύνοντας τους δικούς του ορίζοντες στη ζωή. Το δικό του φωτεινό παράδειγμα αποτελεί διαχρονικό πρότυπο ζωής, για όσους και όσες προέρχονται από τα φτωχά ή μεσαία στρώματα του λαού, από γονείς βιοπαλαιστές, που τολμούν, όμως, να θέτουν ψηλούς στόχους και οράματα και που εργάζονται σκληρά, με πείσμα, ζήλο, ήθος, λεβεντιά και φιλότιμο, για να τους πετύχουν. Τέτοια πρότυπα πρέπει να εμπνέουν και να καθοδηγούν.
ΤΗΣ ΑΝΤΙΓΟΝΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ*
*Βουλευτής Λευκωσίας (ΔΗΚΟ), τέως Δήμαρχος Μόρφου
ΣΗΜΕΡΙΝΗ
Το ότι ο κύριος Καλεντερίδης μάς προβάλλει ως πρότυπο τον τορπιλλιστή του Σχεδίου Άτσεσον, Λουκή Ακρίτα, δείχνει πόσο άγευστοι της Ελληνικής Ιστορίας είναι οι σημερινοί Έλληνες Αξιωματικοί. Ο κορυφαίος υπεύθυνος της Τραγωδίας της Κύπρου, Λουκής Ακρίτας, είναι ο πατέρας της Έλενας Ακρίτα, η οποία ακόμη παίρνει την βουλευτική του σύνταξη, ενώ έχει παντρευτεί δύο φορές (βλέπε το σχετικό διάταγμα στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, 15 Μαρτίου 1965), πράγμα που συνιστά παγκόσμια πρωτοτυπία. Λίγη ντροπή, αξιότιμε κύριε Καλεντερίδη, ανοίξτε κανένα βιβλίο Ελληνικής Ιστορίας, για να μήν εκτίθεσθε...
ΑπάντησηΔιαγραφήΑνώνυμε
ΑπάντησηΔιαγραφήδεν ξέρω τί ιστορία μαθαίνουν οι Έλληνες αξιωματικοί, πάντως να είσαι σίγουρος ότι ξέρουν πολλά για την ευγένεια και διδάσκονται να έχουν υπομονή.
Γιατί, δυστυχώς, πραγματικοί Έλληνες, με την κυριολεκτική έννοια του όρου, δεν είναι όλοι όσοι έχουν ελληνική ταυτότητα και ελληνική υπηκοότητα.
Και οι αξιωματικοί είναι υποχρεωμένοι να ανέχονται καρτερικά και τους αγενείς και τους διχαστές-ανθέλληνες στην πράξη.
Τέλος πάντων, την ανάρτηση δεν την έκανα εγώ, την έκανε ο Καυκάσιος, όπως πολύ καθαρά φαίνεται στο κάτω μέρος της.
Όσον αφορά την ουσία της αγενέστατης παρατήρησής σου, το αν η Ακρίτα παίρνει αδίκως και παρανόμως το μισθό της, είναι κατακριτέο και θα πρέπει να αισχύνεται γι΄ αυτό.Και αν έχεις στοιχεία, σαν πραγματικός και ενσυνείδητος Έλληνας πατριώτης, να κάνεις μια ευγενική, γιατί οι δικαστικοί δεν είναι και τόσο ανεκτικοί, πλην όμως φαρμακερή αναφορά στον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, για να μπουν τα πράγματα στη θέση τους.
Όσο δεν για τον πατέρα της, δεν τον προβάλλαμε ως πρότυπο, απλά αναδημοσιεύσαμε ένα άρθρο που γράφηκε για έναν πρώην βουλευτή του ελληνικού κοινοβουλίου.
Και όσο έχουν στοιχεία για αντιπατριωτική και ανθελληνική δράση του, τα παρουσιάζουν, με ευγένεια, όπως αρμόζει σε Έλληνες, για να διαφωτιστεί ο κόσμος.
ευγενικά και καρτερικά
Σάββας Καλεντερίδης
υ.γ. Αν θυμάμαι πάντως καλά, το σχέδιο Άτσεσον ήταν απλά ένα σχέδιο και ο Λουκής Ακρίτας δεν είχε το ανάστημα να το ακυρώσει από μόνος του.
Λίγα λόγια για το Σχέδιο Ατσεσον. Ο Ακρίτας δεν είχε καμία δουλειά και ούτε -την περίοδο που ήταν εν ζωή - είχε κάποια εξέλιξη το θέμα για να τοποθετηθεί, δηλαδή να το υποστηρίξει ή να αντιδράσει. Αλλωστε,λίγοι ήξεραν το Σχέδιο,και ορισμένοι απο αυτούς είχαν διαπιστώσει ότι, απλώς ήταν ένα σχέδιο των Αμερικανών, που δεν το πολυπίστευαν.... Ο Ακρίτας υφυπουργός Παιδείας ηταν ,( εγραψε το καταπληκτικό βιβλίο " Οι αρματωμένοι" ) και δεν μετείχε στο υπουργικό συμβουλιο όπου θα εσυζητείτο και που ποτέ δεν έφτασε προς συζήτηση. Οταν ηταν στην Αμερική ο Γ. Παπανδρέου, τον Ιούνιο του 1964, με τον υπουργό εξωτερικών Σταυρο Κωστοπουλο και τον Ανδρέα Παπανδρέου, ο Τζόνσον ζήτησε απο τον Γ. Παπανδρέου να συναντηθεί με τον Ινονού που βρισκόταν στην Αμερική για να συζητήσουν το σχέδιο Ατσεσον. Κάποιος συμβούλεψε τον Παπανδρεου να μη δεχτεί και τότε δυσφόρησε ο Τζόνσον λέγοντας, οταν ζητείται επίλυσιν προβλήματος αυτη επέρχεται δια των συνομιλιών. Μπορεί να βγήκαν μερικοί δικοί μας μετά και νά έλεγαν ότι τους κατατροπώσαμε του αμερικανούς με την αρνησή μας, αλλά το "ψυχρό μάτι" των διπλωματών είδε και είπε ότι ήταν λάθος μας.... Γιατι εμφανιζόμασταν μπροστά στην αμερικανική κοινή γνώμη αδιάλακτοι.Ποιοί δεν ήθελαν το σχέδιο Ατσεσον; Ο Γεωργιος Παπανδρέου το ήθελε. Ιστορική η φράση του: Μας δίνουν μία πολυκατοικία και μας ζητούν να νοικιάσουν για 30 χρόνια το ρετιρέ και αρνούμεθα... Δεν το ήθελε ο Μακάριος και ο Ανδρέας Παπανδρέου που είχε πραγματοποιήσει επίσκεψη στην κύπρο. Οι πολιτική κρίση αφησε το θέμα πίσω ( συχνές κυβερνητικές μεταβολές) - ο Ακρίτας είχε πεθάνει και δεν είχε λόγο να ασχοληθεί όταν ζούσε, και τελικά ξαναέρχεται στην επιφάνεια απο τον ναύαρχο Τούμπα. Ο Τούμπας, ώς υπουργός των εξωτερικών σε μια συνάντηση του με τον Τσαγλαγιαγκίλ το Δεκέμβριο του 1966 στο Παρίσι, συζητούσε επι 14 ώρες και είχε πεί τότε " πρόθεσίς μας ήτο να παραχωρήσουμε εις τους Τουρκους την βάσιν Δεκελείας με αντάλλαγμα την Ενωσιν, σημειωτέον ότι τότε ο Ουίλσων, πρωθυπουργός της Αγγλίας συμφώνησε και μας επεστρεφε τις δύο βασεις τους... Εδιδα δηλαδή το 0,80% της νήσου, ήτοι μίαν βάσιν... Οταν επέστρεψε ο Τούμπας στην Ελλάδα, λίγες μέρες μετά ανετράπη η κυβερνηση Στεφανοπούλου... Και φυσικά το θέμα μπήκε στο ράφι...
ΑπάντησηΔιαγραφήΌ Λουκής Ακρίτας δεν είχε καμμιά δουλειά με το σχέδιο Άτσεσον. Αυτά είναι βλακείες. Όσο για το πόσο καλό ήταν, ας μην ξεχνάμε και την άλλη ρήση του Γ. Παπανδρέου (αναφέρω από μνήμης): "Το διαμέρισμα είναι γεμάτο με τόσο πολλά εκρηκτικά, ώστε σε περίπτωση που εκραγεί θα καταρρεύσει η πολυκατοικία". Εν τελευταία αναλύσει, ανιστόρητοι είναι εκείνοι που πιστεύουν ότι το σχέδιο Άτσεσον υπήρξε χαμένη ευκαιρία, για τον εξής λόγο: Και αν ακόμα δέχονταν το σχέδιο ο Μακάριος και ο Γεώργιος Παπανδρέου, το σχέδιο δεν θα εφαρμοζόταν για έναν απλούστατο λόγο. Το απέρριψαν οι Τούρκοι παρά τις πιέσεις των Αμερικανών.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚωνσταντίνος εκ Κύπρου