7/2/10

Εξουσία που «αποδομεί» την κοινωνία


Tου Χρηστου Γιανναρα

Το να είσαι Ιταλός, Γάλλος, Βρετανός, Ελληνας ή ό, τι ανάλογο δεν δηλώνει μόνο μια συμβατική, κρατική υπηκοότητα. Δηλώνει ότι «ανήκεις» σε μια συλλογικότητα με μεγαλύτερη ή μικρότερη ώς τώρα διαδρομή στην ανθρώπινη Ιστορία – ανήκεις σε μια γλώσσα, σε μια συνείδηση κοινού παρελθόντος, σε κοινή νοο-τροπία, κοινό θησαύρισμα πείρας που παραδίνεται από γενιά σε γενιά και διαμορφώνει συν-ήθειες, ένα κοινό ήθος, περίπου συλλογικό χαρακτήρα.

Οταν στη μητρική σου γλώσσα (τη γλώσσα που σε πρωτομπόλιασε στην κοινή «λογική»: σε σκέψη και κρίση) η συλλογικότητα σημαίνεται ως «κοινωνία» (δυναμική σχέσεων, συμ-μετοχή και αλληλεξάρτηση στην πραγμάτωση της ζωής), δεν είναι δυνατό να έχεις την ίδια οπτική και την ίδια εκδοχή της πραγματικότητας με συνάνθρωπό σου, καθ’ όλα σεβαστόν και αγαπημένο, που στη μητρική του γλώσσα η συλλογικότητα είναι μόνο «societas», δηλαδή «εταιρισμός επί κοινώ συμφέροντι». Αλλη νοο-τροπία και άλλα αντανακλαστικά σκέψης και πράξης διαμορφώνει το νοηματικό και βιωματικό φορτίο της λέξης «α-λήθεια» και άλλο της λέξης «veritas», διαφορετικό της λέξης «νόμος» και διαφορετικό της λέξης «lex» – το ίδιο και με αναρίθμητα ακόμη ζεύγη λέξεων: «λόγος» και «ratio», «πρόσωπο» και «persona», «δημοκρατία» και «res publica» κ. λπ., κ. λπ.

Διαφορετικόν ανθρωπολογικό τύπο διαμορφώνει μια συλλογικότητα με παρελθόν κατακτητικών κυρίως πολέμων, επιθετικών αναζητήσεων «ζωτικού χώρου», αποικιοκρατικών εθισμών, και διαφορετικόν μια άλλη που αιώνες πολλούς κυρίως αμυνόταν, επιβίωνε χάρη στην πανανθρώπινη εμβέλεια της πνευματικής της πραμάτειας. Διαφορετική νοο-τροπία και ήθος χαρακτηρίζει μια συλλογικότητα που η μεταφυσική της αναφορά ήταν πάντοτε ένας Θεός τιμωρός, αμείλικτος δικαστής και σαδιστής πατέρας, η «αμαρτία» παράβαση νόμου, ενοχή, εξαγοράσιμος κολασμός, και διαφορετική προκύπτει μια συλλογικότητα που ξέρει τον Θεό «νυμφίο», «εραστή μανικώτατον» του ανθρώπου και την αμαρτία «αστοχίαν», «απόπτωσιν από του στόχου», του στόχου πληρότητας της ζωής που είναι ο «όντως έρως».

Δεν ανήκουμε σε «εθνότητα», είναι ανεπαρκέστατη η λέξη. Ανήκουμε σε μια γλώσσα, σε μια κοινή ιστορική εμπειρία, σε μια παράδοση και συνέχεια πείρας, νοοτροπίας, μεταφυσικής ελπίδας. Αλλά αυτό το «ανήκειν», το «συνυπάρχειν» με κοινό, συνεκτικό της συλλογικότητας «τρόπο», βιώνεται και κατανοείται σε συνάρτηση πάντοτε με την καλλιέργεια του καθενός, το αισθητήριό του «ποιότητας» της ζωής.

Οι φτηνοί άνθρωποι του ό, τι φάμε ό, τι πιούμε και ό, τι τέλος πάντων ηδονικό αρπάξουμε, παρακάμπτουν το υπάρχειν (που είναι πάντοτε συνύπαρξη) και λογαριάζουν για ζωή το «έχειν»: Να κατέχουν, να εξουσιάζουν, να τα έχουν όλα υποταγμένα στις απαιτήσεις του εγώ. Καταλαβαίνουν τη συλλογικότητα μόνο σαν «κράτος» και το «ανήκειν» μόνο σαν συμβατική «υπηκοότητα». Λογαριάζουν το κράτος σαν εξουσιαστικό μηχανισμό διαχείρισης των κοινών και τους ενδιαφέρει μόνο για όσα χρηστικά τους παρέχει.

Πολύ συχνά, φτηνοί άνθρωποι ορέγονται τη διαχείριση του κράτους, την εξουσία της διαχείρισης. Οχι για να υπηρετήσουν τον δημιουργικό δυναμισμό της κοινωνικής συνοχής, τη γλώσσα, την ιστορική συνείδηση, τη θησαυρισμένη παράδοση, τη μεταφυσική ελπίδα – είναι ευτελείς άνθρωποι, δεν καταλαβαίνουν τίποτε από αυτά. Διψάνε εξουσία από ιδιοτέλεια και μόνο: Να προβληθεί το εγώ τους, να εξαρτώνται όλοι οι άλλοι από αυτούς, να βρίσκονται συνεχώς στη δημοσιότητα, να εισπράττουν κολακείες και χειροκροτήματα. ΄Η για σκοπιμότητες χυδαίου ηδονισμού: Να μπορούν να κλέβουν το δημόσιο ταμείο, να διαπλέκονται με μεγιστάνες του πλούτου και να δωροδοκούνται, να ζουν με πολυτέλεια ονειρώδη για τις ικανότητές τους και την καταγωγική τους ανέχεια.

Αφού λογαριάζουν τη συλλογικότητα μόνο σαν χρηστικό δεδομένο, ωφελιμιστική πραγματικότητα, τι πιο φυσικό να είναι απάτριδες, διεθνιστές, συνεπέστατοι «αποδομιστές» κάθε μη χρηστικής εκδοχής των θεμελίων της συνύπαρξης – της γλώσσας, της παιδείας, της Ιστορίας, της Τέχνης, της πολιτικής, της μεταφυσικής. Και για να προσδώσουν εγκυρότητα στον πρωτογονισμό του ατομοκεντρισμού, καταφεύγουν στην πιο αναχρονιστική και άκριτη ανάγνωση του Μαρξισμού: Βλέπουν τη συλλογικότητα να συγκροτείται μόνο στη «βάση» των παραγωγικών και ανταλλακτικών σχέσεων, επομένως ο πολιτισμός, οι διαφορές των πολιτισμών, η ποικιλία των παραδόσεων, δεν είναι παρά «εποικοδόμημα» σε αυτή την πρωτεύουσα βάση. Πώς λοιπόν να μην είναι πανέτοιμοι, παίρνοντας την εξουσία, να καταστρέψουν τη γλώσσα, να στρεβλώνουν και κατασυκοφαντήσουν την ιστορία του τόπου τους, να διασύρουν την αξιοπρέπεια του λαού τους, να χλευάσουν τη λαϊκή παράδοση και ευσέβεια, να πρακτορεύσουν (με το αζημίωτο) ξένα συμφέροντα;

Η καταφυγή της μηδενιστικής πολιτικής πρακτικής σε μαρξιστικά ψιμύθια, προκειμένου να εξωραϊστεί ο πρωτογονισμός της ακοινώνητης εγωκεντρικής ύπαρξης, δεν περιορίζει το σύμπτωμα σε μόνη την παράταξη της δήθεν Αριστεράς. Στην Ελλάδα τουλάχιστον, η διαχείριση της Παιδείας ανατίθεται (από κάθε κυβέρνηση οποιουδήποτε κόμματος και πρωθυπουργού) σε άτομα του ανθρωπολογικού τύπου των «αποδομιστών». Και αν υπάρξουν διαμαρτυρίες για την προκλητική αυθαιρεσία και αναίδεια αυτών των ατόμων, ξεσηκώνεται αμέσως μια θαυμαστά συντονισμένη συγχορδία υπερασπιστών της «αποδόμησης», συγχορδία από πριμαντόνες της δημοσιότητας που καλύπτουν όλο το «πολιτικό» φάσμα: από τη νεοφιλελεύθερη Δεξιά ώς την πιο φανταιζίστικη τάχα και Αριστερά.

Οταν έγραφε ο Καβάφης: «... το άριστον εκείνο, Ελληνικός – ιδιότητα δεν έχ’ η ανθρωπότης τιμιοτέραν· εις τους θεούς ευρίσκονται τα πέραν», απηχούσε μιαν επίγνωση της ελληνικότητας αυτονόητη στις μέρες του για μεγάλες πληθυσμικές ομάδες (όχι μόνο ελληνόφωνες). Από μια τέτοια επίγνωση (συνάρτηση καλλιέργειας) στερούν τον Ελληνισμό (τον ελλαδικό και της διασποράς) οι θλιβερές συμπλεγματικές φιγούρες που προσλαμβάνονται στο υπουργείο Παιδείας (με κάθε κυβέρνηση) για να οργανώσουν την κοινωνική άμυνα απέναντι στην απειλή του «εθνικισμού».

Οι πολλοί απλοί άνθρωποι που επενδύουν συναισθηματικά σε ιδεολογικές γενικότητες περί ενδόξων προγόνων και πρωτοπορίας άλλοτε στον πολιτισμό, δεν μπορούν πια να έχουν την επίγνωση της καβαφικής ελληνικότητας. Νιώθουν, όμως, να βιάζεται ο ψυχισμός τους από την πολιτική μεθοδικού αφελληνισμού της ελληνόφωνης (ακόμα) κοινωνίας. Και η μόνη λογική εξήγηση που βρίσκουν γι’ αυτό τον βιασμό, συνάγεται από συμπεριφορές που όζουν «πρακτοριλίκι». Δεν είναι μυστικό ότι ο «ξένος παράγων» θέλει από το ελλαδικό κρατίδιο να απεμπολήσει εσπευσμένα την ελληνικότητα της Κύπρου, της Μακεδονίας, του Αιγαίου – τουλάχιστον.

Ολα έχουν μια τιμή. Εκτός από την καβαφική ελληνικότητα.

9 σχόλια:

  1. Ο Γιανναράς είναι άριστος στην διάγνωση, αλλά όχι στην θεραπεία. Την άσχημη κατάσταση την βλέπουμε. Για αυτήν γράφει εδώ και δεκαετίες. Πόσους όμως έχει αλλάξει η γλώσσα του και οι κινήσεις του; Πόσους έχει θεραπεύσει; Κατά την άποψή μου ο Ρωμανίδης, ο Γιανναράς και ο Πλεύρης, ο καθένας από άλλη θέση, είναι τρεις από τους φιλοσόφους μας που έχουν και αυτοί υπευθυνότητα για την παρακμή μας. Εγκλώβισαν ανθρώπους παρά διαφώτισαν. Κρίμα, διότι ως ρήτορες είχαν τεράστιες δυνατότητες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Η ανάλυση του Γιανναρά με βρίσκει σύμφωνο. 'Οσο για την θεραπεία που αναφέρει ο προηγούμενος σχολιαστής, τι θα έπρεπε να κάνει; Να κατεβάσει τα τανκς; Ένας άνθρωπος των Γραμμάτων είναι, το πολύ που μπορεί να κάνει είναι να γράφει. Αν και εγώ θα τον ήθελα να κατέβει και στο δρόμο, μαζί και με άλλους διανοούμενους πατριώτες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. >Εγκλώβισαν ανθρώπους παρά διαφώτισαν.<

    Πώς τους εγκλώβισαν δηλαδή;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ναι, και εγώ θέλω να ρωτήσω το ίδιο. Τι είναι ο εγκλωβισμός;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ανωνυμε 07 Φεβρουαρίου 2010 1:33 μ.μ.

    Αυτοι που δεν εχουν το σθενος να αντισταθουν, στο μετρο που αναλογει στην ζωη και καθημερινοτητα του καθενος, το πρωτο πραγμα που κανουν ειναι να κατηγορουν αυτους που το κανουν για το οτι δεν εχουν εχουν καταφερει το ιδεατο.

    Και αμφισβητω απολυτα το "την άσχημη κατάσταση την βλέπουμε". Κανεις λαθος οτι η πλειοψηφια βλεπει τα πραγματικα αιτια της καταστασης. Και στη παρουσα φαση χρειαζομαστε αναλυσεις που να τα καταδεικνυουν. Και αν δεν εχει αλλαξει πολλους η "γλωσσα και οι κινησεις" του Γιανναρα, αυτο μπορει να δειχνει περισσοτερο κατι για τον δεκτη παρα για τον πομπο (και ας διατεινονται το αντιθετο οι συγχρονοι marketeers και επικοινωνιολογοι).

    Μπορει να διαφωνω προσωπικα με το Γιανναρα ως προς τις αποψεις του περι ενος συνδιασμου Ελληνικου πολιτισμου και Οθωμανικης πολιτικης που ενιοτε διαφημιζει, αλλα αυτο το αρθρο ειναι αψογο. Οι δε αναφορες του στη σημειολογια λεξεων οπως κοινωνια/societas, αληθεια/veritas κ.λ.π. ειναι ιδιαιτερως βαθυστοχαστη αλλα και τροφη για σκεψη για ολους εμας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. @ 07 Φεβρουαρίου 2010 2:58 μ.μ.

    "την άσχημη κατάσταση την βλέπουμε".

    Και αφού την βλέπουμε (κι εσύ μαζί, προφανώς), γιατί δεν την αλλάζουμε; Εσύ, για παράδειγμα, τι έχεις κάνει για να την αλλάξεις; Ο Γιανναράς την επισημαίνει. Εσύ τι κάνεις; Απλώς παραπονείσαι επειδή ο Γιανναράς την επισημαίνει μόνο και δεν κάνει ένα πραξικόπημα, να καταλάβει την εξουσία και να αλλάξει τα πράγματα;

    Αλλά ξέρεις να αμολάς μελάνι και μετά την κάνεις με ελαφρά πηδηματάκια. Διότι και παραπάνω σου ζητούν εξηγήσεις και κάνεις πως δεν βλέπεις.

    @ omniscient

    Οι απόψεις του Γιανναρά περί "περι ενος συνδιασμου Ελληνικου πολιτισμου και Οθωμανικης πολιτικης" (ε, όχι και ... διαφημίζει), έχουν τραγικά παρερμηνευτεί. Ο άνθρωπος λέει στα σχετικά του άρθρα την φράση που οι επικριτές του δεν είδαν: "ΑΝ ΥΠΗΡΧΕ" (αν την θυμάμαι καλά), αναφέρεται στον ελληνικό πολιτισμό, ο οποίος δεν υπάρχει πια. Εν άλλοις λόγοις, το επεκτατικό (αυτοκρατορικό) σύστημα που ονειρεύεται ο Νταβούτογλου, θα ερχόταν σε βοήθεια της Ελλάδας, αν αυτή μπορούσε να το καλύψει με τον μανδύα του ελληνικού πολιτισμού, ό,τι δηλαδή έγινε και με την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, η οποία μετεξελίχθη σε ελληνική.
    Ο Γιανναράς δεν είναι εθνικιστής και αυτό πρέπει να γίνει κατανοητό. Δεν νοεί ελληνισμό "φυλακισμένο" στα στενά πλαίσια ενός ελλαδίτικου κρατιδίου. Νοεί τον ελληνισμό μόνον ως οικουμενικό και ακριβώς εκεί είναι η αγωνία και η απογοήτευσή του, διότι βλέπει ότι κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό, αφού δεν υπάρχει ελληνικός πολιτισμός πια.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Κωνσταντινε,

    Εχω μελετησει τον Γιανναρα, και δεν πιστευω οτι τον παρερμηνευω. Ναι, το "διαφημιζει" που χρησιμοποιησα μαλλον ηταν υπερβολικο και, τωρα που το σκεφτομαι, αταιριαστο εντελως με το ηθος και γενικοτερο υφος του Γιανναρα, για τον οποιο μαλλον δεν μπορει να ειπωθει οτι "διαφημιζει" οτιδηποτε, ειτε αποψη, ειτε θεωρια. Εν προκειμενω, παντως, η θεση του ειναι οντως οτι μια τετοια συμπλευση Ελληνισμου/Οθωμανισμου θα ηταν επιθυμητη. Το οτι δεν υπαρχει(;) πια αυτος ο Ελληνικος πολιτισμος δεν αλλαζει την προτιμηση του Γιανναρα, και με αυτη τη προτιμηση δεν μπορω να συμφωνησω, γιατι θεωρω οτι αποτελει μεγαλη εκπτωση απο το ιδεατο μιας αμιγως ελληνικου χαρακτηρα αναγεννησης του πολιτισμου μας. Ο ελληνισμος πρεπει οντως να νοειται ως οικουμενικος, αλλα, κατα τη γνωμη μου, οικουμενικος ως προς τη "στοχευση" του και οχι ως προς τις πηγες εμπνευσης του. Δεν συμφωνω δηλαδη οτι χρειαζεται να αναζητησει ο ελληνισμος πολιτικα/γραφειοκρατικα μοντελα στην Οθωμανικη αυτοκρατορια. Τα δικα μας αρχετυπα πολιτικης οργανωσης ειναι τοσο διαχρονικα και τοσο ισορροπημενα ουμανιστικα, που μπορουν να προσαρμοστουν σε καθε εποχη. Δεν νομιζω οτι χρειαζεται να κοιταμε παραπερα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Ο Γιανναράς εγκλώβισε την Ελλάδα στον Ανατολιτισμό. Η Ελληνισμός δεν είναι ούτε Ανατολή ούτε Δύση, είναι το κέντρο. Η Χριστιανοκεντρικότητα του Γιανναρά είναι Οθωμανολαγνική. Αυτά ενωούσα. Δεν έδωσε λύσεις. Όσο για το τι κάνω, δεν θα το πιστέψετε, αλλά εργάζομαι επί της θεραπείας εδώ και πολλά χρόνια, και βρίσκομαι κοντά σε αποτέλεσμα. Ελπίζω να προλάβω πριν πεθάνει ο αθενής.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. DEAR FRIENDS,


    HERE IS WHAT I GOT BACK FROM A NON-GREEK STUDENT OF MINE:
    ===============================
    RELIGION / ORATIO APPROACH

    Well, to add humbly to this discussion, I must say that

    I think that the problem concerning this adoration of money is deeply rooted in our education system. Yes. Our education.

    Our education is based in RATIO, that we know involves scientific knowledge, abstraction of situations, understanding by dividing, absolute concepts, and a self-centered view of life. ..... And where is the ORATIO ? ( that includes art, as well as the ability to read stories, myths, recognizing being part of relationships, and being and transforming the situations that we are involved in) We have all missed this part.

    People in this society, meaning, our parents, we, and now our children, learned to value highly RATIO, understanding by dividing its parts, which leads to a false idea of power, and finally, leads to a creation of this new short term god: MONEY. Money is the representation of RATIO.

    Now, RATIO is not bad, but it needs ORATIO to create a balanced life and understanding of life. ORATIO is completely missing from our lives and it is very poorly valued. ORATIO characteristics are considered non important.

    The Greeks, when preparing leaders, in the education, they included RATIO, the understanding of scientific concept, math, geometry, war techniques, BUT equally important in the development of a person was the ORATIO which included spirituality, sensibility to nature, art, viewing things as a whole, ----- not dividing as RATIO does.

    If we think we are separate entities, it facilitates the creation of the god MONEY and we can already see where this is leading us.



    Monica Delgado
    ===============================
    YET, IN « Εξουσία που «αποδομεί» την κοινωνία» ΤΟΥ Χρήστου Γιανναρά, HE SAYS:

    «Αλλη νοοτροπία και άλλα αντανακλαστικά σκέψης και πράξης διαμορφώνει το νοηματικό και βιωματικό φορτίο της λέξης «α-λήθεια» και άλλο της λέξης «veritas», διαφορετικό της λέξης «νόμος» και διαφορετικό της λέξης «lex» – το ίδιο και με αναρίθμητα ακόμη ζεύγη λέξεων: «λόγος» και «ratio», «πρόσωπο» και «persona», «δημοκρατία» και «res publica» κ. λπ., κ. λπ.».

    BASED ON MONICA'S PIECE, IT SEEMS TO ME THAT DR. YIANNARAS MIGHT BE OFF TARGET. MONICA SEEMS TO PRESERVE THE « βιωματικό φορτίο της λέξης» «MYTHOS» IN THE WORD «ORATIO»; NO?



    MOST CORDIALLY,
    NIKOS
    Nicholas C. GEORGANTZAS
    Professor, Management Systems
    Director, System Dynamics Consultancy
    FORDHAM UNIVERSITY BUSINESS SCHOOLS
    113 West 60th Street, Suite 617-D
    New York, NY 10023-7484
    U.S.A.
    1-917-667-4022 | Fax: 1-212-765-5573 | E-mail: georgantzas@fordham.edu

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.