Τα γερμανικά κατοχικά δάνεια και η περιπέτεια της δραχμής

Του Τάσου Κ. Κοντογιαννίδη
Τον τελευταίο καιρό γίνεται πολύς λόγος για τα δάνεια που πήραν οι Γερμανοί κατακτητές επι κατοχής και η απαίτησή τους απο το Ελληνικό Δημόσιο. Το να απαιτήσεις είναι εύκολο, αλλά το θέμα είναι να αναγνωρίζει και ο άλλος αν όντως σου οφείλει. Να πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή και να δούμε πόσα μας πήραν οι Γερμανοί, πόσα μας οφείλουν τι πήραμε και τι λένε οι ίδιοι.
Όταν μπήκαν οι Γερμανοί στην Αθήνα, στις 27 – 4 -1941, τους ακολούθησαν και οι Ιταλοί, παρά το γεγονός ότι ήταν ηττημένοι. Παρέλασαν, με τις μεγάλες στολές και τα λοφία στο Σύνταγμα, και μετά ο φρούραρχός τους με προκήρυξη έθεσε σε κυκλοφορία τη λεγόμενη « Μεσογειακή δραχμή», ίση σε αξία με την ελληνική. Την εκτύπωνε η Επιμελητεία που ίδρυσαν στην Αλβανία με τίτλο « Μεσογειακόν Ταμείον Πιστώσεως δια την Ελλάδα»… Έτσι, κοντά στα αμέτρητα γερμανικά πλαστά μάρκα που κυκλοφορούσαν χωρίς αρίθμηση από την «Τράπεζα Πίστεως του Γ΄ Ράϊχ», προστέθηκε και η «μεσογειακή δραχμή», που ήταν υποχρεωτική στις συναλλαγές.
Από την εξέλιξη αυτή, τεράστιες ποσότητες εμπορευμάτων και τροφίμων από τα ελληνικά αποθέματα επιτάχτηκαν από τους κατακτητές και πληρώθηκαν με τα «μάρκα» και τις « μεσογειακές δραχμές», ενώ άρχιζε το μεγάλο δράμα των Ελλήνων που πωλούσαν τιμαλφή, κειμήλια, ακίνητα και ό,τι άλλο είχαν σε εξευτελιστικές τιμές, για να μη πεθάνουν της πείνας…
Οι Γερμανοί στις πληρωμές ( υπαλλήλων, πρακτόρων, συντήρηση Στρατού, οχυρωματικά έργα κ.λ.π.) τύπωναν στην Τράπεζα της Ελλάδος όσα χαρτονομίσματα ήθελαν χωρίς την αντίδραση των κατοχικών κυβερνήσεων. Τα ελάμβαναν υπό μορφή δανείου που το είχε διαπραγματευθεί με την Γερμανία – όπως και την Ιταλία- ο κατοχικός υπουργός Σωτήριος Γκοτζαμάνης. ΄Ηταν πράξη ληστρική για τη δραχμή που εξανέμισε την αξία της και τον πλούτο της χώρας.
Η συνολική ζημιά της χώρας από τον πληθωρισμό μέχρι την 1-10-44 (λίγες μέρες πριν φύγουν οι Γερμανοί), έφτασε τις 27.452.262 χρυσές λίρες Αγγλίας! Η τιμή της χρυσής λίρας στην αρχή του πολέμου ήταν 1000 δρχ. ενώ στο τέλος 150 τρισεκατομμύρια. Η ανατίμηση της λίρας ήταν ιλιγγιώδης : Μάρτιος 1941: 1000 δρχ - Απρίλιος 1941: 1500δρχ - Νοέμβριος 1942: 600.000 δρχ Αύγουστος 1944: 1 δίς δρχ. Νοέμβριος 1944: 150 τρίς !!!
Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, η κυκλοφορία του χαρτονομίσματος (δραχμή) στις 27-4-1941, όταν μπήκαν οι γερμανοί στην Αθήνα, ήταν 19,35 δις. δρχ. και τον Ιούλιο του ίδιου χρόνου 22 δίς. Στις 12-10-44 έφτασε τα 10,2 πεντάκις εκατομμύρια. Δηλαδή αύξηση κατά 5.260.465 φορές!!! Σύμφωνα όμως με άλλη πηγή, τον Νοέμβριο του 1944 έφτασε τα 15.000.000.000.000.000.000 ( πεντάκις εκατ. Προσοχή: με 18 μηδενικά!!!), αφού πριν φύγουν οι κατακτητές εξέδιδαν χαρτονομίσματα χωρίς αύξοντα αριθμό, σε πακέτα των 100 τρίς.

Τα έξοδα κατοχής και πιστώσεις Γερμανών και Ιταλών
Γερμανικά έξοδα κατοχής : 2.887.747.792.120.000 δρχ.
Γερμανία, πιστώσεις: 4.800.520.033.302.528.819 δρχ.
Γερμανία, Γενικό Σύνολο: 4.803.407.881.094.648.819 δρχ.
Ιταλία: Έξοδα και πιστώσεις: 50.220.479.188.480 δρχ.

Παλιά, ο ακαδημαϊκός Άγγελος Αγγελόπουλος υπολόγιζε ότι το ποσό που όφειλε η ενοποιημένη Γερμανία – μαζί με τους τόκους - ξεπερνά τα 13 δίς. δολάρια και κάτι παραπάνω από τρία τρισεκατομμύρια δρχ. το οποίο αρνείται . Τα μόνα χρήματα που έδωσε η Γερμανία ήταν 115 εκατ. μάρκα ( 18,7 δίς. δρχ) που μοιράστηκαν το 1960 σε 90.000 θύματα και συγγενείς εκτελεσθέντων και ομήρων σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Έδωσε επίσης 4,8 εκατ. μάρκα για καπνά που είχαν κατασχεθεί.
Ο Καγκελάριος Βίλυ Μπράντ, τον Οκτώβριο του 1989, όταν παρουσίαζε στην Αθήνα το βιβλίο του ( παρών ήταν και ο καλός μας συνάδελφος Βάσος Μαθιόπουλος), που είχε τίτλο: « Μια ζωή αγώνες», ρωτήθηκε για τις γερμανικές επανορθώσεις και απάντησε ιταμώς: « Η Γερμανία ξεπλήρωσε όλες τις υποχρεώσεις της με το να βοηθήσει την Ελλάδα να μπει στην ΕΟΚ»…
Οι Γερμανοί έφεραν πάντα αντιρρήσεις, ενώ έμπλεκαν και τον Καραμανλή, ότι « ως πρωθυπουργός είχε παραιτηθεί εγγράφως των δανείων» και όταν αντιδρούσαμε μιλούσαν για προφορική παραίτηση. Όταν όμως δόθηκε ρηματική διακοίνωση στις 9-11-1966 από τον πρωθυπουργό Στεφανόπουλο, ήλθε η απάντηση από τον υπέξ Βίλυ Μπράντ ότι «δεν υπήρξε παραίτηση της αξίωσης από τον Καραμανλή του αναγκαστικού κατοχικού δανείου», ενώ ο δρ Ερχαρτ πρόβαλε το τυπικό επιχείρημα της διχοτομημένης Γερμανίας και δεσμεύτηκε αποπληρωμή όταν γίνει ενοποίηση.
Το θέμα των δανείων έθεσε και ο Ξενοφών Ζολώτας το 1989. Είχε δηλώσει τότε: «Ακόμα και ο Χίτλερ, είχε αναγνωρίσει τα δάνεια του Γ΄ Ράιχ από την Τράπεζα της Ελλάδος και είχε δώσει εντολή ( α΄ δόση 170 εκατ. μάρκα) για ν’ αρχίσει η εξόφλησή τους». Το 1991 το επανέφερε ο υπέξ Αντ. Σαμαράς στο ομόλογό του Γκένσερ, αλλά μας προέκυψε το σκοπιανό και αναζητούσαμε συμμάχους…

Τι έγιναν τα… μηδενικά;
Το μετακατοχικά πληθωριστικά δίς , τρίς ανέλαβε να συμμαζέψει τον Νοέμβριο του 1945 με εντολή του πρωθυπουργού Παν. Κανελλόπουλου, ο υπουργός Οικονομικών Γρηγόριος Κασιμάτης. Πραγματοποίησε αναπροσαρμογή της δραχμής κόβοντας τα μηδενικά και οι πολίτες έτσι δεν πήγαιναν στο μπακάλη με τα πληθωριστικά χαρτονομίσματα που έβαζαν σε σακιά και τα ψώνια στις τσέπες! Η αντικατάσταση έγινε ως εξής:
Μία δραχμή τα 50 δίς.
Οι δύο τα 100 δίς.
Οι 10 τα 500 δίς.
Οι 20 το 1 τρίς.
Οι 50 τα 2,5 τρίς.
Οι 100 τα 5 τρίς. κ.ο.κ.
*Το αρθρο δημοσιεύτηκε στη REAL NEWS την Κυριακή 28 Φεβρουαρίου 2010