Ψηλαφώντας την Ιστορία

Σε ό,τι αφορά τους απαγχονισθέντες, όλοι τους ήσαν νέοι 19-24 ετών:
•Μιχαήλ Καραολής •Ανδρέας Δημητρίου •Ανδρέας Ζάκος •Ιάκωβος Πατάτσος •Χαρίλαος Μιχαήλ •Μιχαήλ Κουτσόφτας •Στέλιος Μαυρομάτης •Ανδρέας Παναγίδης •Ευαγόρας Παλληκαρίδης Στα Φυλακισμένα Μνήματα αναπαύονται ακόμα τέσσερις αγωνιστές της Ε.Ο.Κ.Α. οι οποίοι έπεσαν μαχόμενοι: Μάρκος Δράκος, Γρηγόρης Αυξεντίου, Στυλιανός Λένας και Κυριάκος Μάτσης

Η συντήρηση της θηλιάς του θανάτου στα Φυλακισμένα Μνήματα
ΤΟΥΧΡΗΣΤΟΥΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ
Δέος και θαυμασμός, τιμή και ευγνωμοσύνη είναι τα συναισθήματα που διακατέχουν όποιον βρεθεί μπροστά από αυτό το θυσιαστήριο. Αυτά και πολλά άλλα είναι και τα συναισθήματα που «ντύνουν» τον συντηρητή Κύπρο Κυπριανού κάθε φορά που «επιστρατεύεται» για τη συντήρηση και την αποκατάσταση της καταπακτής και της θηλιάς του θανάτου.

Μπορεί να έχει περάσει μισός και πλέον αιώνας από τον καιρό που ο Μιχαλάκης Καραολής, ο Αντρέας Δημητρίου, ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης και άλλοι έξι νέοι της εποχής, περνούσαν το κατώφλι του δωματίου του θανάτου φωνάζοντας «ελευθερία». Η θυσία τους στη μαρτυρική αγχόνη καταγράφηκε στις πιο σημαντικές σελίδες της νεότερης ιστορίας μας, γι’ αυτό και η μνήμη και η τιμή για τους ηρωικούς νεκρούς, δεν μπορεί παρά να μένει άσβεστη και να φουντώνει ιδιαίτερα αυτές τις μέρες.

Αυτή η μνήμη γίνεται ακόμα πιο ζωντανή όταν έχεις το προνόμιο, μισό και πλέον αιώνα μετά, να κατεβείς στην καταπακτή και να πιάσεις στα χέρια σου το σχοινί και το περιλαίμιο της αγχόνης που οδήγησε στο μαρτυρικό θάνατο όλους εκείνους τους νέους και έγινε σύμβολο της αγωνιστικότητας και του πατριωτισμού που τους χαρακτήριζε. Δέος και θαυμασμός, τιμή και ευγνωμοσύνη είναι τα συναισθήματα που διακατέχουν όποιον βρεθεί μπροστά από το αυτό θυσιαστήριο. Αυτά και πολλά άλλα είναι και τα συναισθήματα που «ντύνουν» τον συντηρητή Κύπρο Κυπριανού κάθε φορά που «επιστρατεύεται» για τη συντήρηση και την αποκατάσταση της καταπακτής και της θηλιάς του θανάτου.

Αυτό βίωσε και πρόσφατα όταν για αρκετές μέρες περνούσε κάθε πρωί την πύλη στα Φυλακισμένα Μνήματα κατευθυνόμενος στο χώρο του μαρτυρίου.

Για τον κ. Κυπριανού η ψηλάφηση της μνήμης των ηρώων και των στιγμών του ’55-’59 αποτελεί τα τελευταία χρόνια συχνό βίωμα καθώς κλήθηκε και ανέλαβε τη συντήρηση προσωπικών αντικειμένων και άλλων κειμηλίων που έμεινε ως ιστορική κληρονομιά για να μας θυμίζει τη θυσία τους. Κειμήλια που εκτίθενται στο Μουσείο Αγώνος στη Λευκωσία αλλά και στο Όμοδος. Για πρώτη φορά του ανατέθηκε το έργο της συντήρησης και αποκατάστασης του χώρου της αγχόνης και της καταπακτής, τον Μάρτιο του 2007 από την τότε πρόεδρο του Συνδέσμου Ιστορικής Μνήμης Αγώνα ΕΟΚΑ Κλαίρη Αγγελίδου και τον πρόεδρο του Παγκύπριου Συνδέσμου Αγωνιστών Θάσο Σοφοκλέους.

«Για να διατηρηθεί το μνημείο-θυσιαστήριο και να κρατηθεί άσβεστη η δική μας μνήμη, επιβάλλεται κάθε χρόνο η επανάληψη της συντήρησης», αναφέρει, επισημαίνοντας ότι και φέτος ανέλαβε με την ίδια ευθύνη και το ίδιο δέος αυτό το έργο. «Κάθε φορά που πιάνω στα χέρια μου το σχοινί και ιδιαίτερα το δερμάτινο περιλαίμιο για να το καθαρίσω και να το συντηρήσω, ξυπνούν μέσα μου μνήμες από την παιδική μου ηλικία, βλέποντας τον θείο μου Αντρέα Δημητρίου που πέρασε πρώτος από την αγχόνη, να στέκεται μπροστά μου και να μου δίνει δύναμη να κρατηθώ στα πόδια μου… βλέπω όμως και τον πατέρα μου να βασανίζεται από τους Άγγλους στο σπίτι μας στον Μονιάτη…», αναφέρει με έντονη συγκίνηση ο Κύπρος Κυπριανού.

Με όλη αυτή τη φόρτιση, όπως αναφέρει και «με συναισθήματα ανάμεικτα που με διακατέχουν συνεχώς, υποβάλλω στον εαυτό μου ότι αυτό που κάνω είναι ένας ελάχιστος φόρος τιμής σε εκείνους τους νέους, τους γνήσιους και ανιδιοτελείς πατριώτες που θυσιάστηκαν για την ελευθερία και την αξιοπρέπεια του τόπου μας». Επισημαίνοντας ότι η συντήρηση ενός τέτοιου μνημείου έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες, τονίζει ότι «κάθε φορά που κατεβαίνω στην καταπακτή, βλέπω νοερά τα άψυχα κορμιά τους να αιωρούνται και ακούω τον ανατριχιαστικό θόρυβο την ώρα της εκτέλεσης…».

Εννιά νέοι ξεψύχησαν στο δωμάτιο του θανάτου
ΟΙπαλαιότεροι σίγουρα δεν μπορούν να ξεχάσουν την ιστορική εκείνη περίοδο της Κύπρου και τη θυσία των ηρώων. Γνωρίζουν για τα Φυλακισμένα Μνήματα και την αγχόνη και κάθε χρόνο τέτοιες μέρες προσέρχονται και καταθέτουν φόρο τιμής στους μαρτυρικούς αγωνιστές. Κάποιοι νεότεροι όμως ίσως να ξέρουν ελάχιστα ή και τίποτα γι’ αυτό και πρέπει να γνωρίζουν ότι τα Φυλακισμένα Μνήματα είναι κοιμητήριο στο χώρο των Κεντρικών Φυλακών όπου τάφηκαν οι απαγχονισθέντες κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα του 1955-1959.

Ένας περιτοιχισμένος μικρός χώρος δίπλα από τα κελιά των μελλοθανάτων και την αγχόνη. Στα Φυλακισμένα Μνήματα είναι θαμμένοι 13 αγωνιστές, από τους οποίους οι 9 εκτελέστηκαν με απαγχονισμό, 3 έπεσαν στο πεδίο της μάχης και ένας πέθανε σε στρατιωτικό νοσοκομείο, μετά τον τραυματισμό του σε μάχη.

Σε ό,τι αφορά τους απαγχονισθέντες, όλοι τους ήσαν νέοι 19-24 ετών:
•Μιχαήλ Καραολής •Ανδρέας Δημητρίου •Ανδρέας Ζάκος •Ιάκωβος Πατάτσος •Χαρίλαος Μιχαήλ •Μιχαήλ Κουτσόφτας •Στέλιος Μαυρομάτης •Ανδρέας Παναγίδης •Ευαγόρας Παλληκαρίδης Στα Φυλακισμένα Μνήματα αναπαύονται ακόμα τέσσερις αγωνιστές της Ε.Ο.Κ.Α. οι οποίοι έπεσαν μαχόμενοι: Μάρκος Δράκος, Γρηγόρης Αυξεντίου, Στυλιανός Λένας και Κυριάκος Μάτσης
ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ