Του Αντωνη Kαμαρα*Δεν είναι ευρέως γνωστό, αλλά η πρώτη και πλέον επιτυχής συνύπαρξη μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ενωσης (Ε.Ε.) και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) πραγματώθηκε στην Τουρκία, συνύπαρξη που έμεινε γνωστή ως η «διπλή άγκυρα». Το 1999 η Τουρκία ανακηρύχθηκε υποψήφια χώρα μέλος της Ε.Ε. –το περίφημο Ελσίνκι– καθώς και συμφώνησε πρόγραμμα οικονομικής σταθεροποίησης με το ΔΝΤ.
Παρότι τώρα που μας επισκέπτεται ο Ταγίπ Ερντογάν η ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας στην Ε.Ε. έχει ατονήσει και η χώρα δεν υλοποιεί πλέον κάποιο πρόγραμμα του ΔΝΤ, η επιτυχία του κυβερνώντος κόμματος του ΑΚΡ, και της Τουρκίας γενικότερα, μετά τη δημοσιονομική κρίση του 2001, βασίστηκε σε αυτή τη «διπλή άγκυρα». Στον βαθμό λοιπόν που το διευρυμένο σχέδιο διάσωσης της Ε.Ε., που καλύπτει και άλλες χώρες-μέλη της Ευρωζώνης, ενσωματώνει και τη συμμετοχή του ΔΝΤ, αξίζει τον κόπο να αναλογιστούμε αυτή τη σχετική τουρκική εμπειρία.
Η πρώτη διαπίστωση αφορά τη σύμπλευση της δημοσιονομικής προσαρμογής με έναν ευρύτερο εθνικό στόχο. Η Τουρκία είχε και στο παρελθόν προστρέξει στο ΔΝΤ αλλά πρώτη φορά, από το 1999 και έπειτα, τα κελεύσματα του διεθνούς αυτού οργανισμού εκλαμβάνονταν ως αναγκαία για την επίτευξη ενός εθνικού στόχου που έχαιρε ευρύτατης πολιτικής νομιμοποίησης. Ηταν απαραίτητο δηλαδή η Τουρκία να σταθεροποιήσει την οικονομία της ούτως ώστε απρόσκοπτα να έκανε πρόοδο όσον αφορά την ενταξιακή της διαδικασία στην Ε.Ε. Κάτι τέτοιο ήταν και αντικειμενική πραγματικότητα, μια που μια νέα οικονομική κρίση θα έφερνε ανατροπές στο πολιτικό σκηνικό και ασυνέχεια στην ενταξιακή της προσπάθεια, αλλά και αποτελούσε ουσιαστική και τυπική απαίτηση από τους φορείς της Ε.Ε. Δεν προσβλέπουμε βεβαίως, όπως η Τουρκία τότε, στο να ενταχθούμε κάπου, αγωνιούμε όμως να παραμείνομε εκεί που ήδη είμαστε – και μαζί μας το ίδιο και οι Πορτογάλοι και οι Ισπανοί. Με όλη τη δυσαρέσκεια και οργή που έχουν επιφέρει οι ανακοινωθείσες περικοπές των δημόσιων δαπανών, που έχουν ορισθεί από το ΔΝΤ, είναι κοινή συνείδηση ότι αποτελούν όρο για την παραμονή μας στην Ευρωζώνη.
Ποια άλλα χαρακτηριστικά αυτής της τουρκικής εμπειρίας επιδέχονται συγκρίσεως; Η εισροή αλλοδαπών κεφαλαίων και γενικότερη απελευθέρωση των αγορών ίσως είναι ένα από τα σημαντικότερα. Η κυβέρνηση του ΑΚΡ χρησιμοποίησε τη «διπλή άγκυρα» της Ε.Ε. και του ΔΝΤ, και το επιβαλλόμενο από αυτήν θεσμικό πλαίσιο, για να προσελκύσει αλλοδαπά κεφάλαια, μια εξέλιξη που ήταν εις βάρος υφιστάμενων τοπικών ομάδων πίεσης, όπως το συνδικαλιστικό κίνημα του δημόσιου τομέα και σημαντικότατη μερίδα της τουρκικής επιχειρηματικής ολιγαρχίας. Ναι μεν το ΑΚΡ δεν είχε προνομιακές σχέσεις με αυτές τις ομάδες, χρειαζόταν όμως, πολιτικά, και την οικονομική ανάπτυξη που έφεραν οι αλλοδαποί επενδυτές και τη σύσφιγξη των σχέσεων με τα κράτη προέλευσης αυτών των επενδυτών, που ήταν κυρίως χώρες-μέλη της Ε.Ε.
Και για τη σημερινή ελληνική κυβέρνηση η τόνωση της οικονομίας σήμερα ξεπερνά σε σημασία τις όποιες σχέσεις της με οικονομικούς παράγοντες της χώρας, αλλά και με το συνδικαλιστικό κίνημα που προτιμά την εθνική ιδιοκτησία. Η διαρκής εξάρτηση της χώρας μας από τις πλεονάζουσες οικονομίες της Ε.Ε., και η διαπραγμάτευση σε βάθος χρόνου μαζί τους, όσον αφορά την εξέλιξη των δημοσιονομικών μας, πριμοδοτεί επίσης τον αλλοδαπό, και δη Ευρωπαίο επενδυτή. Ο απόλυτος πια στόχος είναι η επίτευξη της οικονομικής ανάκαμψης εντός της Ευρωζώνης. Η κρίση μάλιστα της οικονομίας μας έχει πλήξει τις εγχώριες συνδικαλιστικές και επιχειρηματικές ομάδες, που έχουν υποστεί μείωση και της αντικειμενικής δύναμής τους, αλλά και του κύρους τους.
Εκεί που πραγματικά διαφέρει η τουρκική περίπτωση από την ελληνική είναι ότι στην Τουρκία αυτές οι καθεστωτικές αλλαγές της «διπλής άγκυρας» υλοποιήθηκαν από μια μη καθεστωτική πολιτική δύναμη, αυτή του ΑΚΡ. Αντιθέτως, και τα δύο κόμματα εξουσίας της χώρας μας έχουν καθεστωτικό χαρακτήρα. Ετσι οι αλλαγές της ελληνικής «διπλής άγκυρας» υλοποιούνται με την προσδοκία ότι θα δημιουργήσουν, σε βάθος χρόνου, μια νέα επαρκή βάση πολιτικής στήριξης – όχι με τη βεβαιότητα μιας υφιστάμενης σήμερα τέτοιας βάσης.
* O κ. Α. Καμάρας είναι πολιτικός αναλυτής.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Οφείλω να επισημάνω κάποια γεγονότα σοκαριστικά εν πολύς για τον πολιτικό πολιτισμό της Ελλάδας. Κατ’ αρχήν κάτι που δεν έχει άμεση σχέση με το άρθρο. Η «Καθημερινή» σε δημοσκόπηση για την πολιτική επιρροή των κομμάτων δίνει στο ΠΑΣΟΚ ποσοστό με αναγωγή στο εκλογικό σώμα 45%. Αυτό είναι τουλάχιστον γελοίο για μια εφημερίδα που διεκδικεί τον χαρακτηρισμό της «σοβαρής». Πολλοί από μας και εγώ ο ίδιος επισημαίνω την ανάγκη του περιορισμού του δημοσίου αλλά δεν μπορείς μετά από αυτά τα μέτρα να ισχυρίζεσαι πως η εκλογική δύναμη αυτού που πήρε αυτά τα μέτρα ουσιαστικά αυξήθηκε. Αυτό είναι δημοσιογραφία τυπική καθεστώτος τύπου Τσαουσέσκου. Βέβαια οι περί την «Καθημερινή» δημοσιογράφοι δεν διακατέχονται από κάποια ιδιαίτερη προσωπολατρία έναντι του Παπανδρέου αλλά αυτό που τους ενδιαφέρει είναι να παρουσιαστεί το ΔΝΤ σαν μονόδρομος. Είναι γνωστό ότι αυτή η εφημερίδα εκφράζει τις Αμερικανικές επιρροές στην κοινή γνώμη και αυτό που τους ενδιαφέρει είναι ουσιαστικά η εκπροσώπηση παραγόντων που εκείνοι θεωρούν πως θα διαμορφώσουν την πολιτική στην χώρα. Κατά πάσα βεβαιότητα στο βάθος θα παίζουν Ντόρα. Ας τα γνωρίζουμε όλα αυτά και ας είμαστε υποψιασμένοι.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤώρα επί της ουσίας η «διπλή άγκυρα» της Τουρκίας δεν έχει καμία σχέση με την Ελλάδα ούτε ως αναλογία. Η Τουρκία έχει το δικό της νόμισμα εμείς έχουμε το ευρώ. Η Τουρκία έχει άλλη ελευθερία στην οικονομική της πολιτική, εμείς έχουμε εντελώς άλλες οικονομικές δεσμεύσεις έναντι των εταίρων μας. Από την άλλη οι ντόπιες δυνάμεις του κατεστημένου είτε αυτές είναι συνδικαλιστικές ηγεσίες είτε επιχειρηματίες είναι δημιούργημα του ΠΑΣΟΚ. Και το ΠΑΣΟΚ δημιουργήθηκε από αυτές. Άρα αν υπάρχει ένα καθεστωτικό κόμμα αυτό είναι το ΠΑΣΟΚ και όχι η ΝΔ. Όσα χρόνια και αν κυβέρνησε ο κάθε ένας. Αρκεί κανείς να έχει την υπομονή να δει ένα δελτίο ειδήσεων στα διάφορα κανάλια. Δεν υπάρχει καμία άλλη άποψη. Εκπέμπεται μόνο μία άποψη και αν δεν ενημερώνεται κανείς από το διαδίκτυο η άποψη που σχηματίζει για την πραγματικότητα είναι η επίσημη κομματική άποψη του ΠΑΣΟΚ. Τέτοια χειραγώγηση και μονομερής δημοσιογραφία δεν υπήρξε ούτε καν την εποχή της επταετίας. Φυσικά όλα αυτά είναι συμπτώματα πανικού μπροστά στην πραγματικότητα και την οποία κανείς δεν μπορεί να αποτρέψει με ψευδείς ειδήσεις και ωραιοποιήσεις της πραγματικότητας. Έρχονται κάποιοι που αποτέλεσαν μέρος του διεφθαρμένου σκηνικού της μεταπολιτευτικής Ελλάδας και παίρνουν τα κουρέλια αυτού του σκηνικού που περιφέρονται στον άνεμο ώστε να βάλουν τις πολιτικές εξελίξεις που προδιαγράφονται στο άμεσο μέλλον σε καλούπια όπου θα υπάρχουν πάλι δύο κύριοι πολιτικοί φορείς αλλά με το ίδιο υπόβαθρο απόψεων που θα εφαρμόζουν την ίδια πολιτική με φραστικές μικροδιαφορές. Και ναι καλά καταλάβατε δεν αναφέρομαι στο δίπολο ΠΑΣΟΚ – ΝΔ αλλά στο δίπολο ΠΑΣΟΚ – Ντόρα με μια εσάνς Καρατζαφερικού εθνικισμού ώστε να μην υπάρξουν και πολλές αντιστάσεις.
Λοιπόν αυτό το στημένο απ’ έξω πολιτικό σκηνικό είναι που ταιριάζει στην χώρα μας;
Εγώ δεν το νομίζω. Εγώ απαιτώ αλλαγή των πάντων. Προσώπων και θεσμών.
Τα πρόσωπα των επιγόνων του πολιτικού σκηνικού της δεκαετίας του ’60 που αυτή την στιγμή διαμορφώνουν αυτή την ντροπή της ιστορίας της πατρίδας μας, την διπλή επιτήρηση, πρέπει όλοι τους να ιδιωτεύσουν. Αρκετά κατέστρεψαν τον τόπο. Οι θεσμοί πρέπει να μετασχηματιστούν σε ένα είδος πολιτεύματος όπου οι οργανωμένες ομάδες είτε αυτές είναι επιχειρηματικές, είτε συνδικαλιστικές, είτε κομματικές θα τεθούν υπό τον έλεγχο του Κράτους όχι ως προς την καθαυτό λειτουργία τους αλλά ως προς τα όρια της πολιτικής επιρροής τους. Να μπουν αυστηροί κανόνες παιχνιδιού για τα μέσα απόκτησης πολιτικής επιρροής.
Απαιτώ νέο σύνταγμα και νέο δημοκρατικό πολίτευμα με όλες τις προβλεπόμενες διαδικασίες ώστε να αναδυθεί το ΚΡΑΤΟΣ από τις στάχτες του. Εδώ και τώρα είναι ανάγκη εθνική έναντι όλων των οργανωμένων μειοψηφιών που νέμονται παράνομα τις κρατικές εξουσίες όλες αυτές τις δεκαετίες.-
Ελευθέριος Β.
"Εκεί που πραγματικά διαφέρει η τουρκική περίπτωση από την ελληνική είναι ότι στην Τουρκία αυτές οι καθεστωτικές αλλαγές της «διπλής άγκυρας» υλοποιήθηκαν από μια μη καθεστωτική πολιτική δύναμη, αυτή του ΑΚΡ"
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ Τουρκία προσέφυγε στο ΔΝΤ αρκετά χρόνια ΠΡΙΝ το ΑΚΡ αναλάβει την διακυβερνηση της χώρας.Για να μην μας δουλέυουν οι κύριοι της Καθημερινής πρέπει να πούμε ότι τα πολιτικά κόμματα που υποστήριξαν την άνευ όρων παράδοση στο ΔΝΤ καταποντίστηκαν στις τουρκικές εκλογές. Αν το ΑΚΡ χαίρει της εκτίμησης του κόσμου είναι επειδή ακριβώς έσπασε το ασφυκτικό πλαίσιο δημοσιονομικής πολιτικής που είχε θέσει το ΔΝΤ και το οποίο είχε οδηγήσει τον τουρκικό λαό σε κατάσταση απελπισίας...