Μεθοδεύσεις για λύση Κυπριακού εντός του έτους

Σύγκληση διεθνούς διάσκεψης τον Νοέμβριο με συμμετοχή ΟΗΕ - Ε.Ε.

Του Σταυρου Λυγερου
Μπορεί τον Ντερβίς Ερογλου να τον συνοδεύει η φήμη του σκληρού εθνικιστή (πολιτικό τέκνο του Ραούφ Ντενκτάς γαρ), αλλά ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Τουρκίας Εγκεμέν Μπαγίς διαβεβαίωσε δημοσίως ότι ο νέος ηγέτης των Τουρκοκυπρίων θα εκπλήξει με τον πραγματισμό του και ότι οι διακοινοτικές διαπραγματεύσεις θα συνεχίσουν από εκεί που τις είχαν αφήσει οι Δημήτρης Χριστόφιας και Μεχμέτ Αλί Ταλάτ.

Ως ηγέτης των Τουρκοκυπρίων, ο Ερογλου είναι υποχρεωμένος να ακολουθεί την επίσημη γραμμή που χαράσσει η κυβέρνηση Ερντογάν. Ως στέλεχος του κεμαλικού κατεστημένου, όμως, θα υπονομεύσει την επίσημη γραμμή όσο του το επιτρέπει η κατάσταση στην ίδια την Τουρκία. Πριν εκλεγεί είχε δηλώσει ότι δεν θα εγκατέλειπε τις διαπραγματεύσεις. Είχε προαναγγείλει, όμως, ότι θα ακολουθήσει μία τόσο ανελαστική γραμμή, που θα υποχρεώσει τον Χριστόφια να φύγει!

Ο Μπαγίς δεν έχει αυταπάτες και γι’ αυτό επιχειρεί να προεξοφλήσει την εποικοδομητική στάση του Ερογλου. Πρώτον, για να τον δεσμεύσει και, δεύτερον, για να προκαταλάβει μελλοντικές κατηγορίες για αδιαλλαξία της τουρκοκυπριακής πλευράς.

Καθένας για τους δικούς του λόγους, οι ΗΠΑ, η Ε.Ε. και η κυβέρνηση Ερντογάν επιδιώκουν να κλείσουν το Κυπριακό μέχρι το τέλος του 2010. Η σπουδή τους ενισχύεται επειδή θεωρούν ευκαιρία την παρουσία του Χριστόφια στην προεδρία. Για να επιτύχουν τον στόχο τους στήνουν ένα σκηνικό που θα αποσπάσει τη διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού από το διμερές διακοινοτικό πλαίσιο, όπου πρωταγωνιστές είναι οι ηγέτες των δύο κοινοτήτων.

Σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες, προετοιμάζεται η σύγκληση τον ερχόμενο Νοέμβριο μίας διεθνούς διάσκεψης με τη συμμετοχή της Γραμματείας του ΟΗΕ, της Ε.Ε., των τριών εγγυητριών δυνάμεων (Ελλάδας, Τουρκίας και Βρετανίας), των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων. Το γεγονός ότι ο Χριστόφιας είναι πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, ενώ ο Ερογλου αναγνωρισμένος μόνο ως ηγέτης της τουρκοκυπριακής κοινότητας, δημιουργεί πρόβλημα. Η πείρα έχει αποδείξει, ωστόσο, ότι η διπλωματία βρίσκει τελικώς φόρμουλα για να ξεπεράσει το εμπόδιο.


Εκβιαστικές πιέσεις
Η διεθνής διάσκεψη μεθοδεύεται αφ’ ενός για να ολοκληρώσει τις διαπραγματεύσεις και αφ’ ετέρου για να ρυθμίσει την πτυχή της ασφάλειας. Η Αγκυρα και το Λονδίνο ενδιαφέρονται να αναπαραχθεί με πιο σύγχρονη μορφή η συνθήκη εγγυήσεων του 1960. Η Αθήνα, όμως, δεν έχει κανένα συμφέρον να συμμετάσχει σε μία τέτοια συνθήκη. Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι μέλος της Ε.Ε. και δεν έχει ανάγκη εγγυητών. Χωρίς την Ελλάδα το σύστημα των τριμερών εγγυήσεων θα καταρρεύσει και μαζί του η τουρκική απαίτηση για δικαίωμα μονομερούς επέμβασης. Γι’ αυτό και η Αθήνα οφείλει να το ξεκαθαρίσει από τώρα.

Η μεθόδευση περιλαμβάνει και άλλα στοιχεία εκτός της διεθνούς διάσκεψης. Για να καμφθεί η αντίσταση των Ελληνοκυπρίων στην προετοιμαζόμενη επαναφορά μιας παραλλαγής του σχεδίου Ανάν, καλλιεργείται ένα κλίμα εκβιαστικών πιέσεων:

- Συζητείται η αποχώρηση των κυανοκράνων του ΟΗΕ έπειτα από 46 χρόνια παραμονής στην Κύπρο, με σκοπό να προκληθεί ανασφάλεια στους Ελληνοκυπρίους.

- Η Κομισιόν έχει ήδη δρομολογήσει την έγκριση του κανονισμού που θα επιτρέψει το απ’ ευθείας εμπόριο των Κατεχομένων με την Ε.Ε., το οποίο συνιστά έμμεση αναγνώριση του ψευδοκράτους. Η κυβέρνηση Χριστόφια αντέδρασε με πολλή καθυστέρηση, ισχυριζόμενη ότι δεν είχε ενημερωθεί, παρ’ ότι ο κανονισμός είναι δημόσιο έγγραφο. Εάν εγκριθεί ο εν λόγω κανονισμός, που είχε μπει στο ράφι το 2004, η Τουρκία θα πάρει το αντάλλαγμα που έχει ζητήσει για να εφαρμόσει το πρωτόκολλο για την τελωνειακή σύνδεση με την Κυπριακή Δημοκρατία και ως εκ τούτου να ξεπαγώσουν τα οκτώ κεφάλαια των ενταξιακών διαπραγματεύσεών της.

- Προχθές, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έλαβε δεύτερη κατά σειρά δυσμενή απόφαση για το ζήτημα των καταπατημένων ελληνοκυπριακών περιουσιών, η οποία από μακριά μυρίζει πολιτική σκοπιμότητα.

Διεδίκηση αναγνώρισης
Ο Μπαγίς απείλησε εμμέσως πλην σαφώς ότι εάν το Κυπριακό δεν λυθεί μέχρι το τέλος του έτους, η τουρκική πλευρά θα στραφεί προς άλλες κατευθύνσεις. Στους διπλωματικούς διαδρόμους πληθαίνουν οι πληροφορίες ότι το τουρκοκυπριακό ψευδοκράτος θα διεκδικήσει την διεθνή του αναγνώριση αρχικά από ισλαμικά κράτη όχι μόνο με την ισχυρή υποστήριξη της Αγκυρας, αλλά και με την ανοχή των Αμερικανοβρετανών.

Είναι δύσκολο να πει κανείς εάν πρόκειται για μπλόφα. Η Τουρκία δεν ενδιαφέρεται τόσο για τους Τουρκοκυπρίους όσο για τον γεωπολιτικό έλεγχο συνολικά της Κύπρου. Κατά συνέπεια, θα σκεφθεί πολύ πριν οριστικοποιήσει τη διχοτόμηση. Από την άλλη πλευρά, όμως, το Κυπριακό δεν μπορεί να παραμένει σε εκκρεμότητα άλυτο. Με την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε. κατέβηκε οριστικά από το ράφι, εκτός των άλλων και επειδή αποτελεί βασικό εμπόδιο στις ευρωτουρκικές σχέσεις.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ