Μια συζήτηση για το μοντέλο οικονομίας, τη διαφθορά και την κάθαρση

Στη σημερινή μας συζήτηση θα αφήσω εκτός πολιτικής κατηγοριοποίησης την άφρονα δημοσιονομική και διαχειριστική πολιτική της Καραμανλικής εξαετίας που οδήγησε στα πρόθυρα κατάρρευσης το πολιτικό οικονομικό σύστημα της χώρας, μετατρέποντας το σε καθεστώς φαυλοκρατίας πολιτική διερεύνηση αυτής της περιόδου θα αποτελέσει θέμα σύστασης ειδικής εξεταστικής επιτροπής της Βουλής, ενώ αποτελεί το κύριο θέμα μιας διαρκούς πολιτικής επικαιρότητας των τελευταίων μηνών.
Η Μεταπολίτευση ήταν ουσιαστικά κατώτερη των προσδοκιών. Οι ιδέες φορείς της μεταπολιτευτικής περιόδου υπέστησαν βαριά ήττα. Θα αναφέρω μερικές από αυτές τις ιδέες (η διατήρηση αυτού του κράτους με πολιτικές αποκέντρωσης- η ιδέα ότι μπορούμε να πορεφθούμε με αυτό το μοντέλο οικονομίας- η ιδέα της περιολυμπιακής ανάπτυξης, η χρήση του δανεισμού των ευρωπαϊκών και εθνικών πόρων). Ποιος μπορεί να πει σήμερα 35 χρόνια μετά ότι θα είχαμε αυτή την κατάληξη αν είχαμε αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα. Η συζήτηση που άνοιξε επί Α. Παπανδρέου για το κράτος εκφυλίστηκε. Συμφιλιωθήκαμε με αυτό το κρατικό μόρφωμα εξουσίας και μας ενσωμάτωσε. Σήμερα η κρίση αυτού του κρατικού μορφώματος συμπαρασύρει το σύνολο του πολιτικού συστήματος. Μια συζήτηση για τη διαφθορά και την κάθαρση έχει στο επίκεντρο της το ελληνικό κράτος. Ζούμε την κατάρρευση αυτού του αθηνοκεντρικού κρατικού μορφώματος.

Από την προσπάθεια θεμελίωσης της λαϊκής κυριαρχίας φθάσαμε σε ολοκληρωτική κρίση των θεσμών της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας κομμάτων, κοινοβουλίου, συνδικάτων, τοπικής αυτοδιοίκησης, δικαιοσύνης. Ουσιαστικά βρισκόμαστε μπροστά στο πολιτικό αίτημα της επαναθεμελίωσης της ελληνικής δημοκρατίας που στο επίκεντρο της έχει την αναμόρφωση του ελληνικού κράτους. Τίποτα λιγότερο δεν είναι η λεγόμενη νέα μεταπολίτευση. Ο κόσμος, οι κοινωνίες πέρασαν από την ηγεμονία των ιδεολογιών στην απαξίωση των ιδεών-στον εκφυλισμό των πολιτικών αξιών και της πολιτικής κουλτούρας στον εκβαρβαρισμό της πολιτικής. Στην αποθέωση του ιδιωτεύοντος ατόμου. Σήμερα κανένας δεν έχει άλλο θεό εκτός από τον εαυτό του.

Στην νεαρή μεταπολιτευτική δημοκρατία μας που ξεκίνησε από τον Α.Παπανδρέου και την προσπάθεια θεμελίωσης της δημοκρατίας και της λαϊκής κυριαρχίας φθάσαμε στην συνολική κρίση των θεσμών της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, στον εκμαυλισμό των πολιτικών προσώπων και των κρατικών λειτουργών στην εμπορευματοποίηση της πολιτικής στην περιθωριοποίηση της πολιτικής συμμετοχής του λαού στην αποχή από τις εκλογές.
Από την κορυφή του πλούτου, του κράτους και της εξουσίας απλώνεται στη χώρα μια διάχυτη αύρα διαφθοράς. Το σύστημα διαφθοράς στη χώρα έχει πάρει τέτοιες διαστάσεις ώστε αποτελεί σήμερα όχι την εξαίρεση αλλά τον κανόνα.

Η στατιστικές που γίνονται επιβεβαιώνουν αυτή την πραγματικότητα, σε όλους τους θεσμούς της κοινωνίας και της οικονομίας. Φακελάκι στην υγεία, ιδιαίτερα στην παιδεία- συντάξεις μαϊμούδες, λάδωμα πολιτικών από επιχειρηματίες κρατικοδίαιτους, λαθρεμπόριο καυσίμων με συμμετοχή τελωνειακών, υπερτιμολογήσεις χιλιάδων εισαγόμενων προϊόντων κατά 1000% και πλέον, χιλιάδες διαμεσολαβήσεις για μια θέση στο δημόσιο, πώληση θέσεων εφοριακών, ατελείωτος κατάλογος συναλλαγών μεταξύ εφοριών-φορολογουμένων, τεράστιες προμήθειες πολιτικών και κρατικών στελεχών σε όλους τους τομείς, υπερκέρδη στον τρόπο ανάθεσης εκτέλεσης δημόσιων έργων, πώληση προστασίας στην αστυνομία, μεθόδευση της έκβασης δικών με οικονομικό-διοικητικό ή ποινικό χαρακτήρα,και της βασιλειίας της διαφθοράς ουκ έστε τέλος.

Η Παραδοσιακή αριστερά υποβαθμίζει το ζήτημα της διαφθοράς προβάλλοντας τη θέση ότι η διαφθορά είναι σύμφυτη με το καπιταλιστικό οικονομικό σύστημα. Αυτή η θέση δεν ανταποκρίνεται στην ιστορική πραγματικότητα. Οι οικονομίες των πιο αναπτυγμένων καπιταλιστικών χωρών έχουν χαμηλά ποσοστά διαφθοράς της τάξης του 5%-7%.Από την άλλη τα οικονομικά συστήματα υπό απόλυτο κρατικό έλεγχο, όπως του πρώην υπαρκτού σοσιαλισμού είχαν υψηλά ποσοστά διαφθοράς.

Αλλά κυρίως η θέση της παραδοσιακής αριστεράς δεν ερμηνεύει την Ελληνική πραγματικότητα και δεν αντιλαμβάνεται το δομικό πρόβλημα της διαφθοράς στο Ελληνικό πολιτικό-οικονομικό σύστημα στο οποίο η μεταπρατική οικονομία έχει υποκαταστήσει την παραγωγική οικονομία. Κινητήρια δύναμη αυτής της στρέβλωσης και εκτροπής του συστήματος αποτελεί η διαφθορά των πολιτικό-διοικητικών και οικονομικών σχέσεων στη χώρα.

Όμως υπάρχει και μια πολιτική σκοπιμότητα. Η παραδοσιακή αριστερά εκτίμα πως η εγκατάλειψη και η βύθιση του πολιτικού συστήματος στο βούρκο της διαφθοράς θα αναδείξει την ίδια σε εναλλακτική πολιτική δύναμη για τη χώρα. Απογοητευτική και ωφελιμίστικη η προσέγγιση αυτή γιατί οι «λύσεις» διεξόδου θα είναι προς την αντίθετη κατεύθυνση ,δηλαδή συντηρητικές ολιγαρχικού τύπου διέξοδοι.

Το σύνολο της διαφθοράς ως οικονομικό κόστος δεν είναι μετρήσιμο στην Ελλάδα ως επίπτωση στο ΑΕΠ. Υπολογίζεται επίσης ότι αν μειώναμε την διαφθορά στα επίπεδα των ΗΠΑ ή των χωρών της Β. Ευρώπης το όφελος θα ήταν 20 δις ευρώ ετησίως. Να γιατί το φοροδοτικό σώμα στην Ελλάδα αποτελείται από μισθωτούς και συνταξιούχους σε ποσοστό 80%. Να γιατί στην Ελλάδα οι έμμεσοι φόροι είναι τριπλάσιοι των άμεσων.

Η μη λειτουργία των ελεγκτικών μηχανισμών, η δυνατότητα διαφυγής με χρονοβόρες δικαστικές διερευνήσεις, η μίζα στις πάσης φύσεως συναλλαγές είναι τόσο διαδεδομένη ώστε να αποτελεί πλέον τον κανόνα μεταξύ πολιτικών και επιχειρηματιών μεταξύ κρατικών στελεχών και πολιτών. Η μίζα είναι τόσο αυτονόητη ώστε δε χρειάζεται πλέον ούτε να ζητηθεί, ούτε να προταθεί, είναι αυτόματη. Αποτελεί ένα είδος σύγχρονου «κοινωνικού φόρου». Σε κάθε περιβάλλον οι χρήστες των αντίστοιχων υπηρεσιών γνωρίζουν το αντίτιμο και αυτό καταβάλλεται σαν να αποτελεί κοινωνικό φόρο του εθιμικού δικαίου.

Διαμορφώσαμε ως πολιτικό σύστημα συνειδητά και οι πολίτες παθητικά, μια κοινωνία ανοχής και συνενοχής. Στις προηγούμενες δεκαετίες αυτό γινόταν ανεκτό. Τι συνέβη και ένα σύστημα που απολάμβανε την ανοχή μας, για δεκαετίες σήμερα δεν είναι πλέον αποδεκτό; Η απάντηση είναι απλή. Η κατάρρευση του συστήματος είχε τις βαρύτερες αρνητικές επιπτώσεις στα φτωχότερα στρώματα του ελληνικού λαού γι ‘ αυτό έχουμε σήμερα αιτήματα: «Οι κλέφτες φυλακή ή φέρτε πίσω τα κλεμμένα.»

Είναι λάθος η αποτίμηση της διαφθοράς να γίνεται μόνο σε χρήμα. Ακούμε για παράδειγμα ότι η διαφθορά με στατιστικούς υπολογισμούς κοστίζει γύρω στα 20 δις ετησίως. Δεν είναι έτσι. Είναι λάθος αυτή η προσέγγιση. Η διαφθορά εκτροχίασε την οικονομία από τον παραγωγικό της προσανατολισμό, αφού έχουμε εξειδικευτεί στον εύκολο και γρήγορο πλουτισμό μέσω του μεταπρατισμού, του δανεισμού και του καταναλωτισμού.

Οι διαστάσεις και τα αποτελέσματα αυτού του κινήματος κάθαρσης δεν έχουν γίνει αντιληπτά, θα σημάνει το τέλος της μεταπολιτευτικής δημοκρατίας. Θα σημάνει το τέλος του παρασιτικού ρουσφετολογικού κράτους, θα σημάνει το τέλος της μεταπρατικής εισαγωγικής οικονομίας. Θα σημάνει το τέλος ενός πολιτικού πολιτισμού για τη χώρα.
Ένας μαθηματικός τύπος δίνει το μέγεθος της διαφθοράς στη χώρα. Η παραμόρφωση της σχέσης δημόσιο χρέος , ελλείμματα, δανεισμός, ελλειμματικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών / ΑΕΠ αποδίδει ικανοποιητικά ένα χαρακτήρα κλεπτοκαπιταλισμού.

Μερικές εμφανείς στρεβλώσεις:
 Η χώρα έχει καπιταλισμό χωρίς ανταγωνισμό.Οι επιχειρηματίες που πληρώνουν μίζα βγάζουν από τη μέση το κόστος του ανταγωνισμού. Ένα σύστημα προστασίας συμπλήρωνε το κάδρο της ανομίας και εξασφάλιζε την ατιμωρησία των ισχυρών. Μόνο η διαφάνεια και η αποτελεσματικότητα του συστήματος εξασφαλίζουν μια πραγματικά ελεύθερη λειτουργία της αγοράς.

Να τραβήξουμε μια γραμμή με το παρελθόν.

Για να βγει η χώρα από τη διαφθορά το πιο αποτελεσματικό μέτρο πρόληψης στη σημερινή ιστορική συγκυρία είναι η τιμωρία των ενόχων. Αφού η ατιμωρησία είναι το μεγαλύτερο κίνητρο ώθησης στη διαφθορά.

Η πολιτική εκστρατεία της κάθαρσης θα δημιουργήσει μια αλλαγή της ατομικής και συλλογικής συνείδησης στη χώρα. Μια νέα γενιά πολιτών θα πάρει κουράγιο να συνεχίσει από την ελπίδα μιας νομοταγούς και δίκαιης κοινωνίας, έως ότου γίνει η αντιμετώπιση της διαφθοράς μια υπόθεση πολιτικής κουλτούρας, μια επιλογή συνείδησης, μια ηθική και αξιακή επιλογή, μια υπόθεση νοοτροπίας.

Οι μεγάλες πολιτικές πρωτοβουλίες στη διαδικασία της κάθαρσης

 Η άρση συνταγματικών κωλυμάτων για τον έλεγχο της νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας.
 Ουσιαστικό πόθεν έσχες σε όλη την πολιτική και διοικητική πυραμίδα. Αναδρομικό πόθεν έσχες από το 1990 μέχρι και σήμερα.
 Ουσιαστική αντίσταση των πολιτών στη αλυσίδα της διαφθοράς.
 Δήμευση των περιουσιακών στοιχείων-προϊόντων παράνομου πλουτισμού.
 Ενεργοποίηση ουσιαστικών αποτελεσματικών, ελεγκτικών μηχανισμών στο σύνολο των κρατικών δικτύων
 Επιτάχυνση αποτελεσματικής δικαστικής διερεύνησης των υποθέσεων διαφθοράς. Ειδικό σώμα στη δικαιοσύνη(για αποτελεσματική και γρήγορη απονομή δικαιοσύνης)
 Αποδέσμευση και άμεση εφαρμογή διοικητικών προστίμων και ποινών ανεξάρτητα από τη δικαστική οδό
 Νέος κώδικας συμπεριφοράς, καθηκόντων και κυρώσεων για τους δημόσιους υπαλλήλου.
ΘΕΟΔΩΡΙΔΗΣ ΗΛΙΑΣ, ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ ΠΕΛΛΑΣ