Πώς το ελληνικό Δημόσιο «γέμισε» από ανενεργές ηλεκτρονικές πύλες

"Λεφτά υπάρχουν"

Δαπανήθηκαν πάνω από 200 εκατ. ευρώ χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα και πρόβλεψη

Του Βαγγελη Mανδραβελη

Απάντηση στο «πού πήγαν τα λεφτά» του Επιχειρησιακού Προγράμματος Κοινωνία της Πληροφορίας (ΕΠ ΚτΠ) αναζητεί το υπουργείο Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας. Και η πρώτη ποσοτική καταγραφή των δαπανών του προγράμματος έδειξε ότι από το αρχικά προϋπολογισθέν ύψος του προγράμματος, τελικώς, μικρό μέρος των κονδυλίων κατευθύνθηκε σε υποδομές πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών – δηλαδή στους αρχικούς σκοπούς του προγράμματος. Αντιθέτως, τεράστια κονδύλια δαπανήθηκαν σε καταρτίσεις, σε λειτουργικές δαπάνες, στην παροχή υπηρεσιών από τρίτους και τέλος, σε μεγάλο αριθμό... portals. Επίσης, 16 εκατ. ευρώ δαπανήθηκαν σε γραφική ύλη και συνδρομές!

Aδυναμίες

Σύμφωνα με τον ειδικό γραμματέα Ψηφιακού Σχεδιασμού κ. Α. Μαρκόπουλο, βασικός στόχος της «απογραφής» του προγράμματος είναι να αναδειχθούν οι αδυναμίες ή, όπου εντοπιστούν, και τα πλεονεκτήματα των παρεμβάσεων. Για τον σκοπό αυτό και για να υπάρξει και μια ποιοτική καταγραφή των παρεμβάσεων, έχουν αποσταλεί περίπου 360 ερωτηματολόγια σε φορείς που υλοποίησαν έργα άνω του 1 εκατ. ευρώ. «Από τα ερωτηματολόγια αυτά θα δούμε πόσα και ποια έργα λειτουργούν και κυρίως τι χρειάζεται προκειμένου να συνεχίσουν να λειτουργούν». Οι απαντήσεις των φορέων αναμένονται ακόμη...

Πάντως, από μια πρώτη καταγραφή προέκυψαν αρχικώς ορισμένα χρήσιμα συμπεράσματα. Στο πλαίσιο αυτό και σύμφωνα με τα στοιχεία του Παρατηρητηρίου για την Κοινωνία της Πληροφορίας, προέκυψε, για παράδειγμα, ότι περίπου 200 εκατ. ευρώ –δηλαδή σχεδόν το 1/10 του προγράμματος– ξοδεύτηκαν την περασμένη επταετία στην ανάπτυξη πυλών Διαδικτύου (portals). Στην πράξη, όπως αναφέρουν στελέχη της Δημόσιας Διοίκησης, κάθε δημόσια υπηρεσία απέκτησε κι ένα portal. Πρακτικά όμως τα περισσότερα από αυτά τα έργα θεωρούνται ήδη «νεκρά», δεδομένου ότι δεν έχει προβλεφθεί κανένας μηχανισμός ανανέωσης της διαθέσιμης πληροφορίας ή προσθήκης νέων ηλεκτρονικών υπηρεσιών.

«Αν επιχειρήσουμε να εντάξουμε τα έργα σε μια ευρύτερη κατηγορία έργων δημόσιων ή ευρύτερων δημόσιων φορέων με, πιθανότατα, απώτερο σκοπό τη δημιουργία ηλεκτρονικών υπηρεσιών προς πολίτες και επιχειρήσεις, ο προϋπολογισμός τους ανέρχεται στο 80,13% του συνόλου», αναφέρει η σχετική μελέτη. «Ωστόσο», προσθέτει, «στην πράξη η διείσδυση των ηλεκτρονικών δημοσίων υπηρεσιών παραμένει αρκετά περιορισμένη», αφού σύμφωνα με προγενέστερες μελέτες (2008), προκύπτει ότι μόλις το 6% των Ελλήνων πραγματοποίησε ολοκληρωμένες συναλλαγές με το Δημόσιο ηλεκτρονικά. Σημειώνεται ότι ο σημαντικότερος όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών με το Δημόσιο αφορά σε συναλλαγές με το υπ. Οικονομικών (ΓΓΠΣ) και το ΙΚΑ.

Μεγάλο κεφάλαιο για portals εκτιμάται ότι ξοδεύτηκε στα έργα των «Δημοτικών Διαδικτυακών Πυλών», προϋπολογισμού περίπου 30 εκατ. ευρώ. Τέσσερις επιχειρήσεις «μοιράστηκαν» το έργο αυτό, παραδίδοντας σε κάθε ένα από τους περίπου 1.000 δήμους της χώρας από ένα portal. Σήμερα, είναι αμφίβολο πόσα από αυτά λειτουργούν ακόμη, ενώ μετά την ισχύ του «Καλλικράτη», εκτιμάται ότι κατά μέσον όρο τα 2/3 των πυλών αυτών θα πρέπει να καταργηθούν.

Στελέχη της κυβέρνησης παραδέχονται σήμερα ότι οι δράσεις αυτές εξυπηρέτησαν καθαρά σκοπούς απορρόφησης κονδυλίων χωρίς καμία άλλη αποστολή, δεδομένου ότι η υλοποίηση των «Δημοτικών Πυλών» έγινε ταυτόχρονα με την εκπόνηση της στρατηγικής της προηγούμενης κυβέρνησης για την υλοποίηση του σχεδίου «Καποδίστριας ΙΙ». Τέλος, επισημαίνεται ότι κατά τη σχετική διαγωνιστική διαδικασία του έργου των «Δημοτικών Πυλών», δεν σημειώθηκαν ενστάσεις μεταξύ των διαγωνιζόμενων εταιρειών, κάτι μάλλον σπάνιο για τον κλάδο της πληροφορικής.

40 εκατ. σε μελέτες

Η ποσοτική καταγραφή των δαπανών του προγράμματος έδειξε ακόμη ότι περίπου 40 εκατ. ευρώ ξοδεύτηκαν σε μελέτες, ενώ άλλα περίπου 50 εκατ. ευρώ δαπανήθηκαν για τη λειτουργία των υποστηρικτικών μηχανισμών υλοποίησης του προγράμματος, όπως είναι η Κοινωνία της Πληροφορίας Α. Ε. και το Παρατηρητήριο για την ΚτΠ. Ακόμη, 60 εκατ. ευρώ δαπανήθηκαν σε προγράμματα Stage, όπου νέοι απέκτησαν εργασιακή εμπειρία σε θέματα τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών (ΤΠΕ). Συνολικά σε καταρτίσεις και προγράμματα απόκτησης εργασιακής πείρας απορρόφησαν δαπάνες της τάξης των 500 εκατ. ευρώ, έχοντας ως βασικό τελικό δικαιούχο τον ΟΑΕΔ.

Το ΕΠ ΚτΠ που υλοποιήθηκε στο 3ο ΚΠΣ είχε προϋπολογισθεί σε 2,6 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 600 εκατ. ευρώ αποτέλεσαν κρατικές ενισχύσεις. Από τη μελέτη φαίνεται ότι το 25% δαπανήθηκε σε καταρτίσεις, ένα άλλο 25% σε προμήθειες ηλεκτρονικών υπολογιστών και προγράμματά τους και το υπόλοιπο 1 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις, αμοιβές και έξοδα τρίτων.

Mεγάλη πληγή τα νοσοκομεία

Τα νοσοκομεία συνιστούν άλλη μια μεγάλη πληγή του Επιχειρησιακού Προγράμματος Κοινωνία της Πληροφορίας. Σε είκοσι έργα δαπανήθηκαν περίπου 50 εκατ. ευρώ, αμφιβόλου αποτελέσματος, καθώς η χώρα χωρίστηκε σε πολλές γεωγραφικές περιοχές, με τα νοσοκομεία κάθε περιοχής να αξιοποιούν διαφορετικές τεχνολογίες και εν πολλοίς μη διαλειτουργικές μεταξύ τους. Σύμφωνα με στελέχη της Ειδικής Γραμματείας Ψηφιακού Σχεδιασμού, οι προσπάθειες ένταξης των έργων αυτών στο ΕΣΠΑ ως έργων - γεφυρών προκειμένου να ολοκληρωθεί η μηχανογράφηση των νοσοκομείων ναυάγησαν, σκοντάφτοντας στην άρνηση των στελεχών της Kομισιόν. Η ολοκλήρωση των έργων απαιτεί τουλάχιστον 10,5 εκατ., τα οποία για να ολοκληρωθούν απαιτούν αποκλειστικά εθνικούς πόρους, οι οποίοι πλέον δυσεύρετοι.

Οι κοινοτικοί συνήθως βοηθούν νεοεκλεγείσες κυβερνήσεις, αλλά αυτή τη φορά φάνηκαν ανυποχώρητοι για τη μεταφορά έργων Yγείας στη νέα προγραμματική περίοδο, δεδομένου ότι μέχρι στιγμής απαιτήθηκαν δύο κοινοτικά πλαίσια, δεκάδες εκατ. ευρώ επενδύσεων, χωρίς η χώρα να διαθέτει ακόμη μηχανογράφηση στα νοσοκομεία και βεβαίως, ηλεκτρονική συνταγογράφηση, που σήμερα είναι το ζητούμενο.

kathimerini.gr