Φθινοπωρινά σενάρια πολιτικής και κοινωνικής αποσταθεροποίησης

Από το μίσος στο χάος
Διαθέσεις ψήφου διαμαρτυρίας και «τιμωρίας» καταγράφουν οι δημοσκοπήσεις για τις περιφερειακές εκλογές
ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΑΡΑΚΟΥΣΗΣ
ΣΤΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ του Υπουργικού Συμβουλίου της περασμένης Δευτέρας, όπου συζητήθηκαν η περαίωση των εκκρεμών φορολογικών υποθέσεων και η επιτάχυνση του έργου της Δικαιοσύνης, το κλίμα ήταν χαλαρό και οι υπουργοί
άνετοι και ευδιάθετοι. Οπως χαρακτηριστικά μετέφερε
έμπειρο κυβερνητικό στέλεχος, «έμοιαζε με συνεδρίαση Υπουργικού Συμβουλίου του Λουξεμβούργου». Κάποια στιγμή μάλιστα επιφανή μέλη του παρασύρθηκαν και άρχισαν να συζητούν για τη φιλοσοφία του δικαίου. Πιθανώς η περιγραφόμενη χαλαρότης να ήταν συγκυριακή
και αποτέλεσμα του κύματος αισιοδοξίας που μετέφερε από τις ΗΠΑ ο πρωθυπουργός κ. Γ. Παπανδρέου. Ωστόσο, μια πιο συστηματική προσέγγιση των αντιλήψεων που τείνουν να επικρατήσουν στην ελληνική κοινωνία θα πάγωνε κάθε διάθεση χαλάρωσης στην κυβερνητική ηγετική ομάδα.
Τα μηνύματα που στέλνουν οι δημοσκόποι, οι οποίοι τούτο τον καιρό, εν όψει των περιφερειακών εκλογών, επιχειρούν να προσεγγίσουν τις διαθέσεις της κοινής γνώμης, δεν είναι τα καλύτερα. Σημαντικά τμήματα της κοινωνίας εμφανίζονται οργισμένα, αποδίδουν ευθύνες στα κόμματα εξουσίας και τείνουν να κυριαρχηθούν από διάθεση καταδίκης. Το χειρότερο είναι ότι οι δημοσκόποι ανιχνεύουν την ανάπτυξη συνθηκών κοινωνικού μίσους, οι οποίες αν επικρατήσουν θα διαμορφώσουν περιβάλλον τυφλών συγκρούσεων.
Η εμπειρία των Δεκεμβριανών του 2008, αλλά και η ατμόσφαιρα έντονης αμφισβήτησης που εκφράσθηκε με τρόπο άκρως επιθετικό στις αρχές του περασμένου Μαΐου όταν οι δυστυχείς τραπεζοϋπάλληλοι της Μarfin Βank κάηκαν και απειλήθηκε εισβολή διαδηλωτών στο Κοινοβούλιο, καθιστά τις ανησυχίες βάσιμες. Τελευταία μάλιστα η απεργία των ιδιοκτητών φορτηγών αυτοκινήτων και όσα τη συνόδευσαν επιβεβαιώνουν επιθετικές διαθέσεις, ακόμη και από επαγγελματικές ομάδες χωρίς αγωνιστικές περγαμηνές.
Σύμφωνα πάντα λοιπόν με τις τελευταίες έρευνες των διαθέσεων της κοινής γνώμης, εκτιμάται ότι σημαντικά τμήματα του πληθυσμού πιθανώς να κινηθούν αλλοπρόσαλλα στις προσεχείς εκλογές, χωρίς κομματική πυξίδα, παρά μόνο με διάθεση τιμωρίας τόσο της κυβέρνησης όσο και του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Τόσο οι υποψήφιοι του ΠαΣοΚ όσο και της Νέας Δημοκρατίας συγκεντρώνουν ισχνά ποσοστά. Ειδικώς στην Περιφέρεια της Αττικής όπου αναμετριούνται τρεις υποψήφιοι προερχόμενοι από τον χώρο του κυβερνώντος κόμματος οι προβλέψεις είναι επισφαλείς και ο κατακερματισμός φανερός. Οπως βεβαίως και η διάθεση αποχής από τις εκλογές. Γενικώς καταγράφεται διάθεση κατάθεσης ψήφου διαμαρτυρίας και τιμωρίας. Αρκετοί πολίτες εμφανίζονται διατεθειμένοι να προσπεράσουν τις θεωρούμενες κομματικές επιλογές, δείχνουν πρόθυμοι να επιλέξουν μοναχικές υποψηφιότητες και δεν είναι απίθανο να δώσουν αποτέλεσμα άκρως προβληματικό, ιδιαιτέρως για την κυβέρνηση. Τυχόν επικράτηση τέτοιων τάσεων θα ενισχύσει την εκδοχή του χάους. Ενα δυσμενές για την κυβέρνηση αποτέλεσμα θα θεωρηθεί ότι συνιστά ευθέως αμφισβήτηση του μνημονίου αλλά και των προσπαθειών σταθεροποίησης.
Ετσι πιθανώς να ερμηνευθεί και από τις αγορές, οι οποίες διψούν για κακά νέα από την Ελλάδα και είναι έτοιμες να αποδεχθούν το χειρότερο σενάριο. Στην περίπτωση αυτή η προσέγγιση των διεθνών αγορών θα δυσκολέψει, η εφαρμογή του μνημονίου θα αντιμετωπίσει πολύ περισσότερες αντιδράσεις και σταδιακά όσο θα εντείνεται η καχυποψία για την ελληνική υπόθεση τόσο θα τείνει να επικρατήσει η εκτίμηση μιας τρελής πορείας προς τον γκρεμό και την επιδιωκόμενη από πολλούς αναδιάρθρωση του χρέους.
Με άλλα λόγια, τυχόν επικράτηση ρεύματος αμφισβήτησης στις περιφερειακές εκλογές θα διαμορφώσει περιβάλλον μεγάλης αναταραχής και τυφλών συγκρούσεων, οι οποίες συντηρούμενες στον χρόνο θα επιφέρουν πολιτικό και κοινωνικό χάος, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για ολόκληρη την προσπάθεια διάσωσης της ελληνικής οικονομίας.

Αποτελεί λοιπόν κεφαλαιώδες ζήτημα η ταχεία αποκατάσταση της ροής του διεθνούς τραπεζικού χρήματος προς την Ελλάδα. Αντιθέτως, αν διατηρηθούν επί μακρόν οι σημερινές συνθήκες υποχρηματοδότησης της ελληνικής οικονομίας, πολλές ιδιωτικές επιχειρήσεις ακόμη και υγιείς θα αντιμετωπίσουν πολλά προβλήματα. Δεν είναι τυχαίο ότι την περασμένη εβδομάδα ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών κ. Δ. Δασκαλόπουλος έθεσε το θέμα στις μεγάλες ιδιωτικές τράπεζες.

TΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΘΑ ΔΥΣΚΟΛΕΨΟΥΝ...
Εμπειροι υπουργοί της κυβέρνησης εμφανίζονται σχεδόν πεπεισμένοι ότι προσεχώς οι πολιτικές συνθήκες θα δυσκολέψουν.Και δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι είναι απαραίτητο να ενταθούν τώρα οι προσπάθειες και οι προπαρασκευαστικές κινήσεις,ώστε να επισπευσθεί η επανασύνδεση της ελληνικής οικονομίας με τις διεθνείς αγορές και να εξασφαλισθεί το ταχύτερο χρηματοδοτική επάρκεια ικανή να ανακουφίσει την οικονομική δραστηριότητα.Ως εκ τούτου δεν είναι άσχετη με τα παραπάνω η ενεργοποίηση του τέως αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας κ.Λ. Παπαδήμουκαι νυν πρωθυπουργικού οικονομικού συμβούλου,ο οποίος τις επόμενες ημέρες θα ταξιδέψει στις ΗΠΑ για σειρά κρίσιμων επαφών με μεγάλες διεθνείς τράπεζες και ισχυρούς επενδυτικούς ομίλους,με σκοπό την προλείανση του εδάφους.
ΒΗΜΑ