Προκλήσεις σχεδιάζει ο Ερντογάν

Το Φετιγιέ Τζαμί (Τζαμί της νίκης) κοντά στη Ρωμαϊκή Αγορά στην Αθήνα.

Σαν ένα ακόμη βήμα στην επιχείρηση επιβολής μειονοτικού ζητήματος στις διμερείς σχέσεις αλλά και προβολής διεθνώς του «βελτιωμένου κλίματος» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις σχεδιάζει την έλευσή του στην Αθήνα ο Τούρκος πρωθυπουργός Τ. Ερντογάν.

Η Αθήνα με διάβημα διαμαρτυρίας για τη δραστηριότητα του προξένου στην Κομοτηνή, έστειλε το μήνυμα ότι δεν επιθυμεί κινήσεις που θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως παρέμβαση του Ερντογάν στα εσωτερικά μας.

Η επίσκεψη του Τούρκου πρωθυπουργού γίνεται μετά από πρόσκληση του Γ. Παπανδρέου για να συμμετάσχει στο Συνέδριο για την κλιματική αλλαγή στην Ανατολική Μεσόγειο που πραγματοποιείται στον Αστέρα της Βουλιαγμένης την Παρασκευή, αλλά θα περιλαμβάνει και διμερή συνάντηση με τον Γ. Παπανδρέου, καθώς και «ανεπίσημο» πρόγραμμα το οποίο βάσει των σχεδιασμών της τουρκικής πλευράς θα δημιουργήσει «πονοκεφάλους» στην Αθήνα.

Σύμφωνα με πληροφορίες ο κ. Ερντογάν έχει εκφράσει την επιθυμία στη διάρκεια της παραμονής του στην Αθήνα να επισκεφθεί το Φετιγιέ Τζαμί κοντά στη Ρωμαϊκή Αγορά, την αποκατάσταση του οποίου είχε ζητήσει από τον Γ. Παπανδρέου την περασμένη άνοιξη. Το Φετιγιέ Τζαμί ή «Τζαμί της νίκης» χτίστηκε από τον Μωάμεθ τον Πορθητή όταν έφθασε στην Αθήνα το 1458 σαν μνημείο υπενθύμισης της Αλωσης της Πόλης το 1453.

Το σχέδιο
Ο κ. Ερντογάν, εκφραστής της νεοοθωμανικής αντίληψης που κυριαρχεί στην Τουρκία, επιθυμεί για λόγους όχι μόνο συμβολικούς να εμφανίσει ως αποτέλεσμα της δικής του πίεσης την αποκατάσταση του μνημείου και συγχρόνως να επιχειρήσει να εκθέσει την Ελλάδα για την υποτιθέμενη έλλειψη σεβασμού στη θρησκευτική ελευθερία. Δεν είναι τυχαίο ότι ο κ. Ερντογάν συνδέει την αποκατάσταση του παλιού τζαμιού με την απουσία συγκεκριμένου επίσημου χώρου λατρείας για τους μουσουλμάνους που ζουν στην Αθήνα, θέλοντας έτσι να νομιμοποιήσει το αίτημα για ανέγερση μεγάλου τζαμιού στο κέντρο της πρωτεύουσας.

Παράλληλα ο κ. Ερντογάν εμφανίζεται ως ο προστάτης όλων των μουσουλμάνων που ζουν στη χώρα μας, παρά το γεγονός ότι οι περισσότεροι ανήκουν σε άλλο «δόγμα». Την άνοιξη, όμως, ο Τούρκος πρωθυπουργός είχε αφήσει να εννοηθεί ότι συνδέει το Φετιγιέ Τζαμί με την επαναλειτουργία της Σχολής της Χάλκης.

Με το βλέμμα στην ΕΕ
Φτιάχνουν κλίμα «θετικών εξελίξεων»
Σε ό,τι αφορά το σκέλος των διμερών συνομιλιών των δύο πρωθυπουργών, που θα συνοδεύονται και από τους υπουργούς Εξωτερικών Δ. Δρούτσα και Α. Νταβουτογλου,θα καλυφθεί όλο το φάσμα των διμερών σχέσεων, αλλά και η ανάληψη κοινών δράσεων σε διάφορους τομείς.

Η τουρκική πλευρά, πάντως, επιδιώκει να δώσει την εντύπωση ότι όλα βαίνουν καλώς στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και ότι υπάρχουν «θετικές εξελίξεις», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά η ανακοίνωση που εκδόθηκε από το Γραφείο του κ. Ερντογάν.

Πέραν των δηλώσεων προθέσεων για κινήσεις καλής θέλησης(casus belli,εξοπλισμοί κλπ.) και ορισμένες κινήσεις είτε συμβολικές (όπως η λειτουργία τον Δεκαπενταύγουστο στην Παναγία Σουμελά) είτε υποχρεωτικές(η εφαρμογή της απόφασης του ΕΔΑΔ για επιστροφή του Ορφανοτροφείου της Πριγκίπου στο Οικουμενικό Πατριαρχείο), δεν υπάρχει κάποια ουσιαστική εξέλιξη στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Το κλίμα όμως που δημιουργείται είναι ιδιαίτερα ευνοϊκό για την Τουρκία εν όψει της έκθεσης της Κομισιόν και της επαναξιολόγησης της ευρωπαϊκής πορείας της τον ερχόμενο Δεκέμβριο. Συγχρόνως υποβαθμίζει, με την ανοχή της Αθήνας, τη σημασία της απειλής που υπάρχει εναντίον της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας μας με την υπερπροβολή των (δυνητικών) κοινών, οικονομικών ή εμπορικών συμφερόντων.

Θέλουν «παρέμβαση» στις δημοτικές
Ιδιαίτερα προβληματικό όμως αναδεικνύεται το σκέλος εκείνο του «ιδιωτικού» προγράμματος του κ. Ερντογάν που αφορά τις επαφές του με στελέχη της μειονότητας.

Λίγες μόνον ημέρες πριν από τις αυτοδιοικητικές εκλογές, οι πέριξ του προξενείου κινούμενοι μειονοτικοί παράγοντες επιδιώκουν να έχουν συνάντηση με τον Τούρκο πρωθυπουργό, θεωρώντας ότι κάτι τέτοιο θα τους προσέφερε σημαντικό εκλογικό όφελος. Η Αθήνα διακριτικά και δια της πλαγίας οδού (με το διάβημα διαμαρτυρίας για τη δραστηριότητα του Τούρκου γενικού προξένου στην Κομοτηνή Μ. Σαρνίτς) έστειλε το μήνυμα ότι δεν επιθυμεί τέτοιες κινήσεις που θα μπορούσαν να παρερμηνευθούν και να θεωρηθούν ως παρέμβαση του Τούρκου πρωθυπουργού στις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις.

Πολύ περισσότερο μάλιστα όταν σε Ξάνθη και Κομοτηνή κατέρχονται «ανεξάρτητοι» μειονοτικοί συνδυασμοί και στον δεύτερο γύρο τόσο σε επίπεδο περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης όσο και σε επίπεδο δήμων θα είναι καθοριστική η στάση της μειονότητας για το εάν ο χάρτης θα βαφτεί μπλε ή πράσινος.

Ακόμη κι αν επιλεγεί τελικά να συναντηθούν με τον κ. Ερντογάν οι δύο βουλευτές και ο ψευδομουφτής, και πάλι δημιουργείται πρόβλημα καθώς τουλάχιστον οι δύο εξ αυτών (σ.σ. γιατί ο βουλευτής Κομοτηνής κ. Α. Χατζηοσμάν έχει κρατήσει πιο αποστασιοποιημένη στάση) είναι ενεργά εμπλεκόμενοι στα «ανεξάρτητα» ψηφοδέλτια.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο βουλευτής Ξάνθης Τσετίν Ματαντζί έχει πρωτοστατήσει στη συγκρότηση του «ανεξάρτητου» ψηφοδελτίου για τον Δήμο Ξάνθης (και ασχέτως εάν πληγεί και το αντίπαλο γαλάζιο ψηφοδέλτιο), στο ΠΑΣΟΚ υπάρχει βαρύ κλίμα τόσο γιατί ο κ. Ματαντζί απροκάλυπτα στέκεται δίπλα στα ακραία στελέχη της μειονότητας αλλά και γιατί όλο και περισσότερο αυτονομείται.

Ο ίδιος ο κ. Ματαντζί είχε προκαλέσει προ μερικών εβδομάδων την έντονη και οργισμένη αντίδραση της υπουργού Παιδείας Α. Διαμαντοπούλου όταν σε σύσκεψη που έγινε για τη μειονοτική εκπαίδευση ο μειονοτικός βουλευτής του ΠΑΣΟΚ είχε παρατηρήσει ότι, σε αντιδιαστολή με την κυβέρνηση, «μόνον όταν ζητούν κάτι από τον κ. Ερντογάν γίνεται αμέσως...».

ΝΙΚΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
nmeletis@pegasus.gr