Αγκάθι στις σχέσεις Αγκυρας-Oυάσιγκτον η αντιπυραυλική ασπίδα

Της Δωρας Aντωνιου
Το νέο μεγάλο αγκάθι στις σχέσεις της Αγκυρας με την Ουάσιγκτον, αυτό της εγκατάστασης της αντιπυραυλικής ασπίδας, καλούνται να αντιμετωπίσουν, άμα τη επιστροφή τους στην Τουρκία, ο Τούρκος πρωθυπουργός Ταγίπ Ερντογάν και ο υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου, με τα χρονικά περιθώρια να στενεύουν.

Ο γ.γ. του ΝΑΤΟ Αντερς Φογκ Ρασμούσεν, όπως δήλωσε και στις επαφές που είχε προχθές στην Αθήνα με τον πρωθυπουργό κ. Γ. Παπανδρέου, επιθυμεί να ληφθεί και εντός της Συμμαχίας απόφαση για την αντιπυραυλική ασπίδα στη σύνοδο κορυφής του Νοεμβρίου στη Λισσαβώνα.

Δημοσιογραφικές πηγές στην Αγκυρα αναφέρουν ότι η Ουάσιγκτον διεμήνυσε προς την Τουρκία ότι η διευρυνόμενη απόκλιση στις απόψεις των δύο χωρών καθιστά όλο και πιο δύσκολο να μπλοκαριστεί η υιοθέτηση από το Κογκρέσο των ΗΠΑ ψηφίσματος για την αρμενική γενοκτονία. Τα μηνύματα αυτά θεωρούνται προειδοποιητικές βολές και σαφείς ενδείξεις ότι η αμερικανική πλευρά είναι αποφασισμένη να εκδηλώσει τη δυσαρέσκειά της έμπρακτα.

Εκτιμήσεις
Οι δισταγμοί της Αγκυρας να υιοθετήσει την αμερικανική πρόταση για εγκατάσταση μέρους της αντιπυραυλικής ασπίδας σε τουρκικό έδαφος έρχονται να προστεθούν στην ενόχληση που ήδη διατυπώνεται από τις ΗΠΑ για την προσέγγιση Τουρκίας - Ιράν, αλλά και για την κρίση στις σχέσεις με το Ισραήλ, η οποία δεν δείχνει να εκτονώνεται. Με αυτά τα δεδομένα, αναλυτές εκτιμούν ότι η Αγκυρα δεν θα πρέπει να εκπλαγεί εάν δει, πριν από το τέλος του χρόνου, το ψήφισμα για τη γενοκτονία των Αρμενίων, που επί σειρά ετών δεν έχει περάσει στο Κογκρέσο, να υιοθετείται αυτή τη φορά.

Η Τουρκία εμφανίζεται εξαιρετικά επιφυλακτική έναντι της εγκατάστασης της αντιπυραυλικής ασπίδας, ενώ έχει ζητήσει, εφόσον προχωρήσει, να μην υπάρχει σαφής αναφορά σε κάποια γειτονική χώρα. Οι ενδοιασμοί αφορούν το Ιράν, το οποίο ΗΠΑ και ΝΑΤΟ «δείχνουν» ως πηγή πυρηνικής απειλής. Η πολιτική ηγεσία της γείτονος προβάλλει ως επιχείρημα των δισταγμών της και τον κίνδυνο να καταστεί το έδαφός της στόχος, από τη στιγμή που θα φιλοξενεί μέρος της εγκατάστασης για την αντιπυραυλική ασπίδα. Πάντως, αναλυτές προσδίδουν στις επιλογές που θα κάνει τελικά η Αγκυρα στο συγκεκριμένο θέμα χαρακτήρα «βαρόμετρου», που θα δείξει εάν η Τουρκία απομακρύνεται από τη Δύση και στρέφεται όλο και περισσότερο προς Ανατολάς. Οπως αναφέρουν, ένα «ναι» ή ένα «όχι» σε ΗΠΑ και ΝΑΤΟ θα είναι σαφές δείγμα για την ταυτότητα της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας και του προς ποια πλευρά κλίνει, σε ποιο κόσμο ανήκει. Προσθέτουν, δε, ότι εάν οι δυτικοί σύμμαχοι και το ίδιο το ΝΑΤΟ παραμένουν σημαντικά για την Τουρκία, τότε θα πρέπει να είναι προσεκτική στις κινήσεις και τις αποφάσεις της, ώστε να μην προκαλέσει περαιτέρω δυσαρέσκεια. Οι εκτιμήσεις συγκλίνουν στο ότι καθίσταται όλο και πιο δύσκολο για τη γείτονα να συνεχίσει να «πατάει σε δύο βάρκες» και ότι όλο και πιο επιτακτικά θα τίθεται θέμα να ξεκαθαρίσει τη στάση της και να επιλέξει.

Οι στενές επαφές της Αγκυρας με την Τεχεράνη έχουν εγείρει έντονο προβληματισμό για τους μελλοντικούς σχεδιασμούς και τις προθέσεις της Τουρκίας και αυξανόμενη δυσαρέσκεια από αμερικανικής πλευράς. Οσον αφορά το θέμα του ψηφίσματος για τη γενοκτονία των Αρμενίων, θεωρείται κομβικός ο ρόλος και η στάση που θα ακολουθήσει το εβραϊκό λόμπι των ΗΠΑ. Αλλωστε, στο παρελθόν, το μπλοκάρισμα του σχετικού ψηφίσματος, ώστε να μην υιοθετηθεί από το Κογκρέσο, είχε εν πολλοίς αποδοθεί στην επιρροή του εβραϊκού λόμπι. Η κρίση στις σχέσεις Τουρκίας - Ισραήλ, όμως, έχει αλλάξει αυτό το δεδομένο.