Ολιγωρία ύψους δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ

Tου Σταυρου Λυγερου
Η πληρωμή του κατοχικού δανείου και οι γερμανικές αποζημιώσεις επανήλθαν στην επικαιρότητα με αφορμή απάντηση του υπουργού Δικαιοσύνης σε σχετική κοινοβουλευτική ερώτηση. Οι διεκδικήσεις έπρεπε να προωθούνται ανεξάρτητα από τις διακυμάνσεις των ελληνογερμανικών σχέσεων. Είναι εγκληματικό λάθος οι ελληνικές κυβερνήσεις να τις βάζουν στο ράφι και να τις κατεβάζουν όποτε προκύπτουν τριβές με το Βερολίνο.

Για το νομικό έρεισμα των ελληνικών διεκδικήσεων ζητήσαμε την άποψη του προέδρου της Ελληνικής Εταιρείας Διεθνούς Δικαίου και Διεθνών Σχέσεων, καθηγητή Στέλιου Περράκη. Σχετικά με το αναγκαστικό κατοχικό δάνειο (1942-43) μας είπε: «Αποτελεί αυτοτελές πρόβλημα από τις αποζημιώσεις. Εφόσον η Γερμανία αρνείται να επιστρέψει το δάνειο που συνομολογήθηκε με ειδική συμφωνία, η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να προσφύγει σε διεθνή δικαιοδοτική διαδικασία. Η εν λόγω διεκδίκηση έχει ισχυρή νομική βάση».

Σχετικά με τις αποζημιώσεις μας είπε: «Μετά την ενοποίηση της Γερμανίας και την υπογραφή Συνθήκης (διευθέτησης) Ειρήνης (2+4), όπως προέβλεπε η Συνθήκη του Λονδίνου του 1953 για τον διακανονισμό των επανορθώσεων, η Ελλάδα όφειλε για λόγους ηθικής/πολιτικής/νομικής τάξης να διεκδικήσει αποζημιώσεις για τα θύματα των εγκλημάτων πολέμου και κατά της ανθρωπότητας, που τέλεσαν οι γερμανικές δυνάμεις κατοχής. Η ρηματική διακοίνωση του 1995, όμως, δεν είχε συνέχεια.
Η απάντηση στη γερμανική άρνηση έπρεπε να είναι η προσφυγή σε διεθνή δικαιοδοτικά όργανα για να αναγνωριστεί η διεθνής ευθύνη της Γερμανίας και η υποχρέωση καταβολής επανορθώσεων. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν έγινε. Για τις “επανορθώσεις” κινητοποιήθηκαν πολίτες. Ο δικηγόρος Γιάννης Σταμούλης έθεσε το ζήτημα ενώπιον εθνικών και διεθνών δικαστηρίων για λογαριασμό των θυμάτων του Διστόμου, των Καλαβρύτων, κλπ. (3.000 περίπου αγωγές).

Η διελκυστίνδα με το γερμανικό Δημόσιο κατέληξε στην περίφημη απόφαση 11/2000 του Αρείου Πάγου, που δικαίωνε τους προσφεύγοντες. Η απόφαση αυτή, η οποία δεν επιβεβαιώθηκε από την 6/2002 απόφαση του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου, δεν εκτελέστηκε ποτέ, λόγω άρνησης της ελληνικής κυβέρνησης. Επειτα από προσφυγή του Σταμούλη, το Εφετείο Φλωρεντίας, υλοποιώντας την απόφαση ελληνικού δικαστηρίου για το Δίστομο, διέταξε την κατάσχεση ακινήτου γερμανικών συμφερόντων. Η Γερμανία προσέφυγε κατά της Ιταλίας στο Διεθνές Δικαστήριο, εγκαλώντας την ότι τα δικαστήριά της δεν σέβονταν την ετεροδικία. Λόγοι έννομου συμφέροντος και ηθικής τάξης επιβάλλουν την παρέμβαση της Ελλάδας στην εν εξελίξει διαδικασία».

Η Γερμανία εξαίρεσε την Ελλάδα από την πληρωμή αποζημιώσεων, επειδή τη διευκόλυνε η ολιγωρία των ελληνικών κυβερνήσεων. Εχει επικαλεσθεί ακόμα και τα κοινοτικά κονδύλια που εισέπραξε η Ελλάδα! Τα κοινοτικά κονδύλια, όμως, είναι άσχετα με τις αποζημιώσεις. Γι’ αυτό τα παίρνει π.χ. και η Πορτογαλία, που δεν υπέστη γερμανική κατοχή. Δεδομένου ότι η Ελλάδα δεν έχει παραιτηθεί από τις διεκδικήσεις της, η παρούσα κυβέρνηση οφείλει να τις προωθήσει νομικά αμέσως. Διαφορετικά, θα έχει διαπράξει διά παραλείψεως έγκλημα, που ισοδυναμεί με απώλεια πολλών δεκάδων δισ. ευρώ.