Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας με συμμετοχή ιδιωτών επενδυτών

Αρχίζει η διαδικασία αναθεώρησης της Συνθήκης της Λισαβόνας
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες αναμένεται να ανακοινώσουν σήμερα την κατ' αρχήν υιοθέτηση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας με τη συμμετοχή και των ιδιωτών επενδυτών.

Ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Ζαν-Κλοντ Τρισέ, θεωρεί ότι ο μηχανισμός μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλη αποσταθεροποίηση στην Ευρωζώνη.

Αντίθετα, τριβές προκαλεί η πρόταση ορισμένων χωρών για έκδοση κοινού ευρωομολόγου. Ο κ. Παπανδρέου είχε επικοινωνία με κορυφαίους αξιωματούχους και ηγέτες πριν από τη Σύνοδο.
Η οριστική υιοθέτηση του μηχανισμού θα γίνει στη Σύνοδο Κορυφής του Μαρτίου, αφού προηγουμένως εξειδικευθεί σε όλες τις λεπτομέρειες από τους υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης. Ταυτόχρονα από το Μάρτιο του 2011 θα ξεκινήσει η διαδικασία αναθεώρησης της Συνθήκης της Λισαβόνας, απαραίτητη προϋπόθεση προκειμένου να συμπεριλάβει το μηχανισμό. Η νέα Συνθήκη θα τεθεί σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου του 2013, ενώ ο μηχανισμός θα λειτουργήσει από τον Ιούνιο του 2013.
Είναι προφανές ότι η υιοθέτηση του μηχανισμού που υποτίθεται ότι έχει στόχο τη στήριξη χωρών με δημοσιονομικά προβλήματα μετά το 2013, δεν πρόκειται να καθησυχάσεις τις αγορές, οι οποίες δεν τον θεωρούν λύση. Αντίθετα, πιστεύουν ότι με την εμμονή της κας Μέρκελ να εμπλέξει
τους ιδιώτες επενδυτές στη διάσωσης των χωρών, θα διατηρήσει σε δυσβάσταχτα επίπεδα το επιτόκιο δανεισμού.
Ο ευρωπαϊκός μηχανισμός μόλις τεθεί σε ισχύ θα υποχρεώνει τους ιδιώτες θεσμικούς επενδυτές (συνταξιοδοτικά ταμεία, αμοιβαία κεφάλαια, τράπεζες κ.λπ.) που αγοράζουν κρατικά ομόλογα να υπογράφουν μια «ρήτρα συλλογικής δράσης». Μέσω αυτής της ρήτρας θα δεσμεύονται ότι σε περίπτωση που μια χώρα έχει πρόβλημα ρευστότητας, θα αποδέχονται την επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των ομολόγων. Σε δεύτερη φάση και εφόσον το δημοσιονομικό πρόβλημα της εν λόγω χώρας επιδεινωθεί και αντιμετωπίζει πρόβλημα εξυπηρέτησης του χρέους, θα αποδέχονται επίσης μείωση του επιτοκίου ή και μείωση της ονομαστικής αξίας του ομολόγου.
Το μεγάλο πρόβλημα δημιουργείται από το γεγονός ότι καθίστανται «προνομιούχοι πιστωτές» το ΔΝΤ και τα κράτη μέλη. Αυτό σημαίνει ότι σε περίπτωση αναδιάρθρωσης του χρέους ή ελεγχόμενης χρεοκοπίας, θα εξοφλούνται με σειρά προτεραιότητας το ΔΝΤ και οι χώρες μέλη που συνεισφέρουν στον ευρωπαϊκό μηχανισμό. Αντίθετα, οι ιδιώτες πιστωτές θα χάνουν μέρος της επένδυσής τους.
Ομως δεν είναι μόνο οι αγορές που πιστεύουν πως ο μηχανισμός δεν επιλύει το πρόβλημα, αλλά και κορυφαίοι κοινοτικοί αξιωματούχοι, όπως ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Ζαν-Κλοντ Τρισέ, ο οποίος θεωρεί ότι μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλη αποσταθεροποίηση στην Ευρωζώνη.
Μάλιστα, χθες, για να προλάβει τα χειρότερα, ανακοίνωσε την απόφαση της ΕΚΤ να διπλασιάσει το μετοχικό της κεφάλαιο, ώστε να μπορέσει να συνεχίσει την αγορά ομολόγων «προβληματικών» χώρων. Και το έκανε αυτό γιατί οι Ευρωπαίοι ηγέτες αρνήθηκαν να ικανοποιήσουν το αίτημά του να τροποποιηθεί το καταστατικό του προσωρινού μηχανισμού χρηματοπιστωτικής σταθερότητας (διαθέτει εγγυήσεις ύψους 750 δισ. ευρώ από Ε.Ε., χώρες μέλη και ΔΝΤ), ώστε εκτός των δανείων που χορηγεί να μπορεί να αγοράζει και κρατικά ομόλογα. Το αίτημα απορρίφθηκε από τη Γερμανία, η οποία συμφώνησε με την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της ΕΚΤ.
Από την πλευρά του, ο κ. Γιούνκερ κάλεσε τους Ευρωπαίους ηγέτες να αποδείξουν ότι έχουν τη βούληση να κάνουν το πάντα προκειμένου να διατηρήσουν τη σταθερότητα της Ευρωζώνης. Η αιχμή αυτή αφορούσε την κα Μέρκελ που αρνείται την έκδοση κοινού ευρωομολόγου.
Η κα Μέρκελ επανέλαβε την άρνησή της, ισχυριζόμενη ότι η έκδοση ευρωομολόγου θα οδηγούσε σε χαλάρωση των πολιτικών εξυγίανσης στις χώρες με δημοσιονομικά προβλήματα. Ωστόσο, ο πραγματικός λόγος της άρνησης -που φυσικά δεν είπε- είναι ότι οι Γερμανοί πιστεύουν πως η έκδοση του ευρωομολόγου θα οδηγήσει σε αύξηση του επιτοκίου δανεισμού τους.
Ωστόσο, από την επιμονή πολλών χωρών φάνηκε πως η έκδοση κοινού ευρωομολόγου θα παραμείνει στο «τραπέζι», και θεωρείται βέβαιο ότι εάν οι αγορές εξακολουθήσουν να αντιδρούν αρνητικά έναντι του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, οι πιέσεις των άλλων χωρών προς την κα Μέρκελ θα ενταθούν.
Ανάγκη συλλογικής ευθύνης
Πριν από την έναρξη την έναρξη της Συνόδου ο κ. Παπανδρέου επικοινώνησε με τον πρόεδρο της Ε.Ε., Χέρμαν Βαν Ρόμπεϊ, τον πρόεδρο της Ευρωζώνης, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, τον πρόεδρο της ΕΚΤ, Ζαν-Κλοντ Τρισέ, και τον Ισπανό πρωθυπουργό, Χοσέ Λουί Θαπατέρο.
Σε δηλώσεις του, προσερχόμενος στη συνεδρίαση, ο πρωθυπουργός μίλησε για ανάγκη συλλογικής ευθύνης των Ευρωπαίων ηγετών, επισημαίνοντας ότι η πρόκληση δεν είναι τι κάνει ο καθένας χωριστά, αλλά είναι συλλογική. Χρειαζόμαστε μεγαλύτερη ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και ισχυρές αποφάσεις και πρέπει όλοι να αναλάβουμε τις ευθύνες μας, κατέληξε ο κ. Παπανδρέου.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΕΛΛΟΣ - nbellos@naftemporiki.gr