ΤΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ ΘΑ ΜΕΙΝΕΙ ΕΔΩ

ΑΠ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΣ
Η κυβέρνηση και προσωπικά ο πρωθυπουργός έλεγαν έως πρόσφατα ότι όλα (τα δυσάρεστα) γίνονται για να σωθεί η χώρα. Τις τελευταίες μέρες όμως ο κ. Παπανδρέου προσθέτει (αν και ουδείς δίνει σημασία)ότι δεν θα σωθεί απλώς η χώρα αλλά ότι στο τέλος της προσπάθειας θα έχει «αλλάξει η Ελλάδα». Κάνουμε λάθος αν νομίζουμε ότι πρόκειται για λόγια του αέρα ή για μια ακόμα παραπλάνηση του είδους «υπάρχουν τα λεφτά».

Κατά την οκταετία Σημίτη συγκροτήθηκε κοινωνικά και απόκτησε αυτόνομη πολιτική δύναμη ένα διάχυτο και πολιτικά ισχνό, ως εκείνη την περίοδο, στρώμα της ελληνικής κοινωνίας, αυτό που σήμερα πολλοί αποκαλούν «οι ελίτ». Οι ρίζες του βρίσκονται στην υπόσχεση του ΠΑΣΟΚ ότι θα φέρει το λαό στην εξουσία αλλά στη διάρκεια αυτής της πορείας χτίστηκαν με την ποικιλότροπη, όπως καταλαβαίνουμε τώρα, βοήθεια της ηγεσίας, νέα οικονομικά τζάκια, επικαλούμενα σοσιαλιστική καταγωγή και νοοτροπία. Επί Σημίτη, περίοδο της χρηματιστηριακής ανθοφορίας, τα τζάκια ωρίμασαν. Χρειάστηκαν 15 χρόνια προετοιμασίας και άλλα οκτώ λειτουργικής (κυβερνητικής) δοκιμασίας, αλλά επιτέλους είχαν ξύλα για να ζεσταθούν και να ζεστάνουν τον περίγυρό τους (το είπαν «πολιτικό χρήμα»), σπίτια (με πισίνες) και φυσικά πιστούς να περιμένουν να επιλεγεί νέος Πάπας, τον Κώστα, Ντόρα, Γιώργο, λίγο ενδιαφέρει, αρκεί να ήταν Πάπας. Όσοι γνώριζαν περί της ιστορίας του Γατόπαρδου και τις τότε (κοινωνικές) επιμιξίες δεν είχαν ούτε έχουν ανάγκη εξηγήσεων, είχαν ήδη παρατηρήσει την μείξη (στη σημερινή γλώσσα, τη διαπλοκή) ανάμεσα στα, ας πούμε αρχοντικά, «παλιά τζάκια» της Δεξιάς και στα νεότερα σοσιαλιστικά. Επιμιξίες, χωρίς τις γνωστές από τον Μολιερικό «Αρχοντοχωριάτη» εντάσεις, ειρωνείες και χλευασμούς των παλαιών προς τους νεότερους μιας και η πρόσφατη βουκολική καταγωγή και των δυο καθιστούσε τέτοιες απρέπειες περιττές. Όσοι δεν ήξεραν περί Γατόπαρδου τα κατάλαβαν από μόνοι τους και προσαρμόστηκαν όπως-όπως με τελικό αποτέλεσμα την αποϋλοποίηση του γνωστού μας «παλαιού» ΠΑΣΟΚ, του επιλεγόμενου και πατριωτικού.
Λεπτομέρεια αυτής της διαδικασίας ήταν ότι υπήρξε μία σύντομη περίοδος όπου η «πολιτική πιάτσα» μιλούσε για δυο υποψήφιους πρωθυπουργούς (την Ντόρα ή τον Γιώργο)και κανείς δεν μπορούσε να λύσει το αίνιγμα «ποιος, πότε» δεδομένης της ηλικίας κλπ, κλπ. Άλλες, ποιοτικές, διαφορές, μεταξύ τους, δεν αναφέρονταν και δικαίως. Πάπας ή Πάπισσα, η τιάρα ήταν μια.
Μια άλλη λεπτομέρεια (όχι εντελώς ασήμαντη αυτή)ήταν ο προσανατολισμός, ευρωπαϊκός (γερμανικός) ή παραδοσιακά αμερικανικός, αυτού του κοινωνικού/πολιτικού στρώματος, αλλά αυτό λύθηκε (ως συνήθως σε θέματα εξουσίας) δια ροπάλου, μεταλλαχθέντος στην περίπτωση σε «δαχτυλίδι» διαδοχής και σε παράδοση άνευ όρων, άνευ εξηγήσεων και άνευ τιμών-ο πρώην, κατά το κοινώς λεγόμενο, ποδοπατήθηκε κανονικά και περιφρονήθηκε έως εσχάτων-ούτε πρώτος στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας. Ακολούθως ξέσπασε το σκάνδαλο της Ζήμενς, ως επιτάφιος.
Το μεγάλο, το αποφασιστικής σημασίας και με μακροχρόνιες συνέπειες κατόρθωμα αυτού του (λεπτού και εύθραυστου ακόμα)κοινωνικού/ πολιτικού μορφώματος είναι ότι κατάφερε, ως σύνολο, (πέραν των, δευτερευούσης σημασίας, κομματικών ενασχολήσεών του), να απομακρύνει από την ενεργό πολιτική ζωή πάνω από το μισό πληθυσμό της χώρας. Απώθησε τους πολλούς, αρχικά με τον προκλητικό τρόπο ζωής και συμπεριφοράς και, αμέσως μετά, με το φόβο (επίμονα αν όχι δόλια καλλιεργημένο)της οικονομικής καταστροφής.
Δεν έχει (προσωρινά) σημασία αν και ποιος συνέλαβε και εφάρμοσε σχέδιο «απομάκρυνσης του πληθυσμού» από την «επικίνδυνη ζώνη», δηλαδή τις κάλπες, ή αν απλώς αξιοποιήθηκαν οι σχετικές ευκαιρίες και με τεράστια επιτυχία, ως τώρα, ομολογουμένως. Σημασία έχει το αποτέλεσμα. Ο κόσμος αρνήθηκε και συνεχίζει να αρνείται να προσέλθει στις κάλπες αν είναι να ψηφίσει τους εκπροσώπους αυτού του «συνόλου», ανεξαρτήτως κόμματος. Διότι ούτε ο κόσμος δίνει σημασία στο ποιος είναι Πάπας ή Πάπισσα.
Τούτο ακριβώς δίνει τον απαραίτητο χρόνο στο εν λόγω μόρφωμα να εγκαθιδρύσει την κυριαρχία του. Λεπτό και αδύναμο (ακόμα)όπως είναι δεν θα μπορούσε να ανθέξει σε ένα τόσο πολυάριθμο αντίπαλο όπως το σύνολο του εκλογικού σώματος. Αν όμως προς αντιμετώπιση είναι το μισό, κάτι γίνεται.
Η «αλλαγή της Ελλάδας» που υπόσχεται τώρα ο πρωθυπουργός προϋποθέτει βάθος χρόνου και έχει προηγούμενο σε άλλες χώρες που επισκέφθηκε ο κλασικός «μηχανισμός σωτηρίας» του ΔΝΤ με την προσθήκη, στην περίπτωσή μας, της ΕΕ και ΕΚΤ. Στην Αργεντινή πχ ο δημοσιογράφος Ραντόλφο Γουόλς είχε προβλέψει (πριν να δολοφονηθεί από τη Χούντα)ότι θα χρειάζονταν 20 με 30 χρόνια για να συνέλθει από το φόβο (της οικονομικής καταστροφής) ο λαός και να αντιδράσει. Τελικά η λαϊκή εξέγερση ξέσπασε στα 24 χρόνια, όση περίπου, συμπτωματικά ασφαλώς, προβλέπεται να είναι η επιμήκυνση του ελληνικού χρέους.
Επιβαρυντικοί στην ελληνική περίπτωση είναι δυο παράγοντες:
1. Η συνολική ευρωπαϊκή κρίση προσφέρει την ευκαιρία για μια συλλογική, υπό τη γερμανική ηγεσία, επίβλεψη των επί μέρους οικονομιών έτσι ώστε κάθε απόπειρα ανατροπής σε εθνικό επίπεδο να είναι εξαιρετικά δυσχερής, αν όχι αδύνατη-ενώ τούτο δεν συμβαίνει στη Λατινική Αμερική ή στις αραβικές χώρες.
2. Οι επιμιξίες που ήδη περιέγραψα ενοποίησαν και ισχυροποίησαν στο πολιτικό επίπεδο τις «ελίτ» έτσι ώστε να ασφυκτιά έως εξαφάνισης κάθε διαφορετική φωνή. Χαρακτηριστικές είναι οι αντιξοότητες που αντιμετωπίζουν δυο διαφορετικοί πόλοι διαφοροποίησης έστω σχετικής και μετριοπαθούς: ο κ. Σαμαράς, εκλεγμένος πέραν των προβλέψεων της κατεστημένης ΝΔ η οποία έκτοτε δεν σταμάτησε να αντιδρά και, στον αντίποδα, ο κ. Τσίπρας και οι συν αυτώ Αριστερά που είδε αιφνιδίως όλα τα κουσούρια της στη διαπασών.
Πέραν αυτών, η μακρόχρονη κατοχή του κρατικού μηχανισμού, η αμέριστη συνεργασία των ΜΜΕ και οι ουσιώδεις ανατροπές στην Οικονομία και στις εργασιακές σχέσεις ενίσχυσαν τις θέσεις της «ελίτ»- ο πληθυντικός είναι πια πλεονασμός. Η μέθοδος ήταν η ίδια, ( όπως περιγράφεται με εκθαμβωτική ακρίβεια στο «Δόγμα του Σοκ» της Ναόμι Κλαϊν)που εφαρμόστηκε με επιτυχία από τη Ρωσία του Γέλτσιν και την Κίνα ως τις χώρες της Λατινικής Αμερικής ή την Πολωνία: Αιφνιδιασμός του πληθυσμού με τον απόλυτο τρόμο της οικονομικής κατάρρευσης. Και οι στόχοι ήταν ίδιοι: Μετά την ψυχολογική συντριβή με τις μειώσεις μισθών κλπ, το ξεπούλημα της Δημόσιας περιουσίας, ιδίως των μεγάλων επιχειρήσεων ηλεκτρισμού, υδάτων, σιδηροδρόμων κλπ.
Το ερώτημα ήταν αν θα μπορούσε να εφαρμοστεί και σε μία χώρα του πυρήνα της ΕΕ, όπως η Ελλάδα. Πείραμα ανολοκλήρωτο ακόμα αλλά επιτυχές ως τώρα. Για την τόσο κρίσιμη προσπάθεια συνενώθηκαν προσφυώς όλες οι Δυνάμεις από το αμερικανόπνευστο ΔΝΤ ως την ΕΕ και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Το τελευταίο οχυρό προς άλωση είναι ο Πολιτισμός και συναφώς η Παιδεία όπου οι αντιστάσεις είναι ακόμα ορατές αν και εξασθενούν βαθμιαία. Προϋπόθεση είναι η αλλοίωση αρχικά της ιστορικής μνήμης έως, τελικά, την εξάλειψή της. Αν το έργο ολοκληρωθεί θα έχει συμβεί αυτό που ούτε ο Μπρεχτ μπορούσε να φανταστεί: η κυβέρνηση να αλλάξει το λαό. Έτσι ώστε ο πρωθυπουργός να τηρήσει την υπόσχεσή του: Αλλάζουμε την Ελλάδα.