Παναγιώτης Ήφαιστος*
Η σύνοδος κορυφής της ΕΕ προχθές θύμισε τεχνοκρατική σύναξη ανθρώπων που δεν βλέπουν αυτό που βλέπει «ο απλός πολίτης με την τρύπια τσέπη». Ότι δηλαδή η ευημερία εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων, η επιβίωση της ΕΕ, η ενδοκρατική και διακρατική πολιτικοοικονομική σταθερότητα στην Ευρώπη και στον κόσμο και η έξοδος από τη δίνη, απαιτούν αποφάσεις που ανασυγκροτούν θεμελιωδώς και αναπροσανατολίζουν την ΕΕ.
Μίλησαν για «οικονομική διακυβέρνηση», «μακροοικονομικές ισορροπίες», «ανταγωνιστικότητα», και τα λοιπά, πλην τίποτα για την ουσία. Πώς δηλαδή αυτά προσαρμόζονται και εφαρμόζονται στην κοινωνικά διαφοροποιημένη ΕΕ. «Πώς συγκροτούμε τα κράτη, την Ευρώπη και τον κόσμο;», θα ερωτούσε σαρδόνια ο Παναγιώτης Κονδύλης; Αναμφίβολα, δεν υπάρχουν χρυσές απαντήσεις που αφορούν την διασφάλιση οικονομικής ανάπτυξης, ανταγωνιστικότητας, κοινωνικών ισορροπιών, κοινωνικής δικαιοσύνης, αλληλεγγύης και ενδοκρατικής και διακρατικής σταθερότητας στις οικονομικές, πολιτικές και στρατηγικές σχέσεις.
Τι συγκροτεί και συγκρατεί; Η προσδοκία υλικών κερδών, η οικονομική αλληλεξάρτηση, οι κοινοί θεσμοί και ποια είναι η κινητήριος δύναμη της προόδου; Η δυναμική προγραμματικά αταξικών κοινωνικοπολιτικών δομών ή η κοινωνικοοικονομική ανισότητα και το αόρατο χέρι των κερδοσκοπικών αποφάσεων; Ποιος μεριμνά για όσους συνθλίβονται στις συμπληγάδες των προσαρμογών της «ανταγωνιστικότητας» και πώς οικονομική αποτελεσματικότητα, οικονομική ανταγωνιστικότητα, αλληλεγγύη και κοινωνική δικαιοσύνη ισορροπούν; Συγκροτεί και συγκρατεί πολιτικά και θεσμικά η συγκόλληση ωφελιμιστών και ατομιστών ή αντίστροφα μια ζωντανή ολοκληρωμένη εθνική ανθρωπολογία που αξιώνει ρόλο εντολέα; Αφήνοντας κατά μέρος τον ανέφικτο σκοπό πολιτικής κα ανθρωπολογικής ενοποίησης του πλανήτη, στο επίπεδο κάθε βιώσιμου εθνοκράτους αυτά και πολλά άλλα ερωτήματα, αν και όχι πάντοτε ανεπίστροφα, είναι σταθερά ηθικοκανονιστικά απαντημένα. Στο επίπεδο της ΕΕ, τώρα, θα παραμένουν ανοικτά όσο δεν κατανοείται ότι δεν έχουμε μια ευρωπαϊκή κοινωνία αλλά πολλές ιστορικά διαμορφωμένες εθνικές κοινωνίες τις οποίες η διαδικασία ολοκλήρωσης όχι μόνο δεν έσβησε αλλά παραδόξως ενδυνάμωσε. Η υπερεθνική ανθρωπολογία ήταν και συνεχίζει να είναι μηδενική. Δεν χρειάζονται τα εξώφυλλα του Γερμανικού Focus για αντιληφτούμε ότι κάθε εθνοκράτος μέλος της ΕΕ λειτουργεί σύμφωνα με τις δικές του εθνικές προϋποθέσεις.
Μετά από πολλές δεκαετίες συγκολλητικών διεθνιστικών ωφελιμιστικών πειραμάτων οι άνθρωποι αντιστάθηκαν στη δημιουργία ανθρωπολογικών ακταρμάδων. Εξ αντικειμένου η ΕΕ είναι θεμελιωδώς προικισμένη με διακριτά εθνοκράτη που εδράζονται πάνω σε διακριτά συστήματα διανεμητικής δικαιοσύνης των οποίων η κοινωνικοπολιτική νομιμοποίηση συναρτάται με τις εθνικές κοσμοθεωρίες ενός έκαστου μέλους. Και αυτό είναι ο πλούτος και η δύναμη της Ευρώπης. Η ανασυγκρότηση και ο αναπροσανατολισμός της ΕΕ, λοιπόν, επιτάσσεται από τις ίδιες τις ανθρωπολογικές προϋποθέσεις της εθνοκρατοκεντρικής ΕΕ. Πολιτικός ορθολογισμός μπορεί να σημαίνει α) βάθεμα της δημοκρατικής συγκρότησης στο εθνοκρατικό επίπεδο, β) δημοκρατική συγκρότηση στο διακυβερνητικό επίπεδο της ΕΕ με ομόφωνες ή συναινετικές αποφάσεις που έτσι και μόνο μπορεί να είναι στέρεες και βιώσιμες και γ) απόλυτος διακυβερνητικός έλεγχος επί των εντολοδόχων τεχνοκρατικών υπερεθνικών θεσμών.
Προικισμένα με μια εξορθολογισμένη εθνοκρατοκεντρική πολιτικοθεσμική δομή, όριο ο ουρανός στο πεδίο των κοινών εθνικών συμφερόντων των μελών της ΕΕ. Φαίνεται όμως ότι σπανίζει η βαθιά πολιτική σκέψη και η καθαρή κοσμοθεωρητική θέαση που αποτελούν τις κινητήριες δυνάμεις αποφάσεων πρωταρχικής σημασίας.
*Καθηγητής διεθνών σχέσεων-Στρατηγικών Σπουδών www.ifestosedu.gr, Πανεπιστήμιο Πειραιώς
Η σύνοδος κορυφής της ΕΕ προχθές θύμισε τεχνοκρατική σύναξη ανθρώπων που δεν βλέπουν αυτό που βλέπει «ο απλός πολίτης με την τρύπια τσέπη». Ότι δηλαδή η ευημερία εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων, η επιβίωση της ΕΕ, η ενδοκρατική και διακρατική πολιτικοοικονομική σταθερότητα στην Ευρώπη και στον κόσμο και η έξοδος από τη δίνη, απαιτούν αποφάσεις που ανασυγκροτούν θεμελιωδώς και αναπροσανατολίζουν την ΕΕ.
Μίλησαν για «οικονομική διακυβέρνηση», «μακροοικονομικές ισορροπίες», «ανταγωνιστικότητα», και τα λοιπά, πλην τίποτα για την ουσία. Πώς δηλαδή αυτά προσαρμόζονται και εφαρμόζονται στην κοινωνικά διαφοροποιημένη ΕΕ. «Πώς συγκροτούμε τα κράτη, την Ευρώπη και τον κόσμο;», θα ερωτούσε σαρδόνια ο Παναγιώτης Κονδύλης; Αναμφίβολα, δεν υπάρχουν χρυσές απαντήσεις που αφορούν την διασφάλιση οικονομικής ανάπτυξης, ανταγωνιστικότητας, κοινωνικών ισορροπιών, κοινωνικής δικαιοσύνης, αλληλεγγύης και ενδοκρατικής και διακρατικής σταθερότητας στις οικονομικές, πολιτικές και στρατηγικές σχέσεις.
Τι συγκροτεί και συγκρατεί; Η προσδοκία υλικών κερδών, η οικονομική αλληλεξάρτηση, οι κοινοί θεσμοί και ποια είναι η κινητήριος δύναμη της προόδου; Η δυναμική προγραμματικά αταξικών κοινωνικοπολιτικών δομών ή η κοινωνικοοικονομική ανισότητα και το αόρατο χέρι των κερδοσκοπικών αποφάσεων; Ποιος μεριμνά για όσους συνθλίβονται στις συμπληγάδες των προσαρμογών της «ανταγωνιστικότητας» και πώς οικονομική αποτελεσματικότητα, οικονομική ανταγωνιστικότητα, αλληλεγγύη και κοινωνική δικαιοσύνη ισορροπούν; Συγκροτεί και συγκρατεί πολιτικά και θεσμικά η συγκόλληση ωφελιμιστών και ατομιστών ή αντίστροφα μια ζωντανή ολοκληρωμένη εθνική ανθρωπολογία που αξιώνει ρόλο εντολέα; Αφήνοντας κατά μέρος τον ανέφικτο σκοπό πολιτικής κα ανθρωπολογικής ενοποίησης του πλανήτη, στο επίπεδο κάθε βιώσιμου εθνοκράτους αυτά και πολλά άλλα ερωτήματα, αν και όχι πάντοτε ανεπίστροφα, είναι σταθερά ηθικοκανονιστικά απαντημένα. Στο επίπεδο της ΕΕ, τώρα, θα παραμένουν ανοικτά όσο δεν κατανοείται ότι δεν έχουμε μια ευρωπαϊκή κοινωνία αλλά πολλές ιστορικά διαμορφωμένες εθνικές κοινωνίες τις οποίες η διαδικασία ολοκλήρωσης όχι μόνο δεν έσβησε αλλά παραδόξως ενδυνάμωσε. Η υπερεθνική ανθρωπολογία ήταν και συνεχίζει να είναι μηδενική. Δεν χρειάζονται τα εξώφυλλα του Γερμανικού Focus για αντιληφτούμε ότι κάθε εθνοκράτος μέλος της ΕΕ λειτουργεί σύμφωνα με τις δικές του εθνικές προϋποθέσεις.
Μετά από πολλές δεκαετίες συγκολλητικών διεθνιστικών ωφελιμιστικών πειραμάτων οι άνθρωποι αντιστάθηκαν στη δημιουργία ανθρωπολογικών ακταρμάδων. Εξ αντικειμένου η ΕΕ είναι θεμελιωδώς προικισμένη με διακριτά εθνοκράτη που εδράζονται πάνω σε διακριτά συστήματα διανεμητικής δικαιοσύνης των οποίων η κοινωνικοπολιτική νομιμοποίηση συναρτάται με τις εθνικές κοσμοθεωρίες ενός έκαστου μέλους. Και αυτό είναι ο πλούτος και η δύναμη της Ευρώπης. Η ανασυγκρότηση και ο αναπροσανατολισμός της ΕΕ, λοιπόν, επιτάσσεται από τις ίδιες τις ανθρωπολογικές προϋποθέσεις της εθνοκρατοκεντρικής ΕΕ. Πολιτικός ορθολογισμός μπορεί να σημαίνει α) βάθεμα της δημοκρατικής συγκρότησης στο εθνοκρατικό επίπεδο, β) δημοκρατική συγκρότηση στο διακυβερνητικό επίπεδο της ΕΕ με ομόφωνες ή συναινετικές αποφάσεις που έτσι και μόνο μπορεί να είναι στέρεες και βιώσιμες και γ) απόλυτος διακυβερνητικός έλεγχος επί των εντολοδόχων τεχνοκρατικών υπερεθνικών θεσμών.
Προικισμένα με μια εξορθολογισμένη εθνοκρατοκεντρική πολιτικοθεσμική δομή, όριο ο ουρανός στο πεδίο των κοινών εθνικών συμφερόντων των μελών της ΕΕ. Φαίνεται όμως ότι σπανίζει η βαθιά πολιτική σκέψη και η καθαρή κοσμοθεωρητική θέαση που αποτελούν τις κινητήριες δυνάμεις αποφάσεων πρωταρχικής σημασίας.
*Καθηγητής διεθνών σχέσεων-Στρατηγικών Σπουδών www.ifestosedu.gr, Πανεπιστήμιο Πειραιώς
«Έθνος της Κυριακής» 24.7.2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.
- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.