Διαπραγμάτευση από θέση αδυναμίας

Του Χριστόδουλου Κ. Γιαλλουρίδη
Αρχισαν οι συνομιλίες στη Γενεύη για τη λύση του κυπριακού προβλήματος μεταξύ του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Δημήτρη Χριστόφια και του ηγέτη των Τουρκοκυπρίων Ντερβίς Έρογλου, χωρίς να υπάρχει καμία απολύτως πιθανότητα υπό τις σημερινές συνθήκες και όρους διαπραγμάτευσης, που να προοιωνίζει συμφωνία που να ευνοεί τη στοιχειώδη απόδοση δικαίου ή την οικοδόμηση ενός κατ’ ελάχιστο βιώσιμου πολιτικού συστήματος.


Είναι γνωστό εξάλλου το πλαίσιο και κυρίως ο στόχος της διαπραγμάτευσης, αφού ο διεθνής παράγων διά του ΟΗΕ, που λειτουργεί ως ενεργούμενό του, επιθυμεί διακαώς, για να μην πούμε είναι αποφασισμένος, να επιβάλλει τη λύση πριν την ανάληψη της Προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την Κυπριακή Δημοκρατία τον Ιούνιο του 2012 , έτσι ώστε να μην προεδρεύσει η Κύπρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά το διφυές δίπολο εξουσίας, συνομοσπονδιακής δομής, των δυο κοινοτήτων.

Εκείνο που μας ανησυχεί ιδιαιτέρως, είναι ακριβώς ότι όλο το σκηνικό που συντρέχει στη διαπραγμάτευση είναι απολύτως αρνητικό σήμερα, για να μπορέσει να διεκδικήσει η Κύπρος λύση που να της επιτρέπει να ελπίζει πως δεν θα καταρρεύσει την επόμενη μέρα, ότι στοιχειωδώς θα ικανοποιεί το αίσθημα δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ελευθερίες των πολιτών και ότι το πολιτικό σύστημα που θα οικοδομηθεί θα είναι συναφές προς την ιστορία και τις παραδόσεις της Κύπρου, τους θεσμούς, και την πολιτική κουλτούρα της Ευρώπης. Δεν έχουμε ακόμη καταλάβει πώς αυτοί οι διάφοροι υψηλόβαθμοι υπάλληλοι του διεθνούς παράγοντα επιδιώκουν λύση στα διεθνή προβλήματα χωρίς να ενδιαφέρονται αν αυτές οι λύσεις θα είναι καλές και δίκαιες για τους λαούς που αναζητούν την ειρήνη, την ελευθερία και την ανεξαρτησία, αλλά επενδύουν επαγγελματικά στην άνοδό τους στην ιεραρχία του συστήματος του ΟΗΕ.

Όλοι θυμούμαστε την αγωνία του Άλβαρο ντε Σότο να επιλύσει το Κυπριακό άρον-αρον με το Σχέδιο Ανάν, προκειμένου να μπορέσει να διεκδικήσει σε κάποια φάση τη Γενική Γραμματεία του ΟΗΕ επενδύοντας στην αδικία και τον πόνο των Κυπρίων.

Ας δούμε λοιπόν ποιες είναι οι συνθήκες που πλαισιώνουν τις συνομιλίες σήμερα. Η βασική διαπίστωση που μπορεί να κάνει κανείς εξαρχής, είναι ότι οι συνθήκες που πλαισιώνουν τη σημερινή φάση διαπραγμάτευσης είναι κατά πολύ χειρότερες του 2002-2004 για την Κύπρο ως Κυπριακή Δημοκρατία, την Ελλάδα και τον ελληνισμό ευρύτερα.

Όταν εκδηλώθηκε το «Σχέδιο Ανάν ένα με πέντε» στις διάφορες εκφάνσεις του, η Τουρκία βρισκόταν σε συνθήκες οικονομικής κατάρρευσης και πολιτικής κρίσης, ο Ερντογάν μόλις είχε αναλάβει και αντιμετώπιζε εσωτερικά προβλήματα στις σχέσεις του με το στράτευμα, δεν είχε αποκαταστήσει κανένα διεθνές κύριος ακόμη. Η Ελλάδα των κυβερνήσεων Σημίτη και Καραμανλή που ακολούθησε εμπέδωνε μια εικόνα ισχύος και διεθνούς κύρους που δεν είχε καμία σχέση με τη σημερινή πραγματικότητα βέβαια.

Η μεγάλη πίεση που ασκείτο στην Τουρκία, στους Τουρκοκύπριους και στο διεθνή παράγοντα, συνίστατο στην ειλημμένη απόφαση της ΕΕ από το 1999, να ενταχθεί η Κύπρος την 1η Μαΐου του 2004, ανεξαρτήτως της επίλυσης του κυπριακού προβλήματος. Όλα αυτά τα εξαιρετικά θετικά στοιχεία που πλαισίωναν την Κύπρο και το Κυπριακό, η Κυβέρνηση Σημίτη όχι μόνο δεν τα αξιοποίησε αλλά συνέδραμε πολιτικά και θεσμικά στην κατασκευή του συνταγματικού τερατουργήματος του Σχεδίου Ανάν, που ευτυχώς ο κυπριακός ελληνισμός το απέρριψε με το γνωστό ηχηρό «όχι» της 24ης Απριλίου 2004.

Οι σημερινές συνθήκες είναι σαφώς αρνητικές. Η Ελλάδα είναι απολύτως αποδυναμωμένη, εμφανίζεται πλέον ως χώρα περιορισμένης κυριαρχίας, που σημαίνει δεν μπορεί να αντισταθεί σε πιέσεις ή να πει «όχι» στον διεθνή παράγοντα. Η Κύπρος με το άνοιγμα των λεγομένων συνόρων το 2003 και τα λάθη διαπραγμάτευσης που διέπραξε η κυπριακή πλευρά διά του προέδρου Χριστόφια, κάνοντας παραχωρήσεις χωρίς να πάρει ανταλλάγματα, οδηγείται πολιτικά σε αποστιγματισμό της
εισβολής και σε ντε φάκτο νομιμοποίηση των κατεχομένων.

Το ερώτημα που τίθεται σήμερα ενόψει των ανωτέρω είναι τι κάνουμε, δεδομένου ότι και ο διεθνής παράγων, αντί να πιέζει την Τουρκία που είναι κατοχική δύναμη στην Κύπρο, πιέζει εμάς για υποχωρήσεις! Η τελευταία δυνατότητα που έχουμε πλέον συνίσταται στην εμμονή που πρέπει να επιδείξει ο Κύπριος πρόεδρος, αυτή την ύστατη ώρα, σε αρχές και προϋποθέσεις επίλυσης του Κυπριακού, που να συνάδουν με το ευρωπαϊκό σύστημα δικαίου και τον πολιτικό πολιτισμό της Ευρώπης στην οποία ανήκουμε.

Η ομοσπονδιακή δομή ενός κράτους περιλαμβάνει εξουσίες της κεντρικής κυβέρνησης, περιλαμβάνει δικαιώματα και ελευθερίες για όλους τους πολίτες, περιλαμβάνει την κυριαρχία του κράτους εφ’ όλης της επικράτειας. Δεν μπορούμε, και δεν επιτρέπεται, να αφήσουμε την Κύπρο να γίνει για μια ακόμη φορά πειραματόζωο, διαφόρων νομικο-πολιτικών αλχημειών, από τους μαθητευόμενους μάγους της διεθνούς υψηλόβαθμης υπαλληλικής ιεραρχίας.

* Ο Χριστόδουλος Κ. Γιαλλουρίδης είναι καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ 10/07/2011