Λιβύη: Το μακρύ ταξίδι επιστροφής των Τουαρέγκ

Τουαρέγκ του Νίγηρα

Προσλαμβανόμενος με χίλια δολάρια το μήνα, με ένα Καλάσνικοφ και πυρομαχικά, ο Αγκάλη Γκίσα πίστευε ότι η δουλειά του ήταν να υπερασπιστεί τον Μουαμάρ Καντάφι της Λιβύης κατά των ντόπιων φτωχά εξοπλισμένων ανταρτών.

Σήμερα, αυτός ο μικρός έμπορος γύρισε πίσω στους δικούς του, τον νομαδικό λαό των Τουαρέγκ στα βουνά του Νίγηρα. Η σύντομη καριέρα του ως μισθοφόρος τερματίστηκε με τους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ που ούτε αυτός ούτε πολλοί από τους συναγωνιστές του, δεν πρόβλεψαν ότι θα γίνει.

«Για μάς, επρόκειτο να πολεμήσουμε τους αντάρτες, όχι μια εναέρια αρμάδα», δήλωσε ο ίδιος στο Reuters στα ορεινά του Αϊρ στον βόρειο Νίγηρα, κοντά στην πόλη του Νταμπάγκα, 45 χλμ βόρεια του Άγκαντεζ, της περιφερικής πρωτεύουσας.

«Τώρα, γυρίσαμε εδώ για να ζήσουμε ειρηνικά. Τελείωσαν τα όπλα, για μένα», δήλωσε ο Αγκάλη που κάθεται δίπλα σε έναν άλλο λιποτάκτη, τον Μαχμούτ Αχμέτ, έναν Τουαρέγκ με διπλή καταγωγή από τον Νίγηρα και τη Λιβύη.
Σ’ αυτό το μέρος της Σαχάρας πέρασε τη Δευτέρα ένα λιβυκό κομβόι από δεκάδες στρατιωτικά οχήματα, τροφοδοτώντας φήμες για φυγή στην εξορία του Μουαμάρ Καντάφι και των συγγενών του.

Ακόμα και αν αγνοούμε τον τελικό προορισμό της αυτοκινητοπομπής, ο Αχμέτ και ο Αγκάλη μιλούν για την περίπλοκη σχέση μεταξύ της Λιβύης του Καντάφι, των φτωχών γειτονικών χωρών, όπως του Νίγηρα και των Τουαρέγκ που δεν γνωρίζουν τα σύνορα της ερήμου.
Σε μια χώρα όπου το ημερομίσθιο μπορεί να φτάσει τόσο χαμηλά όσο ένα δολάριο, ο Αγκάλη άρπαξε την ευκαιρία, όταν Λίβυοι στρατολόγοι του προσέφεραν το Μάρτη χίλια δολάρια το μήνα για να ενταχθεί στις μάχες στη Λιβύη

Με τα πόδια ή με οτοστόπ

Χάρτης του Νίγηρα με τα όρη Αϊρ

Με 40 άλλους Τουαρέγκ ή μαύρους Αφρικανικούς, τον πήγαν στην όαση της Sabha, όπου του έδωσαν ένα όπλο, σφαίρες, προκαταβολή ένα μισθό, πριν να του δοθεί η διαταγή να μεταβεί στο Zaouïah, 50 χλμ. δυτικά της Τρίπολης, και να υπερασπιστεί το διυλιστήριο της πόλης.
Από τύχη βρήκε εκεί τον Μαχμούτ Αχμέτ, 37 ετών, ένα παλιό φίλο που όπως και πολλοί Τουαρέγκ στο Νίγηρα και το Μαλί, είχε βρει δουλειά λίγα χρόνια νωρίτερα στον τακτικό στρατό της Λιβύης.
Στην αρχή, όλα πήγαν καλά, αλλά με το πέρασμα των εβδομάδων, οι επιθέσεις του ΝΑΤΟ μετατράπηκαν σε «καταιγισμό βομβών», σύμφωνα με τα ίδια του τα λόγια.

«Πώς θα μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε μια δύναμη που δεν τη βλέπεις, που κτυπά χωρίς να είσαι σε θέση να απαντήσεις;», ρωτά ο Μαχμούτ.
« Όταν είσαι πνευματικά υγιής, το καλύτερο πράγμα που έχεις να κάνεις είναι να αποδεχθείς την ήττα»! Και συνεχίζει: «Ήταν ο καθένας για τον εαυτό του. Εγκαταλείψαμε τα όπλα μας επιτόπου, ανάμεσα σε δεκάδες πτώματα που σάπιζαν στον ήλιο».

Όμως το ταξίδι της επιστροφής δεν ήταν εύκολο. Μέσα σε μια ομάδα είκοσι άλλων Αφρικανών, οι δύο φίλοι έπρεπε να αποφύγουν τα οδοφράγματα που ελέγχονται από τις δυνάμεις του Καντάφι, πάντα επιφυλακή για νεοπροσλαμβανομένους.
«Σε ορισμένα σημεία έχυναν πετρέλαιο στο δρόμο για να εμποδίσουν την κυκλοφορία», διηγείται ο Μαχμούτ.
Προχωρώντας μερικές φορές με τα πόδια, μακριά από τους κύριους δρόμους, μερικές φορές με οτοστόπ με άλλες μικρές ομάδες λιποτακτών, οι Μαχμούτ και Αγκάλι περπάτησαν προς το όρος Αϊρ μέσω της Αλγερίας.
Δεν είναι γνωστό πόσοι άλλοι μαχητές Τουαρέγκ έχουν κάνει την ίδια διαδρομή κατά τις τελευταίες εβδομάδες. Όχι περισσότεροι από εκατό, λένε οι τοπικοί ηγέτες, σε σύγκριση με τους χιλιάδες Τουαρέγκ που υπηρετούσαν για χρόνια στο λιβυκό στρατό.

Πολλοί ηγέτες των Τουαρέγκ προσπαθούν τώρα να πείσουν το Μεταβατικό Συμβούλιο στη Τρίπολη να θέσει τέρμα στα αντίποινα εναντίον των Αφρικανών που θεωρούνται από τις νέες αρχές μισθοφόροι. Σε αντάλλαγμα, παροτρύνουν τους Τουαρέγκ να μείνουν στη Λιβύη και να ενταχθούν στις νέες αρχές.

Αλλά ο Μαχμούτ και ο Αγκάλη δεν μπορούν να κρύψουν τον θαυμασμό που συνεχίζουν να αισθάνονται για τον Μουαμάρ Καντάφι.
«Ο Καντάφι ήταν και είναι μεγάλος άνδρας», λέει ο Μαχμούτ.
«Το λάθος του ήταν ότι δεν είδε ότι η εξέγερση προκλήθηκε από τη Δύση, που ήθελε να βάλει τέλος στη βασιλεία του. Ελπίζω να βρει κάπου έναν τόπο εξορίας, αντί να ταπεινωθεί από μια σύλληψη».

Jean-Stéphane Brosse για τη γαλλική υπηρεσία

Πηγή: L’Express