29/9/11

Τρεις ομιλίες ηγετών για τη Μέση Ανατολή, η μια χειρότερη από την άλλη


O ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου, ο Παλαιστίνιος πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς και ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα μίλησαν όλοι την περασμένη εβδομάδα στον ΟΗΕ: ειλικρινά, είναι δύσκολο να αποφασίσει κανείς ποιανού η ομιλία ήταν η χειρότερη.
Ο λόγος του Νετανιάχου θα μπορούσε να απευθύνεται στην Κεντρική Επιτροπή του Λικούντ. Ο λόγος του Αμπάς έμοιαζε γραμμένος για κάποια συνάντηση του Αραβικού Συνδέσμου. Ο λόγος του Ομπάμα, πάλι, ήταν γραμμένος για τους Αμερικανοεβραίους ψηφοφόρους της Φλόριντα. Όσο καλές προθέσεις κι αν είχε ο πρόεδρος, οι εσωτερικές πολιτικές ανάγκες τον ανάγκασαν να ρίξει τους τόνους, αντί να πει - όπως έκανε άλλοτε - σκληρές αλήθειες και προς τις δύο πλευρές.
Η όλη σαπουνόπερα μας θύμισε ξανά πόσο κατακερματισμένη είναι η ειρηνευτική διαδικασία σήμερα, και πόσο πολύ η μία πλευρά εξακολουθεί να υποπτεύεται την άλλη πως αυτό που στην πραγματικότητα επιθυμεί είναι δύο κράτη για έναν λαό, και όχι δύο κράτη για δύο λαούς. Θα το εξηγήσω αυτό αμέσως, αλλά πρώτα επιτρέψτε μου να σημειώσω ότι η ισραηλινή εφημερίδα Haaretz συνόψισε άριστα τις ομιλίες Νετανιάχου και Αμπάς: «Από τις αφηγήσεις τους, φαίνεται λες και η διαμάχη Ισραηλινών και Παλαιστινίων επέστρεψε μέσα από την μηχανή του χρόνου κάπου στα τέλη του προηγούμενου αιώνα, ξεγράφοντας δεκαετίες διαλόγου - προς μεγάλη ικανοποίηση των εξτρεμιστών και στις δύο πλευρές. Όχι η ειρήνη, αλλά ακόμη και η απλή απευθείας επαφή των δύο παρατάξεων αντιμετωπίζεται ξανά ως στόχος, και μάλιστα όλο και πιο μακρινός».
Πράγματι, αυτή είναι η κατάσταση- τίθεται εν αμφιβόλω αν οι δύο πλευρές θα ξαναμιλήσουν καν μεταξύ τους, πόσο μάλλον αν θα συμφωνήσουν ποτέ σε μια εφαρμόσιμη συνθήκη. Και οι δύο πλευρές ενεργούν μάλιστα λες και έχουν τον χρόνο με το μέρος τους.
Επιτρέψτε μου να διαφωνήσω: αυτή είναι μια «Νέα Μέση Ανατολή» - αλλά όχι όπως θα την επιθυμούσαμε. Αν αφήσεις την διπλωματία να καταρρεύσει σήμερα, με τόσους ασταθείς τύπους να περιφέρονται τριγύρω - σαν τους εξτρεμιστές Εβραίους εποίκους που έχουν αφοσιωθεί στο να γράφουν ότι «Ο Μωάμεθ είναι ένα γουρούνι» στους τοίχους των σπιτιών των μουσουλμάνων της Δυτικής Όχθης, και τους εξτρεμιστές Παλαιστινίους, μέλη ομάδων όπως η Ισλαμική Τζιχάντ, που έχουν αφοσιωθεί στο να πυροβολούν Ισραηλινούς αμάχους και να πλήττουν ισραηλινές πόλεις με βλήματα όλμων από την Γάζα - πας γυρεύοντας για μεγαλύτερους μπελάδες, τώρα που τόσα από τα παλιά προστατευτικά τείχη έχουν καταπέσει.
Αν ξεσπάσουν συγκρούσεις μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, δεν υπάρχει πλέον Χόσνι Μουμπάρακ στην Αίγυπτο για να σβήσει τις φλόγες. Υπάρχει αντίθετα ένας Τούρκος πρωθυπουργός, ο Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν, που είναι έτοιμος να τροφοδοτήσει τις φλόγες - και να τις στρέψει προς το Ισραήλ. Δεν είναι υπερβολή να πει κανείς ότι, αν σημειωθούν σοβαρές συγκρούσεις Ισραηλινών και Παλαιστινίων, οι συμφωνίες ειρήνης μεταξύ του Ισραήλ και της Αιγύπτου, αλλά και μεταξύ Αιγύπτου και Ιορδανίας μπορεί να υπονομευθούν. Και, αν η παλαιστινιακή βία εξαπλωθεί στην Δυτική Όχθη, ο Αμπάς μπορεί τελικά να ανακοινώσει στους Ισραηλινούς την διάλυση της Παλαιστινιακής Αρχής και τον τερματισμό του ρόλου του ως ο αστυνομικός του Ισραήλ στην Δυτική Όχθη. Κάτι τέτοιο θα ήταν το τελευταίο καρφί στο φέρετρο της Συνθήκης του Όσλο. Με άλλα λόγια, και οι τρεις πυλώνες της ειρήνης - που, αν και ατελείς, υπήρξαν τόσο ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια του Ισραήλ από την δεκαετία του 1970 ως σήμερα- βρίσκονται σε κίνδυνο.
Με δεδομένα αυτά τα τόσο υψηλά ρίσκα, μια ισραηλινή κυβέρνηση με πιο μακρόπνοη οπτική για τα πράγματα θα έλεγε: «Αν το σύστημα καταρρεύσει, εμείς έχουμε πολύ περισσότερα να χάσουμε απ' ότι οι Παλαιστίνιοι. Οπότε ας κάνουμε εμείς το απαραίτητο βήμα μπροστά. Ο Αμπάς λέει πως δεν θα ανακαθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων αν δεν παγώσουμε τους εποικισμούς. Πιστεύουμε ότι αυτό είναι παραμύθι. Του δώσαμε δέκα μήνες μερικού «παγώματος», και δεν έκανε τίποτε.
Ξέρετε κάτι όμως; Ας δοκιμάσουμε πάλι. Ας του προσφέρουμε πλήρες πάγωμα κάθε κατασκευαστικής δραστηριότητας για έξη μήνες. Τι είναι έξη μήνες μπροστά στα 5.000 χρόνια της ιστορίας μας; Έχουμε ήδη εγκαταστήσει 300.000 εποίκους. Ότι και να γίνει, κερδισμένοι θα βγούμε, χωρίς να θυσιάζουμε την ασφάλεια μας. Αν οι Παλαιστίνιοι συνεχίσουν να αρνούνται τον διάλογο, αυτοί θα απομονωθούν, όχι εμείς. Κι αν τελικά προσέλθουν στο τραπέζι, ποιος ξέρει; Μπορεί και να τα βρούμε…»
Αυτό θα έκανε σήμερα ένας σώφρων Ισραηλινός ηγέτης. Επειδή όμως η σημερινή κυβέρνηση δεν το κάνει, τροφοδοτεί τους παλαιστινιακούς φόβους ότι αυτό που πραγματικά θέλει το Ισραήλ είναι μεν δύο κράτη, αλλά και τα δύο για τον εαυτό του. Δηλαδή ένα κυρίως Ισραήλ, όπως ήταν πριν το 1967, και ένα δεύτερο Ισραήλ όπως διαμορφώθηκε μετά τον πόλεμο του '67 και περικλείει την Δυτική Όχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ.
Η παλαιστινιακή ηγεσία, ωστόσο, θα μπορούσε να κάνει περισσότερα για να ενθαρρύνει μια τέτοια χειρονομία καλής θέλησης, δεδομένου ότι η μόνη δύναμη που μπορεί να υποχρεώσει τον Νετανιάχου να κινηθεί είναι το Ισραηλινό κέντρο. Το έχει πράξει άλλωστε στο παρελθόν - γιατί όχι και τώρα; Ο λόγος που δεν το κάνει είναι ότι, όταν η ισραηλινή σιωπηλή πλειοψηφία βλέπει τον στρατό να αποσύρεται μονομερώς από την Γάζα και να διαλύει τους εκεί οικισμούς, αλλά να «ανταμείβεται» με ρουκέτες, όταν βλέπουν φιλειρηνιστές πρωθυπουργούς να προχωρούν σε γενναίες προτάσεις για αποχώρηση χωρίς καμιά απάντηση από την άλλη πλευρά, κι όταν ακούν τους Παλαιστίνιους να κάνουν λόγο για το «δικαίωμα στην επιστροφή» των προσφύγων όχι μόνο στην Δυτική Όχθη, άλλα και στο ίδιο το Ισραήλ, ενισχύονται οι φόβοι των Ισραηλινών ότι οι Παλαιστίνιοι ακόμη ονειρεύονται δύο κράτη, και τα δύο για τους εαυτούς τους: ένα στην Δυτική Όχθη, κι ένα στο Ισραήλ όπως ήταν πριν το 1967. Αν ο Αμπάς έκανε περισσότερα για να διαλύσει αυτούς τους φόβους, τότε ο Νετανιάχου θα δεχόταν πολύ μεγαλύτερη πολιτική πίεση από το εσωτερικό.
Έχουμε πραγματικά επιστρέψει στην αρχή αυτής της διαμάχης. Έως ότου η μια πλευρά διαβεβαιώσει την άλλη πως αμφότερες θέλουν δύο κράτη, ένα για κάθε λαό, τίποτε καλό δεν πρόκειται να προκύψει από την υπόθεση.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.