Γιατί ο βασιλεύς με τους στρατηγούς, απέτυχε να ανατρέψει τους συνταγματάρχες με το κίνημα της 13-12-1967

Ο Κωνσταντίνος έπαιξε «κορώνα- γράμματα» το θρόνο του!
Του Τάσου Κ. Κοντογιαννίδη
akontogiannidis@yahoo.gr
Δυο μήνες μετά την 21ηΑπριλίου 1967,ο βασιλεύς Κωνσταντίνος σχεδιάζει την ανατροπή των συνταγματαρχών, επισκεπτόμενος διοικητάς μονάδων. Στον έμπιστό του πρωθυπουργό Κων. Κόλλια θα πει: «Ο Στρατός, ως τρώσας το πολιτικόν καθεστώς, δέον να φέρη και την ίασιν της ανωμαλίας”.
Τα σχέδια του κινήματος κατέστρωσαν οι στρατηγοί Δόβας, Περίδης και Βιδάλης που ενημέρωσαν τους διοικητάς μεγάλων μονάδων της Βορείου Ελλάδος.
Για τις προθέσεις του ο βασιλιάς ενημερώνει τον Γεώργιο Παπανδρέου που του ευχήθηκε « ο θεός μαζί σου», και τον αμερικανό πρέσβη Φίλιππ Τάλμποτ στις 9:30 το πρωί λίγο πριν ξεκινήσει το κίνημά του, ζητώντας την βοήθεια των ΗΠΑ.
Στις 10 το πρωί ο βασιλεύς με την οικογένεια του ( η Άννα Μαρία ήταν έγκυος στο τρίτο της παιδί) τον πρωθυπουργό τον γυναικολόγο Κουτήφαρη αναχωρούν με ντακότα, πρώτα στη Λάρισα, όπου οι τοπικός ραδιοσταθμός μεταδίδει το διάγγελμα του Βασιλιά και κατόπιν για την Καβάλα για να συντονίσει τις ενέργειες ανατροπής των συνταγματαρχών. Την ίδια ώρα ο στρατηγός Μανέτας μεταβαίνει στο Πεντάγωνο με βασιλική επιστολή στο χέρι, και ζητεί από τον αρχηγό ΓΕΣ στρατηγό Αγγελή να του παραδώσει τη διοίκηση. Εκεί σημειώνεται η πρώτη αποτυχία. Ο Αγγελής συλλαμβάνει τον Μανέτα και ταυτόχρονα κινητοποιούνται οι πιστές στον Παπαδόπουλο δυνάμεις για να πάρουν τον έλεγχο στα χέρια τους. Δεν ξαφνιάστηκαν γιατί γνώριζαν τι θα κάνει ο Κωνσταντίνος, δεν ήξεραν το πότε. Τον παρακολουθούσαν στενά και η ΚΥΠ κατέγραφε τις τηλεφωνικές συνομιλίες του.

Ο Κωνσταντίνος περιγράφει τα γεγονότα
Ο Κωνσταντίνος επέλεξε την 13η Δεκεμβρίου για να προλάβει τις διώξεις αξιωματικών που ήταν πιστοί σ΄αυτόν και σχεδίαζαν πριν τις γιορτές να κάνουν οι Απριλιανοί. Λέγει ο βασιλεύς:
«Αισθανόμουν τον εαυτό μου, πάρα πολύ στριμωγμένο υπό του κυβερνώντος καθεστώτος, μου εζητείτο επιμόνως να υπογράφω Διατάγματα, κυρίως αφορώντα εις την απόταξιν και προαγωγήν αξιωματικών του Στρατού, ώστε δεν ημπορούσα να περιμένω περισσότερον». Και συνεχίζει:
«Οταν εντός μιας ώρας είχομεν φτάσει εις την Καβάλαν όπου κανείς εις την πόλιν δεν με επερίμενε, αφησα την οικογένειάν μου εις το ξενοδοχείον “Αστήρ” εις το κέντρον της πόλεως και μετέβην εις την πλησίον έδραν της 11ης Μεραρχίας. Απο εκεί έστειλα μαγνητοφωνημένον διάγγελμά μου προς τον ραδιοσταθμόν… Ετηλεφώνησα προς όλους τους διοικητάς Σωμάτων, Μεραρχιών όλης της Βορείου Ελλάδος πληροφορών αυτούς περί των προθέσεών μου και τους διέταξα να με υποστηρίξουν εις όλας τα ενεργείας. Μίαν ώραν αργότερον διέταξα το Ναυτικόν να αποπλεύση απο την Νότιον Ελλάδα προς Βορράν όπερ και τούτο έπραξεν. Δια του πτεράρχου Αντωνάκου διέταξα την Αεροπορίαν να ευρίσκεται εις κατάστασιν συναγερμού. Ολαι αι αεροπορικαί βάσεις προσεχώρησαν. Ελαβον απο όλους την υπόσχεσιν υποστηρίξεως.,χωρίς όμως να γνωρίζω την έκτασιν της υποστηρίξεως».
Το απόγευμα με ελικόπτερο ο Κωνσταντίνος μεταβαίνει στην Κομοτηνή όπου στην εδρα της 20ής Τ/Θ Μεραρχίας βρίσκεται ο Περίδης.
«Συνεζητήσαμεν την κατάστασιν και όλα εφαίνοντο οτι εξελίσσοντο ομαλώς. Εν τούτοις αργότερον διεπίστωσα οτι υπήρξαν ωρισμέναι απροσεξίαι και ότι τα πράγματα δεν επήγαιναν τόσο καλά..Νομίζω οτι εκείνην την στιγμήν ο Περίδης είχεν υποψιασθεί παρ΄όλον ότι δεν τό ανέφερεν, οτι ο ταξίαρχος Ανδρέας Ερσελμαν διοικητής της 20ης Τ/Θ Μ. ο οποίος ήτο απαραίτητος δια την εκστρατείαν μου είχεν απομονωθεί και ίσως ακόμα συλληφθεί. Περί την 6ην απογευματινήν επέστρεψα εις Καβάλαν μέσα στο σκότος προσγειωθείς μεταξύ δύο τηλεφωνικών πόλων επι μικρού τμήματος εδάφους, το οποίον εφωτίζετο υπο τα φώτα αυτοκινήτου».
Ο βασιλεύς μεταβαίνει αμέσως στον “ Αστέρα” και φαίνεται πολύ ανήσυχος. Ο κόσμος όμως που μαθαίνει τι συμβαίνει σπεύδει στην πλατεία και συγκεντρώνεται μπροστά στο ξενοδοχείο. Βγαίνει μετά απο λίγο ο Κωνσταντίνος και τους απευθύνει σύντομο χαιρετισμό : «Ο λαός και ο Στρατός μαζί με τον βασιλέα των θα προχωρήσουν προς την δόξαν της αληθούς ελευθερίας και της δημοκρατικής ζωής. Ζήτω η Ελλάς». Μετά απο λίγο μαζί με τον Κόλλια φεύγουν για την 11η Μεραρχία. Η κατάσταση εξελίσσεται επι τα χείρω. Ωσπου στο τέλος διαπιστώνει οτι αντί οι δυνάμεις του Περίδη να καταλάβουν την Θεσσαλονίκη έγινε ακριβώς το αντίθετο. Ο Πατίλης με τον Καμπέρη κατέλαβαν το Γ΄Σ.Σ. και έγιναν κύριοι της καταστάσεως. Και όσο περνούσαν οι ώρες, ο βασιλεύς έμενε τραγικά μόνος!..
Στις 4.45΄ το πρωί της 14ης Δεκεμβρίου, ο πτέραρχος Αντωνάκος μετά απο μια δραματική τελευταία συνομιλία με τον βασιλέα, στέλνει το τελευταίο του σήμα ( Α.Π. 801)προς όλες τις Αεροπορικές μονάδες απο το 28ο ΑΤΑ. «Ερχόμενοι εις το ύψος των περιστάσεων και δια το εθνικόν συμφέρον να προέλθετε εις διαπραγματεύσεις με οποιαδήποτε τμήματα του Στρατού, να μη χρησιμοποιήσετε πυρά και να διαφυλάξετε το πολύτιμον υλικόν της ΕΒΑ ως κόρην οφθαλμού».
Την ίδια ώρα, ο Βασιλεύς με την οικογένειά του και τον πρωθυπουργό Κόλλια, αναχωρούσαν με το “Γκρούμαν Γκόλφ Στρήμ” για την Ρώμη… Αυτό ήταν και το τέλος της βασιλικής πρωτοβουλίας.

Τι έφταιξε και απέτυχε;
Πέντε ήταν οι αιτίες της αποτυχίας: α) Η επιλογή της Καβάλας ως έδρας και αφετηρίας της κινήσεως του βασιλέως ( Κάποιοι είπαν θα ήταν καλύτερα να κατέβη με το Στόλο στην Κρήτη). β) Η διατήρηση και ενίσχυση στην Αθήνα του ισχυρού πυρήνα των Απριλιανών γ) Η άμεση σύλληψη του στρατηγού Μανέτα στο Επιτελείο δ) Η έγκαιρη εξουδετέρωση στρατιωτικών διοικητών, υπό αξιωματικών που ανέλαβαν μετά το ρόλο του «κομισσαρίου» του καθεστώτος και μάστιγας του στρατεύματος. ε) η έγκαιρος παγίδευση και σύλληψη των στρατηγών Περίδη, Βιδάλη και ΄Ελσερμαν.
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Real News