Η πολιτική ρευστότητας της ΕΚΤ

της Ελίνας Γαληνού
Αν και οι ηγέτες της Ευρωζώνης, επικεντρώνονται στην δημοσιονομική πειθαρχία θεωρώντας την ως έσχατη λύση αντιμετώπισης της κρίσης του ευρώ και μελλοντική διασφάλισή του, έχει αρχίσει να γίνεται κατανοητό ότι το συστημικό πρόβλημα του ευρωπαικού νομίσματος, προέρχεται κυρίως από την πολιτική της ΕΚΤ. Η κατάστασή του, καθρεφτίζει την άκαμπτη τραπεζική πολιτική που ασκείται, θεωρώντας ότι έτσι διασφαλίζεται το ευρώ από πληθωριστικές πιέσεις και διατηρεί την αξία του. Αυτή η πεποίθηση, ίσως ενίσχυε και την μέχρι πρότινος σιγουριά ότι η ευρωζώνη ουδέποτε θα διαλυθεί, κάτι που ανατρέπεται τώρα, εφ΄όσον ακούσαμε ήδη τους ευρωπαίους αξιωματούχους να μιλάνε ανοιχτά για το ενδεχόμενο εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ.


Οι εξελίξεις του τελευταίου εξαμήνου, καθιστούν μάλλον σαφές ότι επικρατεί μια στενόμυαλη αντίληψη μεταξύ των ηγετών της ευρωζώνης, η οποία είτε θέλουν να το παραδεχτούν είτε όχι, έχει μπεί για καλά στο στόχαστρο των αγορών και οίκων αξιολόγησης. Βάσει αυτού, η πιθανότητα να χτυπηθεί μια μέρα η ίδια η ΕΚΤ και όχι μια-μια χώρα ξεχωριστά, θα πρέπει να θεωρείται ενισχυμένη. Η πρόσφατη κίνηση της ΕΚΤ να παράσχει στο ΔΝΤ δάνειο, το οποίο προορίζεται στη συνέχεια για το Ευρωπαικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, ερμηνεύτηκε από πολλούς σαν κίνηση ανασφάλειας. Γιατί τάχα η ευρωπαική τράπεζα, έχει ανάγκη από το ΔΝΤ για τα σχέδια διάσωσης των αδυνάτων ευρωπαικών χωρών, αν η ίδια αισθανόταν δυνατή για να εγγυηθεί δανεισμό ανάλογο με τις τυχόν ανάγκες που θα προκύψουν;
Κατά την πρόσφατη τηλεδιάσκεψη των ηγετών της Ευρωζώνης προκειμένου να οριστικοποιηθεί το δάνειο αυτό προς το ΔΝΤ και να αρχίσει να δημιουργείται ένα πλέγμα ασφαλείας για τις αδύναμες χώρες της ευρωζώνης, πάρθηκαν κάποιες αποφάσεις. Αποφασίστηκε ενίσχυση της ρευστότητας προς τις τράπεζες της Ευρωζώνης, μέσω δανείων τριετούς διάρκειας με χαμηλό επιτόκιο, ας πούμε. Σε αντάλλαγμα, θα χορηγηθούν χρεώγραφα με πιό διευρυμένα κριτήρια, σαν ενέχυρα (νέα αύξηση δηλαδή προβληματικών χρεωγράφων στο χαρτοφυλάκιο της ΕΚΤ..). Πόσο αποτελεσματικό θα αποδειχτεί αυτό όμως για την βιωσιμότητα του ευρώ;  Η μήπως θεωρείται ότι τα 500 δις αρκούν για να καλύψουν το συνολικό χρέος της ευρωζώνης που σήμερα ήδη φτάνει το ένα τρίς; 
Οσοι βλέπουν ευρύτερα στον ορίζοντα, σίγουρα δεν θα μπορούν να θεωρήσουν εφησυχαστικά κάποια δεδομένα. Οι πιέσεις που ασκούνται στις τράπεζες για το θέμα ανακεφαλαιοποίησης, την αύξηση του δανεισμού στις επιχειρήσεις και την πολιτική ανάπτυξης, δεν μοιάζει να βρίσκουν ευήκοον ούς. Είναι μάλλον σαφές, ότι τα χρήματα αυτά δεν επαρκούν ήδη, ενώ οι ισχύουσες συνθήκες, δεν αποκλείεται διόλου να επιδεινωθούν στο άμεσο μέλλον!  Οι αγορές μας έχουν δείξει καλά ότι οι πολιτικές αποφάσεις αν δεν συνοδεύονται από άμεσα αριθμητικά αποτελέσματα, δεν είναι ικανές να αναχαιτίσουν τις κινήσεις τους. Είδαμε πόσες αποφάσεις Συνόδων Κορυφής της Ευρωζώνης εξανεμίστηκαν με μερικά μόνο χτυπήματα των οίκων αξιολόγησης που επέτειναν την επισφάλεια χρεών για χώρες ακόμα και σαν την Ιταλία. Οπότε, καθίσταται εύλογη η αμφιβολία για τα ημίμετρα της ΕΚΤ, τα οποία απλώς αναβάλουν ένα κακό πιστωτικό γεγονός, ίσως και για ελάχιστο μόνο χρόνο. 
Η ανακύκλωση των 500 αυτών δισεκατομμυρίων, δυστυχώς δεν θα σώσει την ευρωζώνη. Αντίθετα, οι αγορές γνωρίζοντας καλά τις παραμέτρους, μπορεί να επιτεθούν επί τα χείρω. Και είναι βέβαιο ότι εφ΄όσον όλο και περισσότερες χώρες της Ευρώπης εγκλωβίζονται στον φαύλο κύκλο της ύφεσης, τόσο επισφαλέστερος θα καθίσταται ο δανεισμός τους. Και άρα, όλο και ακριβότερος μέχρι τελικής πτώσεως. Η άκαμπτη πολιτική της ΕΚΤ στη μη έκδοση χρήματος, αποτρέπει την τροφοδοσία της πραγματικής οικονομίας, εκτρέφει τους ανταγωνισμούς και ουσιαστικά, χορεύει στους κερδοσκοπικούς ρυθμούς των αγορών, με απόλυτη αρμονία. Και κανείς δεν μπορεί να βεβαιώσει αν οι αγορές, θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν το ευρώ στη μορφή που είναι.