Υπάρχει καλή λύση για όλους;

Του Νίκου Ρολάνδη

Τον Αύγουστο του 1922 τα κύματα του Αιγαίου, τα αγαπημένα κύματα του Αιγαίου, μάτωσαν. Σήμαναν το τέλος 2.000 χρόνων ελληνισμού για περισσότερους από ένα εκατομμύριο Έλληνες της Αιολικής Γης. Πελώρια λάθη των Ελλήνων προηγήθηκαν. Τιμωρήθηκαν αυστηρά μερικοί. Οι φίλοι και οι σύμμαχοι σε Δύση και Ανατολή αδιάφοροι.
Τον Ιούλιο του 1974 τα κύματα της Κερύνειας, «της αγαπημένης θάλασσας της Κερύνειας» όπως λέει και ο ποιητής, μάτωσαν. Σήμαναν ίσως το τέλος μιας ιστορίας 3.000 χρόνων για 160.000 Ελληνοκύπριους στον κυπριακό βορρά. Πελώρια λάθη προηγήθηκαν. Δεν τιμωρήθηκε σχεδόν κανένας. Οι φίλοι και οι σύμμαχοι σε Δύση και Ανατολή αδιάφοροι. Η Ιστορία επαναλαμβάνεται. Και εμείς, διαχρονικά αδιόρθωτοι, διαπράττουμε ξανά και ξανά τα ίδια λάθη και πληρώνουμε το πικρό τίμημα.

Το κυπριακό πρόβλημα, 38 χρόνια μετά το 1974, ευρίσκεται στο πουθενά. Δεν υπάρχει σχεδόν καμιά ορθολογισμένη φωνή. Η μια ανόητη δήλωση διαδέχεται την άλλη. Ο λαϊκισμός καλύπτει τα πάντα. Σχεδόν όλα για το κομματικό συμφέρον, τίποτα για την πατρίδα. Παρακολουθώ και ανατριχιάζω. Και θυμάμαι εκείνο που έγραψα στην επιστολή παραίτησής μου από τη θέση του υπουργού Εξωτερικών το 1983: Πως με τα μυαλά που διαθέτουμε «θα μας μείνουν στο τέλος τα ψηφίσματα και η κατοχή». Φαίνεται πως δυστυχώς μας έμεινε η κατοχή. Καταντήσαμε να πηγαίνουμε στο Greentree του Long Ιsland με τρία «όχι», που αποτελούν το άκρον άωτον της ανακολουθίας και της ασυναρτησίας.

 Έτσι λοιπόν:
?«Όχι»στη διεθνή διάσκεψη: Για την οποία πριν από κάποια χρόνια υπό παρόμοιες συνθήκες βροντοφωνάζαμε «ναι». Θυμάμαι που πανηγυρίσαμε στη Μόσχα τον Οκτώβρη 1982 όταν την περιλάβαμε στο Κοινό Ανακοινωθέν.

?«Όχι»στη διαιτησία, για την οποία υπάρχει σαφής πρόνοια στο άρθρο 33 του Κεφαλαίου 6 του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, ως υποχρέωση των κρατών-μελών για ειρηνική επίλυση διαφορών. Κατά συνέπεια η στάση μας αυτή αποτελεί παραβίαση του Καταστατικού Χάρτη.

?«Όχι»στα «ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα» (ασφυκτικά, μετά από 38 χρόνια!). Δηλαδή θέλουμε μακρόσυρτες συνομιλίες απροσδιόριστου χρόνου, που αποτελούν συνταγή διχοτόμησης και τελικής τουρκοποίησης της Κύπρου. Και αυτό, ενώ λίγα χρόνια πριν μιλούσαμε για λύση «χθες» και διακηρύτταμε πως εμείς, τα θύματα της εισβολής, βιαζόμαστε για λύση.

Στα πιο πάνω έχει προστεθεί πρόσφατα και το φυσικό αέριο. Όταν ξεκινούσα τη διαδικασία το 1998, ανάμεσα σε ειρωνείες και χλευασμούς, δεν φαντάστηκα πως 10-12 χρόνια μετά θα γέμιζε ο τόπος με χιλιάδες «σοφούς» που «γνωρίζουν» τα πάντα γύρω από το θέμα αυτό και γύρω από την πολιτική, οικονομική και τεχνική πτυχή του. Έχω κάνει κάποιες λογικές εισηγήσεις για το αέριο, με τις οποίες, μεταξύ άλλων, θα αποφεύγαμε την τουρκική απειλή (είτε υπό μορφή θερμών επεισοδίων, είτε υπό μορφή άντλησης των δικών μας αποθεμάτων από την Τουρκία). Την ώρα όμως αυτή, που νομίζουμε ξανά πως γίναμε ο ομφαλός της Γης, ξεχνούν μερικοί την επικινδυνότητα της Τουρκίας όταν έχει κανείς σοβαρές διαφορές μαζί της. Ξεχνούν πως η Τουρκία απειλούσε από το 1965 με εισβολή, που τελικά έκανε το 1974.

Σε αυτή την απόλυτα συγκεχυμένη κατάσταση, με το Κυπριακό στο πουθενά, την οικονομία «στα σκουπίδια» και τους υδρογονάνθρακες κάτω από τη δαμόκλειο σπάθη των συνεχών τουρκικών απειλών, σκέφτηκα,σε περίπτωση που στις επόμενες εβδομάδες αποτύχει ξανά και οριστικά η προσπάθεια του γενικού γραμματέα για λύση και τα Ηνωμένα Έθνη ετοιμάζονται να κατεβάσουν την αυλαία και να αποχωρήσουν,να υποβάλω τα πιο κάτω, που αν μπορούσαν να συμφωνηθούν ίσως να αποτελούσαν μια λύση με την οποία όλοι οι παίκτες να είναι κερδισμένοι.

1Για λύση του Κυπριακούνα υιοθετηθεί και γίνει αποδεκτό από όλους το αγγλο-αμερικανο-καναδικό σχέδιο του Νοεμβρίου 1978, που τότε αντίκρισαν θετικά σχεδόν όλοι οι ενδιαφερόμενοι. Θα μου πείτε, μπορούμε να πάμε τόσα χρόνια πίσω; Μπορούμε. Γιατί σχεδόν τίποτα δεν άλλαξε στην ουσία του Κυπριακού από τότε. Μόνο κάποιες προσαρμογές χρειάζονται (περιουσίες, έποικοι, που δεν υπήρχαν τότε κλπ). Το πιο πάνω σχέδιο ήταν συγκροτημένο, ομοσπονδιακό και κάλυπτε τα βασικά συμφέροντα των δύο κοινοτήτων. Οι κάτοικοι των Βαρωσίων θα πήγαιναν στα σπίτια τους με την έναρξη των συνομιλιών και δεν θα έφευγαν, ανεξαρτήτως αποτελέσματος. Στο εδαφικό θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ο Χάρτης Γκόμπι του 1981. 

Το σχέδιο αυτό το δέχτηκε ο ΔΗΣΥ και ήταν σαφές πως θα το δεχόταν και το ΑΚΕΛ αν δεν το απέρριπτε τότε η Σοβιετική Ένωση, λόγω «ιμπεριαλιστικής» προέλευσης (τώρα ελπίζω μετά τη συμμετοχή μας στην Ευρώπη και τις σχέσεις με το Ισραήλ ο «ιμπεριαλισμός» να εξέλιπε). Ο πρόεδρος Κυπριανού ήταν μεν κάπως αρνητικός, αλλά αν δεν το απέρριπτε το ΑΚΕΛ, με το οποίο είχε στενή συνεργασία, μάλλον θα το δεχόταν. Επίσης η τουρκική πλευρά, σύμφωνα με τον τότε Αμερικανό υφυπουργό Εξωτερικών Μatthew Νimetz, που χειριζόταν το θέμα, δεν ήταν αρνητική. Αν λοιπόν οι δαιδαλώδεις σημερινοί δρόμοι δεν οδηγήσουν πουθενά, ίσως ένα σχέδιο από το χρονοντούλαπο της Ιστορίας να δώσει τη λύση. Να σημειωθεί πως η λύση με βάση το πιο πάνω σχέδιο πρέπει να συμφωνηθεί μέσα σε κάποια λογικά χρονικά πλαίσια (6-12 μήνες).

2Το φυσικό αέριοθα μπορούσε να αποτελέσει το αντάλλαγμα, νοουμένου πως θα υπάρξει η πιο πάνω λύση, που είναι πιο ευνοϊκή για τους Ελληνοκύπριους, σε σύγκριση με τα σημερινά δεδομένα. Το φυσικό αέριο, πέραν της ποσότητας που χρειαζόμαστε για τις δικές μας ανάγκες (επί του παρόντος περίπου 45 δισ. κυβ. πόδια το χρόνο) θα μπορούσε να διοχετευθεί και πωληθεί στην Ελλάδα ή/και στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας. Υπάρχει ήδη αγωγός μήκους 296 χιλιομέτρων από το Κaracabeyτης Τουρκίας προς την Κομοτηνή της Ελλάδας, που άρχισε να λειτουργεί από το 2007. Ο αγωγός αυτός μπορεί να μεταφέρει μέχρι 385 δισ. κυβ. πόδια φυσικού αερίου τον χρόνο. Υπάρχει επίσης συμφωνία για επέκταση του αγωγού αυτού προς τη Βουλγαρία και ίσως και προς την Ευρώπη. Αν αυτός ο αγωγός για οποιονδήποτε λόγο δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί, τότε μπορεί να χρησιμοποιηθεί κάποιος άλλος αγωγός από τους πολλούς που διασχίζουν το τουρκικό έδαφος προς την Ευρώπη. Η μεταφορά φυσικού αερίου με αγωγούς θεωρείται διεθνώς ως πολύ πιο συμφέρουσα από την υγροποίηση και μετά αποϋγροποίηση. Το τερματικό υγροποίησης (χωρίς να αποκλείεται αν δεν υπάρχει άλλη λύση) χρειάζεται επένδυση πέραν των 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων και κατά συνέπεια το κόστος κατά μονάδα προϊόντος ανεβαίνει στα ύψη. (Γι’ αυτό και η Gazprom, όπου μπορεί, μεταφέρει το αέριο με αγωγούς). Υποθαλάσσια μεταφορά με αγωγό κατ’ ευθείαν στην Ελλάδα πρέπει να αποκλεισθεί λόγω της μεγάλης απόστασης, 1000 περίπου χιλιομέτρων, και του τεράστιου κόστους.

3Οι τουρκικές απαιτήσειςσχετικά με την κυπριακή ΑΟΖ να αποσυρθούν, αφού με την πιο πάνω διευθέτηση θα υπάρχουν πλεονεκτήματα για όλους. Ποια είναι αυτά τα πλεονεκτήματα; ? 

Α. Οι Ελληνοκύπριοιλύνουν το κυπριακό πρόβλημα. Η λύση αυτή είναι η καλύτερη που προτάθηκε ποτέ μετά το 1974. Εξασφαλίζουν επίσης την πιο οικονομική και κερδοφόρα λύση για το φυσικό αέριο και απαλλάσσονται από τις τουρκικές απειλές.

?Β. Οι Τουρκοκύπριοιλύνουν το Κυπριακό και καθίστανται Ευρωπαίοι πολίτες. Μετέχουν επίσης στον πλούτο από τους υδρογονάνθρακες.

?Γ. Η Ελλάδαεπιτυγχάνει την καλύτερη δυνατή λύση ενός σημαντικού εθνικού θέματος και αποκτά ακόμα μια πηγή προμήθειας ή επικερδούς διέλευσης φυσικού αερίου προς την Ευρώπη.

?Δ. Για την Τουρκίαη λύση του Κυπριακού ανοίγει τον δρόμο προς την Ευρώπη. Θα έχει επίσης σημαντικά οικονομικά οφέλη από τη διέλευση του κυπριακού φυσικού αερίου από το έδαφος της.

?Ε. Η Ευρώπη και η διεθνής κοινότητα διευθετούν ένα πρόβλημα που αποτελεί αιμάσσουσα πληγή τις τελευταίες δεκαετίες.

Μπορεί κάποιος να ρωτήσει: Μα καλά, θα εμπιστευθούμε να περνά ο αγωγός του φυσικού αερίου μας από την Τουρκία, έστω και μετά από τη λύση;

Θα απαντούσα ως εξής:
Αν δεν εμπιστευόμαστε την Τουρκία μετά τη λύση για σκοπούς ασφαλούς διέλευσης φυσικού αερίου, τότε γιατί συζητάμε ομοσπονδιακή λύση με την τουρκική πλευρά τα τελευταία 35 χρόνια; Με την ομοσπονδιακή λύση οι Τουρκοκύπριοι (και ίσως κατά προέκταση η Τουρκία) θα έχουν «αποτελεσματική συμμετοχή» σε όλες τις σημαντικές αποφάσεις της Κύπρου. Αυτό προνοούν τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και της Ευρώπης. Αν λοιπόν δεν εμπιστευόμαστε την Τουρκία μετά την ομοσπονδιακή λύση, ας το πούμε καθαρά: Ας επιδιώξουμε δύο κράτη - εμείς από εδώ και εκείνοι από εκεί. Γιατί δεν υπάρχει άλλη λύση αν η ομοσπονδία δεν είναι αποδεκτή. Και ο Θεός βοηθός.

*Ο κ. Νίκος Ρολάνδης είναι πρώην υπουργός Εξωτερικών 

http://www.philenews.com/Digital/Default.aspx?d=20120220&pn=1 

ΕΕ και Ισραήλ άλλαξαν τα δεδομένα

Παν. Παν.

Μεγάλη μερίδα αμερικανικών ΜΜΕ πρόβαλε την επίσκεψη Νετανιάχου στην Κύπρο, επισημαίνοντας την «εντυπωσιακή βελτίωση» των σχέσεων μεταξύ των δυο χωρών, με αφορμή τα ζητήματα ενέργειας. Το αξιοπρόσεκτο στοιχείο όμως είναι ότι σε όλα σχεδόν τα δημοσιεύματα καταγράφηκαν οι τουρκικές απειλές σε βάρος της Κύπρου και η παγίωση της ρήξης στις τουρκο-ισραηλινές σχέσεις.

 Έλληνας διπλωμάτης ανέφερε στον «Φ» ότι τα σχέδια της Άγκυρας για την Κύπρο μπορούν να ανατραπούν, αν υπάρξει σωστή αξιοποίηση δυο νέων δεδομένων που φαίνεται ότι δεν είχαν υπολογιστεί από την τουρκική διπλωματία και τα οποία μπορεί να λειτουργήσουν καταλυτικά για την ασφάλεια του Ελληνισμού της Κύπρου: η ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το φυσικό αέριο, με προέκταση η συμμαχία με το Ισραήλ. Ο ίδιος διπλωμάτης υποστήριξε ότι με τις παρούσες συνθήκες θα είναι άκρως επικίνδυνη εξέλιξη η πραγματοποίηση πολυμερούς διάσκεψης για λύση του Κυπριακού...