Άγγλοι πρεσβευτές στην Αθήνα σε ρόλο στυγνού αποικιοκράτη

Πώς  τους αντιμετώπισαν οι Πλαστήρας, Μεταξάς, Καραμανλής, Παττακός

Ο Θεμ. Σοφούλης  με  αμερικανό αξιωματούχο και πίσω του ο Καραμανλής  

Του Τάσου Κ. Κοντογιαννίδη
akontogiannidis@yahoo.gr
Από τότε που έγινε η Ελλάδα ανεξάρτητο κράτος, οι κυβερνήσεις μας αντιμετώπιζαν απαράδεκτη  αποικιοκρατική συμπεριφορά των Άγγλων πρεσβευτών στην Αθήνα, γιατί μας θεωρούσαν φέουδό τους και τους πολιτικούς υποτακτικούς τους.

Στον 19ο αιώνα οι άγγλοι διπλωμάτες καθόριζαν όπως ήθελαν τις τύχες μας. Μεταπολεμικά είχαμε ανάμιξη  σε ανάλογους ρόλους αμερικανούς, με προεξάρχοντα τον αλήστου μνήμης Πιουριφόϊ που αποφάσιζε ακόμα και για το εκλογικό σύστημα! ΄Εψαξα και βρήκα τέσσερα χτυπητά περιστατικά αντίστασης (πολλά έπνιξε το… πρωτόκολλο) και  συμπτωματικώς σε δύο εξ αυτών είναι δικτάτορες.
Ο πρέσβης στην Αθήνα Φράνσις Οσβαλντ Λίντλεϋ ζήτησε να κάνει υποδείξεις σε θέματα εξωτερικής πολιτικής στον στρατηγό Πλαστήρα. Το ύφος του γεμάτο έπαρση και ο λόγος του απαιτητικός, κουνούσε επιθετικά το δάκτυλό του. Αυτό εκνεύρισε  τον Πλαστήρα, που τον διέκοψε λέγοντας: «Η Ελλάς κ. πρεσβευτά, υπήρξε τιμία Σύμμαχος της Αγγλίας. Την εγκαταλείψατε αλλά εκείνη συνέχισε μόνη τον αγώνα. Είδε τους πληθυσμούς της να σφαγιάζονται, την ελληνική γή να ακρωτηριάζεται. Μπορεί να ζήσει και μόνη. Και αν καταρρεύσει θα στήσουμε στον κάβο Μαλέα μια πινακίδα που θα γράφει, πως εδώ ανθούσε κάποτε ένας πολιτισμός, που κατέστρεψαν οι δυτικές  δυνάμεις, με πρωταγωνίστρια την Αγγλία. Αυτό να διαβιβάσεις εις την  κυβέρνησιν σου. Τελειώσαμε κύριε. Δεν έχουμε τίποτε άλλο να πούμε. Πηγαίνετε!»
Το 1948 έγινε έντονο επεισόδιο μεταξύ του υπουργού  Μεταφορών Κων. Καραμανλή και του Άγγλου πρέσβη Κλίφφορντ Νόρτον. «Να τηρήσετε τας υποχρεώσεις σας, να  εκσυγχρονίσετε την ηλεκτρική εταιρία «Πάουερ»,   η σύμβαση της οποίας είναι απαράδεκτη και εις βάρος της Ελλάδος. Έχει πεπαλαιωμένες εγκαταστάσεις, δεν παρέχουν ασφάλεια λειτουργίας, υπάρχουν συχνές διακοπές ρεύματος που ταλαιπωρούν τους πολίτες». Ο Νόρτον απάντησε, ότι η Πάουερ δεν έχει χρήματα και τα έξοδα να καλυφθούν από την Αμερικανική βοήθεια, λέγοντας « Και μη λησμονείται οτι η αγγλική  κυβέρνησις συμπαρίσταται εις την Ελλάδα εις δυσκόλους στιγμάς…» Αγανάκτησε ο Καραμανλής, προσβεβλημένος σηκώθηκε απότομα  και του λέει. «Ετερματίσθη η συζήτησις. Ευρίσκεσθε εν πλάνη, εάν πιστεύετε οτι η χώρα σας ημπορεί να μεταχειρίζεται ως αποικίαν την Ελλάδα».  Ο πρωθυπουργός Σοφούλης, ενημερώθηκε πάραυτα από τον Νόρτον και κάλεσε τον Καραμανλή, που όταν  του  εξήγησε τι έγινε, είπε: « Μπράβο καλά του έκαμες!»
Λίγες μέρες μετά την επικράτηση των συνταγματαρχών το 1967, ο άγγλος πρέσβης σερ Ράλφ Μάρεϊ, επισκέφθηκε τον Παττακό στο υπουργείο των Εσωτερικών που είχε υποδεχτεί την επομένη τον διερχόμενο εξ Αθηνών αντιπρόεδρο των ΗΠΑ Ρίτσαρντ Νίξον (κατευθυνόταν από Τεχεράνη στις ΗΠΑ). Η εξιστόρηση ανήκει στον Στ. Παττακό:
 «Ο Μάρεϊ μόλις μπήκε στο γραφείο, είδε τον χάρτη της Ελλάδος και με αυστηρό ύφος, ρωτά στα Ελληνικά: «Τι ζητάει η Κύπρος στον ελληνικό χάρτη, αφού είναι άλλο κράτος;». «Μπορεί να είναι ανεξάρτητο κράτος, είπα, αλλά είναι ελληνικό. «Δηλαδή», μου λέει με υπεροπτικό ύφος, «θα την πάρετε και θα την ενώσετε;» Αυτό, του  είπα, θα το δούμε. «Το πρόβλημα», απαντά «είναι δύσκολον». Λέγω, ο,τι δεν λύνεται κόπτεται. «Δηλαδή πόλεμος;» μου είπε. Υπάρχουν και άλλα μέσα, τα διπλωματικά, του απάντησα. Ο Μάρεϊ παρεξηγήθη από τον διάλογο, περιφερόταν αγενέστατα στο γραφείο μου, και κοιτώντας στην Κλαυθμώνος μου λέει « ποιόν ενημερώσατε και καταλάβετε την εξουσία;». Είδα που το παρατραβούσε το σχοινί και τον διέκοψα.  Κύριε πρέσβη, η εποχή της αποικιοκρατίας παρήλθε… Νομίζω η επίσκεψίς σας έχει τελειώσει και τον οδήγησα στην έξοδο…» Μετά από 15 μέρες ο Μάρεϊ αντικαταστάθηκε από τον Στιούαρτ…
Όταν ο Μεταξάς  απέρριψε το τελεσίγραφο του Μουσολίνι, στον τρίτο που τηλεφώνησε ( πρώτα στο βασιλιά, μετά στον Παπάγο) ήταν ο Άγγλος πρέσβης Μάϊκ Πάλαιτερ. Όταν το πρωί της ιστορικής εκείνης ημέρας τελείωσε το υπουργικό συμβούλιο, τον συνάντησε ο Πάλαιρετ και με ύφος αφ’ υψηλού, έκανε μία ερώτηση που  εκνεύρισε τον Μεταξά: «Κύριε πρεσβευτά σας ενημέρωσα εγκαίρως περί των προθέσεων της κυβερνήσεως τας οποίας υλοποιεί ο αρχηγός του Επιτελείου. Σας επισημαίνω ότι εξεφύγατε των ορίων της δικαιοδοσίας σας…»
*Tο άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Real News