29/4/12

Έξυπνη άμυνα και επιτήδειος ουδέτερος

Του Γιάννου Χαραλαμπίδη

  • Η συνεργασία της Ρωσίας με το ΝΑΤΟ και η Κύπρος - 
  • Η αρχή της «συμπληρωματικότητας» ΝΑΤΟ-Ε.Ε., η θετική ψήφος της Κύπρου, η μείωση των αμυντικών δαπανών και η ποιοτική αναβάθμιση
  • Η ΦΟΡΜΟΥΛΑ Ρασμούσεν και το κυπριακό βέτο στον EDA


Στις 20 με 21 Μαΐου, το Σικάγο των ΗΠΑ θα φιλοξενήσει την 25η Σύνοδο του ΝΑΤΟ και με την ευκαιρία αυτή, ο Γ.Γ. της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας Άντερς Φογκ Ρασμούσεν μίλησε την περασμένη Δευτέρα ενώπιον της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Μόνιμα, πλέον, ένα από τα ζητήματα που απασχολούν την Ε.Ε. είναι οι σχέσεις της με το ΝΑΤΟ και την Τουρκία, που εκ των πραγμάτων επηρεάζονται από το άλυτο κυπριακό πρόβλημα. Και συμβαίνει αυτό διότι αφενός η Τουρκία αρνείται να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία είναι κράτος μέλος του ΟΗΕ και να συνομιλεί μαζί της, αφετέρου η Κυπριακή Δημοκρατία θέτει βέτο στη συμμετοχή της Τουρκίας στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας (ΕΟΑ) (European Defence Agency-EDA). Το κόστος για την Άγκυρα δεν είναι μόνο πολιτικό αλλά και οικονομικό, διότι εντός του ΕΟΑ υπάρχουν μεγάλα οικονομικά συμφέροντα.

Το πρόβλημα και η αίτηση στο ΝΑΤΟ

Ερωτηθείς την περασμένη Δευτέρα επί του θέματος, δηλαδή των προβλημάτων στις σχέσεις ΝΑΤΟ-Ε.Ε., ο Γ.Γ. του ΝΑΤΟ Άντερς Φογκ Ρασμούσεν τόνισε ότι η μεν Τουρκία οφείλει να ομιλεί και με τα 27 κράτη-μέλη, αλλά στη στήριξη που παρείχε προς την Κυπριακή Δημοκρατία πρόσθεσε και την ουρά της δικής του, όπως την ονομάζει, πρότασης, που αφορά στην υπογραφή Συμφωνίας Ασφάλειας μεταξύ Τουρκίας και Ε.Ε. και της συμμετοχής της Άγκυρας στον ΕΟΑ. Το δίλημμα, λοιπόν, είναι εάν το πρόβλημα μπορεί να επιλυθεί πριν από ή μετά τη λύση του Κυπριακού.
Και ένα δεύτερο συναφές ζήτημα είναι με ποιον τρόπο η Κυπριακή Δημοκρατία θα αποσείσει από τους ώμους της τις όποιες κατηγορίες, ότι δηλαδή προκαλεί προβλήματα στις σχέσεις ΝΑΤΟ-Ε.Ε. και γενικότερα στον αμυντικό βραχίονα της ΕΕ; Ένας αμυντικός βραχίονας ο οποίος είναι αναπόσπαστο τμήμα της κοινής άμυνας και εξωτερικής πολιτικής, και του πυλώνα της πολιτικής ενοποιητικής προσπάθειας στη λογικής της περιφερειακής ολοκλήρωσης.

Η απάντηση στα πιο πάνω ερωτήματα έχει ως εξής: 1. Αίτηση ένταξης της Κυπριακής Δημοκρατίας στον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη στην Ευρώπη (PFP) και 2. Αίτηση ένταξης της Κυπριακής Δημοκρατίας στο ΝΑΤΟ. Ερωτηθείς σχετικά ο κ. Ρασμούσεν, εάν δηλαδή το ΝΑΤΟ μπορεί να εγγυηθεί ότι η Τουρκία δεν θα αντιδράσει σε περίπτωση αίτησης για ένταξη της Κύπρου στον PFP, απέφυγε επιμελώς να απαντήσει. Βεβαίως, λογικά κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι το ΝΑΤΟ δεν δύναται να εγγυηθεί ότι η Τουρκία δεν θα αντιδράσει και δεν θα ασκήσει βέτο στην αίτηση ένταξης της Κυπριακής Δημοκρατίας στον PFP ή ακόμη και στο ΝΑΤΟ. Αυτό, άλλωστε, είναι και ένα από τα επιχειρήματα της Κυβέρνησης και του ΑΚΕΛ, καθώς και άλλων που διαφωνούν με την ένταξη της Κύπρου είτε στον PFP είτε/και στο ΝΑΤΟ.

Τα βέτο

Υπάρχει, βεβαίως, και αντίποδας:
α) Εάν ασκήσει βέτο η Τουρκία, θα νομιμοποιείται, πλέον, η Κυπριακή Δημοκρατία να θέσει βέτο στην τουρκική ενταξιακή πορεία εάν η Άγκυρα δεν αλλάξει πολιτική. Δηλαδή, η πολιτική θέση θα είναι η ακόλουθη: Άρση του βέτο της Τουρκίας στην ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στο ΝΑΤΟ και στον PFP, και άρση του βέτο ή των μικρών βέτο της Κυπριακής Δημοκρατίας επί των τουρκικών ενταξιακών κεφαλαίων, πλην εκείνων που είναι θεσμικώς παγωμένα μετά από απόφαση Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όπως είναι τα οκτώ κεφάλαια, που αφορούν στις ανεκπλήρωτες τουρκικές υποχρεώσεις, οι οποίες εκπηγάζουν από το πρόσθετο πρωτόκολλο. Η ένταξη, λοιπόν, της Τουρκίας στην Ε.Ε. ή η απόκτηση ειδικής σχέσης ή οποιουδήποτε θετικού βήματος της Άγκυρας προς την Ε.Ε. θα περνά μέσα από την αρχή της αμοιβαιότητας και του ισοδύναμου ανταλλάγματος, προκειμένου να δημιουργηθούν προ ή και μετά τη λύση συνθήκες κοινωνίας συμφερόντων επί τη βάσει μιας «win-win situation».

β) Εάν η Τουρκία μπλοκάρει την ένταξη της Κύπρου στον PFP ή και στο ΝΑΤΟ, τότε αυτή θα φέρει το βάρος της ευθύνης ενώπιον της Ε.Ε. και της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, επειδή δεν συνεργάζεται ειλικρινώς για την επίλυση τρεχουσών δομικών προβλημάτων, επί των οποίων η κυπριακή Κυβέρνηση -στη βάση της ήδη αναλυθείσας φόρμουλας- προτείνει λύση στη λογική του αμοιβαίου οφέλους και σεβασμού.

Η αντιπυραυλική ομπρέλα του ΝΑΤΟ και η συνεργασία με τη Μόσχα

ΑΛΛΩΣΤΕ, θα πρέπει να επισημανθεί ότι η ίδια η Κυπριακή Δημοκρατία και δη ο Πρόεδρος Χριστόφιας έχει στηρίξει από το 2008 σε διάφορα Ευρωπαϊκά Συμβούλια την εμβάθυνση των σχέσεων ΝΑΤΟ - ΕΕ. Η Κύπρος, ούτως ή άλλως, είναι ΝΑΤΟ, λόγω της παρουσίας των βρετανικών βάσεων και των εγγυητριών δυνάμεων, δηλαδή της Ελλάδας και της Τουρκίας. Η μη ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ πριν και μετά τη λύση ωφελεί μόνο την Τουρκία και τη Βρετανία, που χρησιμοποιούν την Κύπρο για να εξυπηρετούν τα δικά τους εθνικά συμφέροντα, σε βάρος των δικών μας.

Ειδικώς το ΑΚΕΛ, όπως ξεπέρασε τα αντιΕΟΚικά σύνδρομα, θα πρέπει να ξεπεράσει και τα αντιΝΑΤΟϊκά, αφήνοντας μια για πάντα πίσω του την ψυχροπολεμική εποχή, που αποτυπωνόταν στο σύνθημα «ΕΟΚ, ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο». Ακόμη και αυτή η Ρωσία συνεργάζεται με το ΝΑΤΟ. Απαριθμώντας μερικούς από τους τομείς συνεργασίας ΝΑΤΟ-Ρωσίας, που συζητήθηκαν σε συνάντηση των δυο πλευρών που πραγματοποιήθηκε προ ημερών, ο κ. Ρασμούσεν ανέφερε τα ακόλουθα:
1. Αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις.
2. Πόλεμος κατά της πειρατείας και των ναρκωτικών.
3. Πόλεμος στο Αφγανιστάν, όπου η Μόσχα έχει τη δική της συμβολή προσφέροντας μεγάλες διευκολύνσεις μέσω του εναέριού της χώρου.

Είναι αντιληπτό, λοιπόν, ότι οι εποχές άλλαξαν, όπως και οι απειλές συγκριτικά με τον ψυχρό πόλεμο. Συναφώς, ο Γ.Γ. του ΝΑΤΟ, αναφερόμενος στην αντιπυραυλική ομπρέλα της Συμμαχίας, αφενός τόνισε ότι θα καλύπτει όλα τα κράτη μέλη της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας και αφετέρου ότι δεν θα στρέφεται εναντίον κρατών αλλά απειλών.

Οι αρχές της «Συμπληρωματικότητας» και «Επικάλυψης»

ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ παρουσιάζουν και δυο άλλα συναφή ζητήματα, που αφορούν στο ΝΑΤΟ και στις σχέσεις του με την Ε.Ε. Και τα ζητήματα αυτά είναι εκ των πραγμάτων συνδεδεμένα τόσο με τη στρατηγική λογική του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου, το οποίο πλέον δεν υπάρχει, αλλά και με την προοπτική νέων συμμαχιών όχι μόνο εντός της Ε.Ε., αλλά και εκτός αυτής. Πρόκειται για τη στρατηγική αντίληψη της «Έξυπνης Άμυνας» (Smart Defence), την οποία υιοθετεί το ΝΑΤΟ και της πολιτικής αντίληψης της «Συγκέντρωσης» και του «Επιμερισμού» (Pooling and Sharing). Αυτές οι στρατηγικές επιλογές έχουν συνάφεια μεταξύ τους και καλούνται να απαντήσουν στην επίλυση πρακτικών προβλημάτων επιχειρησιακής ικανότητας, καθώς και αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης και της ανάγκης περικοπών από τις αμυντικές δαπάνες.

Η λογική της «Έξυπνη Άμυνας», όπως αυτή εφαρμόζεται στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, σημαίνει την κοινή δράση και τον συνεταιρισμό σε εξοπλιστικά προγράμματα, καθώς και στην εκπαίδευση, κατά τρόπον ώστε να μειωθεί το κόστος και να αυξηθεί η ποιότητα. Η πρακτική αυτή μεταφέρεται και στις σχέσεις ΝΑΤΟ - ΕΕ σε δυο επίπεδα: Εκείνο της αποφυγής της «Duplication» (Επικάλυψη) και της «Complimentarily» (Συμπληρωματικότητας).

Αυτές οι δυο αρχές σημαίνουν ότι θα πρέπει να υπάρχει συντονισμός μεταξύ ΝΑΤΟ και ΕΕ, και ότι αφενός δεν υπάρχει λόγος επιπρόσθετου κόπου και χρήματος για τα ίδια πράγματα, καθώς και ότι ο ένας Οργανισμός θα συμπληρώνει τον άλλον. Δηλαδή, κυρίως το ΝΑΤΟ αναλαμβάνει τις στρατιωτικές αποστολές (military missions) και η ΕΕ τις πολιτικές (civilian missions). Η σχέση αυτή προσφέρει μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, λιγότερο κόστος και κινδύνους.

Η πολιτική της «Συνεκμετάλλευσης» και του «Πολυμερισμού»
ΕΝΤΟΣ της ίδιας της ΕΕ ήδη βρίσκεται σε εφαρμογή σε διάφορους τομείς, από την πολεμική βιομηχανία ώς την εκπαίδευση προσωπικού, η πολιτική πρακτική του (Pooling and Sharing), που παραπέμπει στην πρακτική της συνεκμετάλλευσης. Δεν χρειάζεται δηλαδή η σπατάλη χρημάτων για την κατασκευή εξοπλιστικών συστημάτων από δυο ή τρεις εθνικές βιομηχανίες, αλλά εκείνο το οποίο συμβαίνει είναι ο συνεταιρισμός μεταξύ διαφόρων κρατών.

Αυτό το αυτονόητο θα μπορούσε προ καιρού να λειτουργήσει στη σχέση της Κύπρου και της Ελλάδας για την ανάπτυξη μιας αξιόπιστης πολεμικής βιομηχανίας, η οποία θα μπορούσε να ενταχθεί στο πλαίσιο των συνεργειών και δράσεων του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας. Είναι, δε, πρόδηλο ότι εάν το Δόγμα δεν στηριζόταν σε επιφανειακές αποφάσεις, καθώς και σε οικονομικά συμφέροντα, που γέμιζαν τις τσέπες κάποιων αδειάζοντας εκείνες του λαού, ο οποίος άδολα και πατριωτικά πίστευε στην αξιοπρεπή και ισχυρή αυτοάμυνά του, η Κύπρος και η Ελλάδα θα μπορούσαν να οικοδομήσουν αξιόπιστη άμυνα.

Εκείνο το οποίο τελικά συνέβη ήταν το αντίθετο: Η αμυντική προσπάθεια υποσκάφθηκε και έφτασε στην τραγική μάλλον κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα. Συνεπώς, η λογική του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, η πρακτική της «Έξυπνής Άμυνας» της «Συγκέντρωσης και του Επιμερισμού» μπορεί να υιοθετηθεί και στις συμμαχίες εκτός ΝΑΤΟ, όπως με την Ελλάδα, ακόμη και με το Ισραήλ, για μεγαλύτερη αποφασιστικότητα και καλύτερη ποιότητα, αποτελεσματικότητα, καθώς και χαμηλό κόστος.

Εφόσον υπάρχουν απειλές, είτε αυτές προέρχονται από κράτη είτε από τρομοκρατικές οργανώσεις είτε από τους εμπόρους ναρκωτικών και την πειρατεία, τα κράτη και η πολιτισμένη ανθρωπότητα οφείλουν να αμύνονται για να αποτραπούν συνθήκες γενικότερης αστάθειας και καθεστώτος ζούγκλας. Ειδικώς στην περίπτωση της Κύπρου, η οποία έχει πλέον να προστατεύσει τον πλούτο της στον υποθαλάσσιο χώρο της Κύπρου, που είναι τελικώς ώς και έντεκα φορές μεγαλύτερος από τον χερσαίο. Η απειλή είναι σαφής, διαρκής και συγκεκριμένη, και προέρχεται από την Τουρκία.

Ο συνδυασμός συμμαχιών, όπως με την Ελλάδα και το Ισραήλ, καθώς και η συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ, θα πρέπει να συνδεθεί με την υποβολή αίτησης ένταξης στον PFP και στο ΝΑΤΟ, το οποίο μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά. Αφού, σύμφωνα με τον Γ.Γ. Άντερς Φογκ Ρασμούσεν, η Συμμαχία, όποτε χρειάστηκε στις κατά καιρούς κρίσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, έσβησε τις φωτιές προτού εξελιχθούν σε γενικευμένη πολεμική σύρραξη.
Προφανώς, διαφορετική θα ήταν η τύχη της Κύπρου, εάν τη δεκαετία του ΄60 ανήκε στο ΝΑΤΟ. Οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ για τα δικά τους συμφέροντα και τη συνοχή της Συμμαχίας θα απέτρεπαν οποιαδήποτε τουρκική εισβολή όπως αυτήν του 74, εάν η Κύπρος ήταν ΝΑΤΟ, και εάν είχε στρατηγική επίτευξης στόχων και δεν έδιδε δικαίωμα να την εμφανίζει η Τουρκία και η Βρετανία ως τον επιτήδειο ουδέτερο!
ΔΡ. ΓΙΑΝΝΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣΔιεθνείς Σχέσεις

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.