Και πάλι για τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία

Του Γιαννάκη Λ. Ομήρου

- «ΕΧΟΝΤΑΣαποφασίσει να ανανεώσουμε τον συνεταιρισμό μας και αποφασισμένοι ότι αυτός ο νέος διζωνικός συνεταιρισμός...». Άρθρο 4 (κύριο Άρθρο) της θεμελιώδους συμφωνίας του Σχεδίου Ανάν.
-«Η Ενωμένη Κυπριακή Δημοκρατία είναι οργανωμένη σύμφωνα με το Σύνταγμά της και σύμφωνα με τις βασικές αρχές..... της διζωνικότητας και της ισότητας των συνιστωσών πολιτειών» Άρθρο 2 παράγραφος (α) του Σχεδίου Ανάν.
-«Η Ενωμένη Κυπριακή Δημοκρατία θα οργανωθεί δυνάμει του παρόντος Συντάγματος σύμφωνα με τις βασικές αρχές του Κράτους Δικαίου..... της διζωνικότητας και του ισότιμου καθεστώτος των συνιστωσών πολιτειών» Άρθρο 1 (θεμελιώδες) του Συντάγματος της Ενωμένης Κυπριακής Δημοκρατίας του σχεδίου Ανάν.
Το Σχέδιο Ανάν σαφώς λοιπόν προέβλεπε για διζωνική - δικοινοτική ομοσπονδία. Αυτός ήταν ο χαρακτηρισμός της λύσης. Αρκούσε αυτός ο χαρακτηρισμός για να θεωρηθεί η λύση που προτάθηκε ως δίκαιη, ισοβαρής και διασφαλίζουσα τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες; Ο Κυπριακός Ελληνισμός έκρινε ότι η «διζωνική» Ομοσπονδία που πρότεινε το Σχέδιο Ανάν ήταν απαράδεκτη και γι’ αυτό ακριβώς τον λόγο την απέρριψε.

Αυτοί που υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να μετατρέψουμε τη «διζωνικότητα» σε σημαία του αγώνα για λύση του Κυπριακού επιδίδονται δυστυχώς σε μια σκόπιμη διαστρέβλωση. Προσπαθούν να φορτώσουν την ευθύνη για τη διζωνική στον Μακάριο. Ισχυρίζονται ότι στη συμφωνία Μακαρίου - Ντενκτάς του 1977 εισήχθη ο όρος της διζωνικότητας. Ψεύδος. Ούτε στη συμφωνία Κυπριανού Ντενκτάς του 1979 υπάρχει οποιαδήποτε αναφορά διζωνικού προσδιορισμού της Ομοσπονδίας. Είναι δε πολύ σημαντικό το γεγονός ότι σε αυτές τις συμφωνίες γίνεται ρητή αναφορά στην εφαρμογή των τριών βασικών ελευθεριών. Της ελευθερίας εγκατάστασης, διακίνησης και στο δικαίωμα περιουσίας. Αλλά και στις προτάσεις του Εθνικού Συμβουλίου του 1989 καμιά αναφορά σε διζωνικότητα δεν υπάρχει. Για το εδαφικό η αναφορά είναι «για δύο περιοχές οι οποίες θα αποκαλούνται περιφέρειες».
 

Ο όρος «διζωνική» δεν είναι δόκιμος ούτε στο Συνταγματικό Δίκαιο ούτε στην Επιστήμη της Πολιτειολογίας. Ούτε έχει χρησιμοποιηθεί για τον προσδιορισμό οποιουδήποτε ομοσπονδιακού συστήματος στον κόσμο. Οι ζώνες χρησιμοποιήθηκαν στην πολιτική ορολογία από τη Ναζιστική Γερμανία κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου πρώτον για να προσδιορίσουν στρατιωτικές περιοχές από τις οποίες απομάκρυναν πληθυσμούς και δεύτερον για να προσδιορίσουν εθνολογικά αμιγείς περιοχές, αφού προηγήθηκαν βίαιες μετακινήσεις πληθυσμών.
 

Είναι ακριβώς γι’ αυτούς τους λόγους που η χρήση αυτού του όρου είναι εξαιρετικά επικίνδυνη, αφού η ερμηνεία του τόσο από την τουρκική πλευρά όσο και από τρίτους παραπέμπει σε εθνοτικό διαχωρισμό και σε παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών. Οι κορυφαίοι Έλληνες Συνταγματολόγοι Αριστόβουλος Μανέσης, Δημήτρης Τσάτσος και Γιώργος Παπαδημητρίου σε υπόμνημά τους προς την Κυβέρνηση της Κύπρου για το Σχέδιο ντε Κουεγιάρ στις 22/8/1991 αναφέρουν μεταξύ άλλων:
 

«Οι προτάσεις για δικοινοτικότητα και διζωνικότητα ως βασικές παράμετροι του Ομοσπονδιακού συστήματος ισοδυναμούν προφανώς με την επιβολή μιας κάθετης και διαμπερούς διαιρετικής τομής στη Δημοκρατία».
 

«Επί χάρτου προκύπτει μια πολιτειακή οντότητα που είναι εντελώς άγνωστη στην τυπολογία των σύγχρονων πολιτευμάτων».
 

«Η εφαρμογή αυτού του ιδιόρρυθμου ομοσπονδιακού συστήματος στην Κύπρο θα είναι απολύτως ξένη προς το ιστορικό νόημα της ομοσπονδιακής αρχής. Και πάντως θα οδηγήσει στην επιβολή της πάγιας διεκδίκησης της Τουρκίας: Της διχότομησης του νησιού».
 

Όμως και σε αποκαλυφθέντα το 2010 αρχεία του Φόρεϊν Όφις επιβεβαιώνεται, διά στόματος Μάργκαρετ Θάτσερ, ότι η διζωνικότητα δεν είναι όρος αποδεκτός στο Διεθνές Δίκαιο. Ιδού το σχετικό απόσπασμα:
 

«Σε συνάντησή του με την Πρωθυπουργό Μ. Θάτσερ στη Λουσάκα, στις 31 Ιουλίου 1979, στο πλαίσιο της Κοινοπολιτειακής Διάσκεψης, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Σπύρος Κυπριανού ενημέρωσε τη Βρετανίδα Πρωθυπουργό για την κατάσταση στην Κύπρο, τονίζοντας μεταξύ άλλων, ότι ο όρος της διζωνικότητας δεν χρησιμοποιείται σε κανένα Σύνταγμα. Η Πρωθυπουργός συμφώνησε ότι δεν πρόκειται για όρο που χρησιμοποιείται στο Διεθνές Δίκαιο».
 

Το συμπέρασμα προκύπτει αβίαστο. Έχουμε αποδεχθεί την Ομοσπονδία και αυτή είναι μια ιστορικά ανέκκλητη παραδοχή. Αυτό ωστόσο δεν πρέπει να σημαίνει ασυμβατότητα με θεμελιώδεις αρχές, στις οποίες εδράζονται τα σύγχρονα πολιτεύματα, ως προϊόντα του ευρωπαϊκού νομικού πολιτισμού. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο η άκριτη χρήση της διζωνικότητας αντιμάχεται ένα δημοκρατικό ομοσπονδιακό πολίτευμα με κατοχυρωμένα τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες και συνιστά συνταγή διχοτόμησης.
 

· Ο Γιαννάκης Λ. Ομήρου είναι Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων και Πρόεδρος του Κ.Σ. ΕΔΕΚ