Σύνδρομο λαϊκισμού και ισοδύναμα μέτρα

Του Γιάννου Χαραλαμπίδη

• Τα νταηλίκια της Τρόικας και οι κοινωνικές αναταραχές - Έξοδος της Κύπρου από το ευρώ: Θα αυξηθεί ή θα μειωθεί η ανταγωνιστικότητα και το χρέος; Λύση ή φαύλος κύκλος;
• Η ΚΡΙΣΗ της Ελλάδας και της Ισπανίας  και η σύνδεση με την Κύπρο

Θα ήταν λογικό να εκλάβει κάποιος ως θετικό βήμα το γεγονός ότι το ΑΚΕΛ έχει μελετήσει εναλλακτικές ισοδύναμες των τροϊκανών προτάσεις, με σκοπό τη διάσωση της οικονομίας. Είτε συμφωνεί είτε διαφωνεί κάποιος με αυτές, είτε είναι εφικτές είτε είναι ανέφικτες, θα πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο συζήτησης με τα υπόλοιπα κόμματα και τους υποψηφίους για το αξίωμα της Προεδρίας της Δημοκρατίας.

Εκλογές, λαϊκισμοί και κοινές θέσεις
Βεβαίως, οι προτάσεις του ΑΚΕΛ δεν απαλλάσσουν ούτε το κόμμα ούτε την Κυβέρνηση των όποιων ευθυνών τους, για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα η οικονομία.
Ερώτημα: Θα έπρεπε να κληθεί η Τρόικα για να φτάσει το κυβερνών ΑΚΕΛ στο σημείο να υποβάλει προτάσεις διάσωσης της οικονομίας; Εάν αυτό που αρχίζει να γίνεται σήμερα πραγματοποιείτο πριν από δυο ή τρία χρόνια, δεν θα βρισκόμασταν τώρα -πέντε μήνες προ των εκλογών- υπό την κηδεμονία της Τρόικας. Ακριβώς επειδή βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο υπάρχουν τα εξής προβλήματα:
1. του λαϊκισμού και της πλειοδοσίας.
2. της αποδοχής και της εφαρμογής προγράμματος και θέσεων, καθότι η υφιστάμενη Κυβέρνηση βρίσκεται προς την έξοδο.
Συνεπώς, τα μέτρα που εισηγείται θα πρέπει να υλοποιηθούν από την επόμενη. Εάν είναι Κυβέρνηση Μαλά, καλώς. Εάν όμως δεν είναι; Θα κυβερνήσει η επόμενη Κυβέρνηση με θέσεις ΑΚΕΛ και Τρόικας; Βεβαίως, ούτως ή άλλως, ο επόμενος Πρόεδρος θα επωμιστεί το βάρος αμαρτιών του παρελθόντος. Όμως, για να αποφευχθούν τα φαινόμενα της Ελλάδας και για να διατηρηθεί και η κοινωνική και η πολιτική συνοχή, θα πρέπει να υπάρξουν κοινές θέσεις, κοινά ισοδύναμα μέτρα απ' όλα τα κόμματα, κατά τρόπον ώστε, όταν τα μέτρα αυτά θα εφαρμοστούν, να μην υπάρξουν κοινωνικές αναταραχές και πολιτική αποσταθεροποίησης.

Η Τρόικα και η επιτυχία του μνημονίου
Εάν δεν υπάρξουν κοινές θέσεις ισοδύναμων μέτρων και δέσμευση τώρα επί των μέτρων, θα συμβούν τα εξής:
α) Για να γίνει αποταμίευση δόσης, οι εταίροι και δανειστές μας, δηλαδή η Τρόικα, θα ζητήσουν τη δέσμευση και της αντιπολίτευσης, αντιλαμβανόμενοι ότι κανένα μέτρο δεν θα φέρει θετικά αποτελέσματα, εάν δεν απολαμβάνει την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη κοινωνική και πολιτική αποδοχή. Εάν αυτά δεν γίνουν οικειοθελώς, θα επιβληθούν από τους τροϊκανούς. Διότι, εάν δεν εφαρμοστούν τα μέτρα, η οικονομία δεν θα ορθοποδήσει και, ως εκ τούτου, τα αφεντικά τους δεν θα πάρουν πίσω τα δάνειο.
Επί τούτου, δε, θα πρέπει να επισημανθεί ότι η Τρόικα είναι μεν ένα είδος κηδεμόνα, που προέκυψε όμως από τα δικά μας λάθη. Νοικοκυρεύει αυτά που η Κυβέρνηση και τα «golden boys» των τραπεζών απέτυχαν να νοικοκυρέψουν. Λογικά ομιλούντες, ουδόλως θα ήθελε το κακό μας. Ήρθε να εισηγηθεί πώς θα ξεπλέξουμε. Ούτε αυτήν ούτε τους δανειστές βολεύει να τα κάνουμε εκ νέου θάλασσα. Πολύ περισσότερο δεν βολεύει εμάς. Συνεπώς, από το κυπριακό πολιτικό, συνδικαλιστικό και τραπεζικό σύστημα εξαρτάται εάν θα γίνουν οι εισηγήσεις της Τρόικας καλύτερες ή χειρότερες, και εάν το μνημόνιο θα πετύχει ή όχι.
β) Θα υπάρξει -εκτός από την οικονομική και κοινωνική- και πολιτική κρίση, η οποία, εάν εξελιχθεί σε αναταραχή όπως στην Ισπανία, την Ελλάδα και την Πορτογαλία, η Κύπρος και οι πολίτες θα καταστούν όμηροι των χρεών, του λαϊκισμού και της ανευθυνότητας. Θα μπούμε σε έναν οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό φαύλο κύκλο. Ούτε τα χρέη θα μπορούμε να πληρώσουμε, ούτε μεταξύ μας θα μπορούμε να συνεννοηθούμε, πόσω μάλλον με την Τρόικα.
Ασυνέπεια και ψυχολογία αγορών
ΥΠΟ το φως των δεδομένων, όμως, θα πρέπει να επισημανθεί ότι η Τρόικα ουδόλως θα πρέπει να κάνει τα νταηλίκια που παρατηρούνται στην Αθήνα και δίνουν λαβή στην αντιπολίτευση να βγάζει τον κόσμο στους δρόμους, ο οποίος κόσμος, μη έχοντας τι να χάσει, μέσα στην απογοήτευση και την απενταρία του αντιδρά. Το ίδιο συμβαίνει και στην Ισπανία. Συνεπώς και οι τροϊκανοί, δηλαδή το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θα πρέπει να σταματήσουν να κολλούν επί των αριθμών, αγνοώντας τον ανθρώπινο παράγοντα και την ψυχολογία του κόσμου και των αγορών. Η τελευταία σκληρή στάση των τροϊκανών στην Αθήνα -και δη του εκπροσώπου του ΔΝΤ- οδήγησε τους πολίτες στον δρόμο.
Όμως, από την άλλη, η Τρόικα έχει γίνει τόσο σκληρή, λόγω της ασυνέπειας που επέδειξε η κυβέρνηση Παπανδρέου, καθιστώντας την Ελλάδα αναξιόπιστη. Δυστυχώς, και η υφιστάμενη κυπριακή κυβέρνηση και το ΑΚΕΛ δίνουν την εντύπωση ότι δεν αντέχουν άλλο να κυβερνήσουν και υιοθετούν μια τέτοια πολιτική, ούτως ώστε να φορτώνουν τα πάντα στην Τρόικα. Και εν συνεχεία, όταν θα περάσει το ΑΚΕΛ στην αντιπολίτευση, όταν το μνημόνιο θα είναι πολύ πιο χειρότερο λόγω της δικής του διακυβέρνησης -ένεκα δηλαδή της έλλειψης πολιτικής βούλησης για λήψη μέτρων- η κοινωνική, πολιτική και οικονομική συνοχή θα απειληθούν. Και τότε θα καταληφθεί και η κυπριακή κοινωνία από το ελληνικό και το ισπανικό σύνδρομο πανικού και κατάρρευσης, που θα οδηγήσει σε ένα φαύλο κύκλο και οικονομικώς ομιλούντες, σε ένα κυκλικό έλλειμμα που θα μας τραβά προς τον πάτο.
Η έξοδος της Κύπρου από το ευρώ

ΤΑ όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα, στην Ισπανία και στην Πορτογαλία θα πρέπει να προβληματίσουν την κυπριακή κοινωνία και την πολιτική ηγεσία. Ακόμη και η δήλωση του ΓΓ του ΑΚΕΛ Άτρου Κυπρανού για έξοδο της Κύπρου από το ευρώ θα πρέπει να μας προβληματίσει. Δεν είναι μόνο ιδεολογικό, πολιτικό και οικονομικό το ζήτημα. Είναι θέμα κατά πόσο θα παιχτούν και άλλα επικίνδυνα παιχνίδια στην πλάτη του πολίτη για το χατίρι των κομμάτων, τα οποία τελικά από κύτταρα της δημοκρατίας θα εξελιχθούν σε καρκινώματα.
Τι θα συμβεί, λοιπόν, εάν εξέλθει η Κύπρος από το ευρώ; Από ποιον θα δανειστεί για να καλύψει τα ελλείμματα στο Δημόσιο και τις τράπεζες, όταν οι αγορές θέλουν επιτόκιο 17% και, ως εκ τούτου, θα είναι οι πόρτες κλειστές; Από τους Ρώσους; Με τι όρους; Καλύτερους από εκείνους της Τρόικας; Εάν επρόκειτο να μας δανείσουν οι Ρώσοι με καλύτερους όρους, θα το έπρατταν.
Τι διαπιστώνει, όμως, η Μόσχα; Ότι, εάν προχωρήσει στην παραχώρηση νέου δανείου στην Κύπρο -το πρώτο ήταν εκείνο των 2,5 δισ. ευρώ- δεν είναι σίγουρο πως θα πάρει τα χρήματά της πίσω. Είναι γι΄ αυτόν τον λόγο που είναι μεν διαθέσιμη να βοηθήσει, αλλά μέσω του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και Τρόικας. Δηλαδή, να δανείσει η Ρωσία το ΔΝΤ και αυτό την Κύπρο, με την Τρόικα να αποτελεί εκ των πραγμάτων τον κύριο διαπραγματευτή.
Δηλαδή, οι Ρώσοι δεν εμπιστεύονται την κυπριακή οικονομία, αλλά την Τρόικα. Υπάρχει, βεβαίως, και άλλο ένα πρόβλημα: εάν η Κύπρος επιστρέψει στη λίρα, πόση θα είναι η υποτίμηση την οποία θα υποστεί, όταν η οικονομία θα βρίσκεται υπό χρεοκοπία; Πόσο θα υποτιμηθεί, 40%, 50% ή 60% σε σχέση με το ευρώ; Δηλαδή, θα αγοράζουμε από την Ευρωζώνη και από αλλού πολύ ακριβότερα απ' ό,τι σήμερα που ανήκουμε στο ευρώ.
Από μιαν άποψη θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι με τον τρόπο αυτό θα αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί εάν η Κύπρος είχε πρώτες ύλες. Εφόσον δεν έχει, αγοράζει από το εξωτερικό, με αποτέλεσμα να προκύψει αύξηση κόστους στην παραγωγή και, ως εκ τούτου, θα πληγεί η ανταγωνιστικότητα. Πώς θα κινηθεί η αγορά και πώς θα αποπληρώσουν οι τράπεζες τα χρέη τους;
Και ποια θα είναι η αξιοπιστία του κράτους και πώς θα επενδύσουν σήμερα οι επενδυτές, όταν εγείρεται ζήτημα εξόδου από το ευρώ; Ποιος θα επενδύσει σήμερα σε ευρώ, για να τα εισπράξει την επαύριον στο νόμισμα μιας υποτιμημένης λίρας; Επιπροσθέτως, δεν είναι η Κύπρος εκείνη που θα πωληθεί στους ξένους σε τιμές εξευτελιστικές; Οι δε Κύπριοι θα κλειστούν στο νησί τους, αφού θα γίνουν συγκριτικά με τις χώρες του ευρώ ακόμη πιο φτωχοί απ' ό,τι θα είναι λόγω της οικονομικής κρίσης εντός της Ευρωζώνης. Αρχικά γίνεται προσπάθεια για δαιμονοποίηση της Τρόικας, τώρα του ευρώ.
Η αλήθεια, όμως, είναι ότι ούτε η Τρόικα ευθύνεται ούτε το ευρώ. Ευθύνεται η Κυβέρνηση, η οποία δεν έλαβε έγκαιρα τα διαρθρωτικά μέτρα, οι συνδικαλιστές του δημοσίου που επιμένουν να μην κατανοούν τι συμβαίνει, καθώς και τα «golden boys» των τραπεζών. Όσο, δε, για τις δημόσιες δαπάνες, που είναι φουσκωμένες και δημιουργούν τρικυμία στην οικονομία, η ευθύνη ανήκει και στο φαινόμενο του βολέματος και του ρουσφετιού των ημετέρων, στο οποίο εμπλέκονται και τα κόμματα και οι ουκ ολίγοι πολίτες.

Το καρκίνωμα του κομματικού πατριωτισμού
ΓΙΑ να αποφύγουμε φαινόμενα Ελλάδας και Ισπανίας, το καυτό ζήτημα των χρεών και της οικονομίας θα πρέπει να απαλλαγεί από το καταστροφικό σύνδρομο του λαϊκισμού και του κομματικού πατριωτισμού, επί τη βάσει των οποίων το κόμμα είναι πάνω από την πατρίδα και το κράτος. Τα σύνδρομα αυτά πλήττουν τη δημοκρατία και αποδυναμώνουν τις υγιείς πολιτικές επιλογές εξόδου από την κρίση και δημιουργίας συνθηκών ανάκαμψης, κοινωνικής, πολιτικής συνοχής, καθώς και υπευθυνότητας.
ΓΙΑΝΝΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ
Δρ Διεθνών Σχέσεων