5/10/12

Σύγχρονη μυθολογία

Ο Βουκεφάλας παρουσίασε τη νέα του φανέλα όπου διαφημίζεται ο οίκος ανοχής «Σούλα» Gazzeta.gr
Tου Aγγελου Σταγκου
Με τη βοήθεια των αρχαίων ημών προγόνων γίναμε κράτος, αφού οι φιλέλληνες ήταν εκείνοι που άλλαξαν το κλίμα τότε στις λεγόμενες Μεγάλες Δυνάμεις της Ευρώπης. Με τη βοήθεια πάλι των αρχαίων ημών προγόνων προχωρήσαμε σε μεγάλο βαθμό, όσο προχωρήσαμε τέλος πάντων, «πουλώντας» τα δικά τους έργα και τις δικές τους ιδέες για να προσελκύσουμε επί πολλά χρόνια συμπάθεια και τουρίστες. Από την άλλη πλευρά, μας έμειναν η προγονοπληξία και η παρελθοντολογία ως μέθοδος για να ξεπερνάμε προβλήματα στο εσωτερικό και το εξωτερικό και κυρίως για να δικαιολογούμε τους εαυτούς μας. Στο πλαίσιο πάντα του ακαταμάχητου επιχειρήματος «μας χρωστάνε, δεν τους χρωστάμε», γιατί εδώ είναι ο «ομφαλός του κόσμου» και από εδώ δόθηκαν τα φώτα του πολιτισμού στην υπόλοιπη οικουμένη.

Από τους προγόνους κληρονομήσαμε και τη ροπή προς τη μυθολογία, όπως φαίνεται. Εκείνοι την ανέπτυξαν, αποδίδοντας ανθρώπινες διαστάσεις και πάθη στους θεούς τους, για να εξηγήσουν διάφορα φαινόμενα και για να μεταδώσουν ιστορικά γεγονότα από γενιά σε γενιά. Εμείς όμως καλλιεργήσαμε και γαλουχηθήκαμε με μύθους για να συντηρούμε εθνικούς στόχους, για να διατηρούμε την «αθωότητα» της φυλής ή και της όποιας πολιτικής παράταξης, για να βρίσκουμε «από μηχανής θεούς» που θα μας βγάζουν από δύσκολες καταστάσεις, για να ρίχνουμε τις ευθύνες σε άλλους, για να συνωμοσιολογούμε, για να «λασπώνουμε» και για ένα σωρό άλλες βολικές χρήσεις. Ετσι, και χωρίς να γίνει συνειδητά αντιληπτό, η ροπή προς τη μυθολογία έχει γίνει πλέον εθνικό χαρακτηριστικό.

Οι παλιότεροι θα θυμούνται το περίφημο «νερό του Καματερού» αμέσως μετά τη μεταπολίτευση, που υποτίθεται ότι είχε ιδιότητες πανάκειας για πάσα νόσο. Στο διάστημα που μεσολάβησε από τότε ανέκυψαν μύθοι που καταρρίφθηκαν ή ξεχάστηκαν, αλλά τα τελευταία χρόνια, με την άνοδο των ηλεκτρονικών μίντια και των «μέσων κοινωνικής δικτύωσης», η σύγχρονη μυθοπλασία μπήκε στη χρυσή εποχή της. Η κρίση και η ραγδαία εξασθένηση του κοινωνικού ιστού ενίσχυσαν την τάση ακόμη περισσότερο. Ο μέσος Ελληνας πολίτης αποδεικνύει συνεχώς ότι είναι έτοιμος να πιστέψει τα πάντα, με τη βοήθεια κυρίως της τηλεόρασης.

Μόνο τα τελευταία δύο - τρία χρόνια μπορούμε να θυμηθούμε τα περίφημα ομόλογα της «Τράπεζας της Ανατολής» που έχουν σήμερα αμύθητη αξία, τον περιβόητο Τσάκα που έφερνε εμίρηδες για να σώσουν τον Παναθηναϊκό και τώρα τα 600 δισ. δολάρια που έχουν σε λογαριασμό Ελληνοαμερικανοί και Ελληνοκαναδοί επιχειρηματίες και είναι έτοιμοι να τα δώσουν για να σωθεί η Ελλάδα, με κάποιους όρους, όπως άμεση διεξαγωγή εκλογών και αλλαγή του Συντάγματος. Αυτός ο τελευταίος είναι ο μύθος των ημερών, που έχει συνεπάρει τα μυαλά των Ελλήνων, έχει ερεθίσει τη φαντασία τους και αποτελεί αντικείμενο συζητήσεων σε παρέες και καφενεία. Θα μπορούσαν να αναφερθούν ως μύθος και τα 10,2 δισ. ευρώ που υποτίθεται ότι ξέπλυναν Ελληνες πολιτικοί μέσω κατασκευαστικής εταιρείας, αλλά οι επιπτώσεις ξεπέρασαν την απλή λαϊκή κατανάλωση και έφτασαν στη Βουλή.

Τα παραπάνω παραδείγματα είναι ακραία, η αλήθεια όμως είναι ότι η κοινωνία μας πορεύεται σε μεγάλο βαθμό με μύθους που δεν την οδηγούν πουθενά.

1 σχόλιο:

  1. Άσχετα με το τι θέλει να πει το άρθρο, νομίζω ότι υπάρχει ένα μπέρδεμα μεταξύ μυθολογίας και παραμυθιού (= παρά τον μύθο).

    Σωστά αναφέρει ο αρθογράφος ότι με την μυθολογία μεταδίδονται ιστορικά γεγονότα από γενιά σε γενιά. Πράγματι, η μυθολογία είναι μία μορφή κωδικοποιημένης Ιστορίας, εν αντιθέσει προς το παραμύθι, το οποίο είναι μία φανταστική διήγηση. Όλως περιέργως και ενώ η αρχαία ελληνική γλώσσα είναι πλουσιότατη, δεν υπάρχει σ’ αυτήν, απ’ όσο γνωρίζω, λέξη αντίστοιχη προς το παραμύθι.

    Έτσι, ενώ π.χ. οι διηγήσεις του Αισώπου είναι παραμύθια, ονομάζονται «Μύθοι». Το παραμύθι έχει σκοπό να διδάξει (π.χ. «Μύθοι Αισώπου», παραβολές του Χριστού), ή να τέρψει (π.χ. παραμύθια της Χαλιμάς και διάφορα άλλα).

    Το «νερό του Καματερού» ήταν μία δημοσιογραφική ανοησία, την οποία χρεώθηκε ο Γιάννης Καψής. Δεν έχει σχέση ούτε με την μυθολογία, ούτε με το παραμύθι, τουλάχιστον από την πλευρά του, διότι πιστεύω ότι δεν εξαπατούσε συνειδητά.

    Τα υπόλοιπα που αναφέρει στην τελευταία παράγραφο, κακώς, κατά την άποψή μου, τα συνδέει με την μυθολογία, διότι είναι παραμύθια.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.