Θα έχει παρενέργειες στις σχέσεις Ρωσίας-ΗΠΑ το άσυλο στον Σνόουντεν;

Γιούλια Πονομαριόβα
Σοβαρά εξετάζει η Μόσχα το ενδεχόμενο να παράσχει πολιτικό άσυλο στον πρώην αμερικάνο πράκτορα, Έντουαρντ Σνόουντεν, μετά το σχετικό αίτημά του, χτές στο αεροδρόμιο Σερεμέτιεβο, ενώπιον ρωσικών και διεθνών οργανώσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα, καθώς και πλειάδας Ρώσων πολιτικών.

Ρώσικες και Διεθνείς Οργανώσεις για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ήταν οι πρώτοι που κατάφεραν να επιβεβαιώσουν ότι ο Έντουαρντ Σνόουντεν βρίσκεται στο αεροδρόμιο Σερεμέτιεβο της Μόσχας, σχεδόν τρεις εβδομάδες αφότου έφτασε αεροπορικώς στη Μόσχα από το Χονγκ Κονγκ, και έκτοτε βρίσκεται στη ζώνη τράνζιτ του αεροδρομίου της ρωσικής πρωτεύουσας.

Χτές το μεσημέρι, ο Σνόουντεν απεύθυνε δημόσια έκκληση με την οποία εξέφρασε την επιθυμία να συναντηθεί με εκπροσώπους ρωσικών Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ) για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ώστε στις πέντε το απόγευμα της ίδιας ημέρας να προβεί σε μια σύντομη δήλωση. Η δήλωση αυτή αποδείχθηκε ότι ήταν μια παράκληση να υποστηριχθεί το αίτημά του για χορήγηση πολιτικού ασύλου στη Ρωσία. Οι ακτιβιστές για τα ανθρώπινα δικαιώματα συναντήθηκαν με τον Σνόουντεν κεκλεισμένων των θυρών σε ένα από τα γραφεία υπηρεσίας του τερματικού σταθμού Ε του αεροδρομίου Σερεμέτιεβο. Η συνάντηση διήρκεσε περίπου 40 λεπτά, και ο αμερικανός πρώην σύμβουλος της CIA εμφανίστηκε να αποπνέει μεγάλη σιγουριά μιλώντας για αυτά που θα ήθελε να γίνουν.

Οι ΗΠΑ παραβιάζουν στοιχειώδη δημοκρατικά κεκτημένα

Δίπλα από την πόρτα του γραφείου που έγινε η συνάντηση είχαν συγκεντρωθεί δεκάδες δημοσιογράφοι από όλο τον κόσμο. Μετά την ολοκλήρωση της συνάντησης, το μέλος του Δημοσίου Επιμελητηρίου της Ρωσίας, Ανατόλι Κουτσερένα, προέβη σε μια σύντομη ενημέρωση Τύπου, αναφέροντας ότι ο Σνόουντεν είπε αρχικά στη ρωσική αντιπροσωπεία τα εξής: «Αξιότιμοι κυρίες και κύριοι! Ενώπιον σας βρίσκεται ο άνθρωπος εκείνος, ο οποίος πρόσφατα διάβαζε την αλληλογραφίας σας (!). Και προκειμένου να μπει σε αυτό ένα τέλος, έλαβα τη συγκεκριμένη απόφαση». Δηλαδή, να αποκαλύψει σε όλο τον κόσμο τις υποκλοπές και παρακολουθήσεις που έκαναν οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες, και τώρα πλέον να ζητήσει πολιτικό άσυλο από τη Μόσχα.

Ο Σνόουντεν, σύμφωνα με τον Κουτσερένα, επεδίωξε αυτή τη συνάντηση, όχι μόνο για να ζητήσει την υποστήριξη των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων προκειμένου να πάρει πολιτικό άσυλο, αλλά και για να του προσφέρουν τη στήριξή τους στην επιστολή, «την οποία θα συντάξει προς τον Ομπάμα σχετικά με την παραβίαση της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα ανθρώπινα δικαιώματα».

Δεσμεύεται να μην βλάψει τις ΗΠΑ

Όπως ανέφερε ο επικεφαλής του Δικηγορικού Συλλόγου της Μόσχας (ΔΣΜ), Γκένρι Ρέζνικ, ο οποίος επίσης ήταν παρών στη συνάντηση, ο Σνόουντεν, αντιμετωπίζει με κατανόηση τον όρο που έθεσε ο πρόεδρος της Ρωσίας σχετικά με το ότι σε περίπτωση χορήγησης πολιτικού ασύλου ο ίδιος θα πρέπει να πάψει να ενεργεί σε βάρος των συμφερόντων των ΗΠΑ. «Είπε ότι όλες τις ενέργειες που ήθελε να κάνει, τις έχει ήδη κάνει, και δεν προτίθεται να ενεργήσει εις βάρος των ΗΠΑ», εξήγησε ο δικηγόρος.

Ο Ρέζνικ πρόσθεσε, ότι ο Σνόουντεν καταλαβαίνει πως η χορήγηση σε αυτόν πολιτικού ασύλου θα προκαλέσει όξυνση στις σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο Σνόουντεν «επέδειξε νηφαλιότητα, όπως και κατανόηση της κατάστασης που έχει διαμορφωθεί, δηλαδή, του γεγονότος ότι η Αμερική πιθανότατα θα τον εμποδίσει να πετάξει σε κάποια άλλη χώρα». Ο επικεφαλής του ΔΣΜ πιστεύει ότι το αίτημα του Σνόουντεν λογικά θα ικανοποιηθεί. «Το άρθρο 63 του Συντάγματος, όπως και οι διατάξεις όλων των νομιμοφρόνων και πολιτισμένων κρατών -είπε ο Ρέζνικ- προβλέπει την παραχώρηση πολιτικού ασύλου σε έναν άνθρωπο ο οποίος αντιμετωπίζει πολιτική δίωξη στη χώρα της οποίας είναι υπήκοος».

Ο Σνόουντεν -σύμφωνα με τα όσα ανέφερε ο δικηγόρος- δήλωσε ότι η περαιτέρω συμμόρφωση από πλευράς του με τους υπηρεσιακούς κανονισμούς, θα σήμαινε παραβίαση του Συντάγματος των ΗΠΑ. Ωστόσο, παρατήρησε ότι στο σημείο αυτό υπάρχει διάσταση απόψεων σε ό,τι αφορά τις νομικές πτυχές, τις συγκεκριμένες μυστικές αποφάσεις Δικαστηρίων. Πρόκειται για συγκεκριμένες ιδεολογικές διαφορές, αποτελεί ένα θέμα πολιτικού χαρακτήρα, αλλά ότι εν πάση περιπτώσει, το ζήτημα είναι ότι η παράβαση που προσάπτεται στον Σνόουντεν από πλευράς αμερικανικής κυβέρνησης έχει ιδεολογικά κίνητρα.

Κόντρα με την Ουάσιγκτον;

Από τις τοποθετήσεις που έκαναν τα στελέχη των ΜΚΟ και των Δικηγορικών Συλλόγων, καθίσταται εμφανές ότι προσπαθούν να τεκμηριώσουν ότι τα κίνητρα του Σνόουντεν είναι πολιτικά και ιδεολογικά (προστασία των δημοκρατικών θεσμών στις ΗΠΑ και διεθνώς), και άρα, έτσι στοιχειοθετείται το δικαίωμά του σε πολιτικό άσυλο.

Ανεξαρτήτως αυτού όμως, είναι βέβαιον ότι το βάσιμο πλέον ενδεχόμενο να του παράσχει η Μόσχα πολιτικό άσυλο, είναι πολύ πιθανόν να έχει σημαντικές παρενέργειες στις ρωσο-αμερικανικές σχέσεις. Πόσο μάλλον αφού είναι η πρώτη φορά στη μετα-σοβιετική περίοδο που η Ρωσία αντιμετωπίζει κατ' αυτό τον τρόπο μια τόσο σοβαρή -για τις ΗΠΑ- περίπτωση, όπως έναν πράκτορα, ο οποίος αποκάλυψε σημαντικά μυστικά των μυστικών  υπηρεσιών της χώρας. Ως γνωστόν, αποκαλύφθηκαν μαζικές παρακολουθήσεις και υποκλοπές σε πολιτικούς, κρατικές υπηρεσίες και εταιρείες, σε όλο τον κόσμο και στην Ευρώπη. Τώρα μάλιστα, φαίνεται ότι όλα αυτά γίνονταν -και- μέσω των μεγαλύτερων εταιρειών του Ιντερνετ.

Ο Σνόουντεν βεβαίως, προκειμένου να παραμείνει στη Μόσχα, λέγει ότι δεν πρόκειται να βλάψει περαιτέρω τις ΗΠΑ. Ετσι, ικανοποιεί και τον κ.Πούτιν που είπε ότι, εάν θέλει να μείνει στη Ρωσία, πρέπει να σταματήσει να πλήττει τις ΗΠΑ. Ωστόσο, αναπάντητο παραμένει το ερώτημα τι στοιχεία έχει ακόμη στην κατοχή του ο Σνόουντεν και πόσο σοβαρά είναι αυτά. Διότι, είναι σίγουρο ότι εάν είναι πολύ σοβαρά, αργά ή γρήγορα τουλάχιστον ένα κομμάτι τους θα βγεί στη δημοσιότητα. Και τότε θα τρίξουν πολλές καρέκλες σε όλο τον κόσμο. Μένει να δούμε, λοιπόν, πως θα αντιμετωπίσει η Ουάσιγκτον μια πιθανή ρωσική κίνηση για παροχή ασύλου.

Η Ρωσία Τώρα