Του Αλέξανδρου Μαλλιά* ειδικά για τον «Εθνικό Κήρυκα»
Η συνάντηση του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά με τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα, στις 8 Αυγούστου, στοΛευκό Οίκο, δεν αποτελεί το τέλος της ιστορίας. Ταυτόχρονα, όμως, δεν πρέπει να υποτιμηθεί η σημασία της. Και μάλιστα στη σημερινή συγκυρία στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και στη Μεσόγειο. Δυστυχώς, αποτελεί καθαρά ελληνικό φαινόμενο η διαχρονική υποβάθμιση από την κάθε αντιπολίτευση των συναντήσεων του εκάστοτε Ελληνα πρωθυπουργού στην Ουάσιγκτον. Ταυτόχρονα, η υπερμεγέθυνσή τους από την εκάστοτε κυβέρνηση.
Συνεπώς, τα όσα ακούμε και διαβάζουμε τώρα δεν αποτελούν καινοτομία. Είναι τα δεδομένα αντανακλαστικά του ελληνικού πολιτικού και δημοσιογραφικού συστήματος. Και του διπλωματικού θα πρόσθετα για να μην αυτοεξαιρούμαστε.
Από τη θητεία μου στην Ουάσιγκτον γνωρίζω ότι ειδικά οι συναντήσεις του Αμερικανού Προέδρου δεν προγραμματίζονται, όσο και αν το επιθυμεί και επιδιώκει η ενδιαφερομένη για τη συνάντηση πλευρά, εάν δεν υπάρχουν στην ημερήσια διάταξη θέματα που ενδιαφέρουν άμεσα και την υπερδύναμη. Υπάρχει πάντοτε το γνωστό υπόβαθρο περίφιλίας, αξιών, «στρατηγικών σχέσεων» κ.λπ. Πάνω από όλα όμως υπάρχει το συμφέρον. Και για να μην ξεχνάμε: Στις 4 Νοεμβρίου 2004, οι ΗΠΑ αγνόησαν τα συμφέροντα της συμμάχου Ελλάδας και αναγνώρισαν την πΓΔΜ με τη συνταγματική της ονομασία. Τέσσερα χρόνια αργότερα, αμέσως μετά το Βουκουρέστι, έδειξαν τιμητικές διαθέσεις απέναντι στην Αθήνα.
Είναι επίσης βέβαιο ότι με πρόεδρο τον Μπαράκ Ομπάμα και αντιπρόεδρο έναν ειλικρινή φίλο, τον Τζο Μπάιντεν, η ατμόσφαιρα, αλλά δυστυχώς όχι ο κεντρικός πυρήνας των διμερών σχέσεων, είχε ορισμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Ομως, στο στο Κυπριακό, στα Ελληνοτουρκικά, στο θέμα της ΑΟΖ, στο Αιγαίο οι ΗΠΑδεν μετακινήθηκαν ούτε σπιθαμή από τις διατυπωμένες από τη γραφειοκρατία θέσεις τους. Θίγω επιλεκτικά ορισμένα θέματα:
1. Η Σούδα, αποτελεί σήμερα και θα εξακολουθήσει να αποτελεί τουλάχιστον για αρκετά ακόμη χρόνια, μια αναντικατάστατη για τα συμφέροντα των ΗΠΑ βάση. Αυτό είναι διαχρονικά το μεγαλύτερο πολιτικό μέσο που διαθέτουμε. Για εσωτερικούς όμως κυρίως λόγους αποφεύγουμε να το προβάλλουμε. Δυστυχώς. Σε επιχειρησιακή πτητική απόσταση ελάχιστων λεπτών από την Κρήτη έχουμε μια άνευ ιστορικού προηγουμένου ρευστότητα στη Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή που προσδίδουν νέα υπεραξία στη Σούδα. Ας σκεφθούμε λοιπόν τη δυνατότητα διαπραγμάτευσης, με σύνεση βέβαια, πρόσθετων πολιτικών και οικονομικών ανταλλαγμάτων.
Και κάτι ακόμη: Το ΝΑΤΟ υποφέρει δραματικά από τη μείωση των στρατιωτικών προϋπολογισμών και δαπανών των μελών του. Η Ουάσιγκτον ανησυχεί. Μόνο τρεις χώρες του ΝΑΤΟ, πέραν των ΗΠΑ, δαπανούν άνω του 2% του ΑΕΠ για την άμυνα, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα, παρότι γκρεμίζεται το κοινωνικό κράτος και συνθλίβεται η μεσαία τάξη.
2. Η ελληνικών συμφερόντων ναυτιλία, παρά την κρίση στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, εξακολουθεί να κρατά τα παγκόσμια σκήπτρα. Θυμάμαι πάντα την έκπληξη των Αμερικανών συνομιλητών μου όταν τους έδινα τα αριθμητικά στοιχεία της παγκόσμιας διακίνησης και μεταφοράς ενεργειακών πόρων, προϊόντων και αγαθών που γίνεται σε ετησία βάση από τα ελληνικών συμφερόντων πλοία. Η ναυτιλία εκτοξεύει ακόμη και τη σημερινή Ελλάδα της βαθειάς κρίσης στην κορυφή. Ας αναζητήσουν τα στοιχεία για τον φάκελο του Πρωθυπουργού.
3. Κυπριακό: Τα δημοσιευμένα πια στοιχεία των μυστικών διαπραγματεύσεων του 2002-2003 μεταξύ Ουάσιγκτον και Αγκυρας ενόψει της έναρξης των αμερικανικών επιχειρήσεων στο Ιράκ («βόρειο μέτωπο»), δείχνουν ότι το σχέδιο Ανάν και η αμερικανική στήριξη στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση ήταν, μεταξύ άλλων, οι αντιπαροχές που ζητούσε τότε η κυβέρνηση του Ταγίπ Ερντογάν. Προκειμένου να επιτρέψει τη διέλευση από τουρκικό έδαφος αμερικανικών δυνάμεων εισβολής στο γειτονικό προς την Τουρκία Ιράκ (περιοχή Κουρδιστάν). Η επίλυση του Κυπριακού θα τεθεί προφανώς από την αμερικανική πλευρά ως θέμα, η επίλυση του οποίου θα συμβάλλει στην ευρύτερη σταθερότητα. Ερωτώ: ποιες συνθήκες «επιβάλλουν» την παρουσία σήμερα 35-40.000 τουρκικού στρατού κατοχής στην Κύπρο; Αυτό είναι το βασικό ερώτημα.
4. πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας: Η Απόφαση S300 της Γερουσίας, που υπέβαλαν οι γερουσιαστές Ρόμπερτ Μενέντεζ, Ολυμπία Σνόου και Μπαράκ Ομπάμα, στις 3 Αυγούστου 2007, καλούσε την κυβέρνηση των Σκοπίων να εγκαταλείψει την «αλυτρωτική και εχθρική προπαγάνδα» κατά της Ελλάδας και να προσέλθει σε συνομιλίες με την Αθήνα για την «εξεύρεση αμοιβαία αποδεκτού επισήμου (official) ονόματος της πΓΔΜ». Ημουν πρέσβης στην Ουάσιγκτον τότε και γνωρίζωαπό πρώτο χέρι το υπόβαθρο των προσπαθειών αυτών.
5. Γερμανία - Ευρωζώνη - Ελλάδα: H Ουάσιγκτον έχει επανειλημμένα και δημόσια διαφοροποιηθεί από την πολιτική που έχει επιβάλλει η Γερμανία στην Ευρωζώνη και βέβαια στη Ελλάδα. Ηδη στις 7 Ιουνίου 2011 ο πρόεδρος Ομπάμα, παρουσία της καγκελαρίου Μέρκελ στην Ουάσιγκτον, είχε τονίσει τη σημασία της στήριξης της Ελλάδας από τους εταίρους της στην Ευρωζώνη «για να μπορέσει να σταθεί στα πόδια της και να αντιμετωπίσει την κρίση χρέους». Πρόσθεσε ότι «η αμερικανική οικονομική ανάπτυξη εξαρτάται από την ορθολογική αντιμετώπιση του ελληνικού ζητήματος». Πρόκειται συνεπώς για σύμπτωση συμφερόντων και όχι για απλή χειρονομία συμπάθειας.
6. Κογκρέσο: Η προστιθεμένη δύναμη της Ελλάδας στην Ουάσιγκτον, λόγω του κύρους και της εμβέλειας της Ομογένειας, είναι τοΚογκρέσο. Η επίσκεψη συνεπώς πρέπει να περιλάβει ένα ακόμη σκέλος, το οποίο θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί τον Σεπτέμβριο, με συναντήσεις και ομιλία του Ελληνα Πρωθυπουργού στο Κογκρέσο. Είναι απόλυτα αναγκαία λόγω και των εξελίξεων που δρομολογούνται από το Φθινόπωρο στο Κυπριακό και στο ζήτημα της ονομασίας της πΓΔΜ.
7. Ομογένεια: Είναι καιρός η επίσημη Ελλάδα να μιλά με πιο ώριμη γλώσσα όταν απευθύνεται στην Ελληνοαμερικανική Κοινότητα. Μια κοινότητα που αποτελεί ένα πραγματικό και όχι εικονικό «success story». Ηδη από το 1990, ο Αντώνης Σαμαράς ήταν αρκετά δημοφιλής στη Ομογένεια. Βέβαια από τότε έχει περάσει πολύς χρόνος. Η Ομογένεια είναι απογοητευμένη από την εικόνα που εκπέμπει η Ελλάδα. Ας δοκιμάσει για τον Σεπτέμβριο κάτι που κανείς Ελληνας πολιτικός δεν προσπάθησε. Μια Πανομογενειακή συγκέντρωση στο Μάντισον Σκουέρ Γκάρντεν. Να περιστοιχίζεται όμως από προσωπικότητες κύρους, χωρίς κομματικό χρωματισμό.
Οι ελληνο-αμερικανικές σχέσεις είναι σημαντικές-πολύ σημαντικές- για την Ελλάδα. Εχουν όμως σημασία και για τις ΗΠΑ. Ανέφερα ορισμένα θέματα. Καλό θα είναι πάντως κάθε φορά που υπουργοί η πρωθυπουργοί επισκέπτονται την Ουάσιγκτον να θυμούνται ότι όλα δεν ξεκινούν σήμερα. Υπάρχει και το χθες. Αλήθεια, θυμάστε ποτέ υπουργό ή πρωθυπουργό της Ελλάδας να συμβουλεύεται πριν μεταβεί στον Λευκό Οίκο πρώην υπουργούς η πρωθυπουργούς; Επίσης τους πρέσβεις που υπηρέτησαν στην Ουάσιγκτον την τελευταία εικοσαετία; Καταλαβαίνω βέβαια πόσο αιρετική για τα ελληνικά δεδομένα φαίνεται η αυτονόητη αυτή σκέψη.
Επίσης, δεν πρέπει να λησμονούμε ότι η Ελλάδα -έστω η σημερινή Ελλάδα- δεν στερείται μέσων και διπλωματικών όπλων. Τέλος, ότι η δύναμη μιας χώρας είναι συνάρτηση του κύρους, της αξιοπρέπειας και της αξιοπιστίας της. Για τη σημερινή Ελλάδα η λέξη κλειδί είναι η «αξιοπρέπεια».
* Ο Αλέξανδρος Μαλλιάς είναι πρώην πρέσβης της Ελλάδος στην Ουάσιγκτον (2005-2009), συγγραφέας του βιβλίου «Η Αλλη Κρίση - Η Μαρτυρία Ενός Πρέσβη»
Συνεπώς, τα όσα ακούμε και διαβάζουμε τώρα δεν αποτελούν καινοτομία. Είναι τα δεδομένα αντανακλαστικά του ελληνικού πολιτικού και δημοσιογραφικού συστήματος. Και του διπλωματικού θα πρόσθετα για να μην αυτοεξαιρούμαστε.
Από τη θητεία μου στην Ουάσιγκτον γνωρίζω ότι ειδικά οι συναντήσεις του Αμερικανού Προέδρου δεν προγραμματίζονται, όσο και αν το επιθυμεί και επιδιώκει η ενδιαφερομένη για τη συνάντηση πλευρά, εάν δεν υπάρχουν στην ημερήσια διάταξη θέματα που ενδιαφέρουν άμεσα και την υπερδύναμη. Υπάρχει πάντοτε το γνωστό υπόβαθρο περίφιλίας, αξιών, «στρατηγικών σχέσεων» κ.λπ. Πάνω από όλα όμως υπάρχει το συμφέρον. Και για να μην ξεχνάμε: Στις 4 Νοεμβρίου 2004, οι ΗΠΑ αγνόησαν τα συμφέροντα της συμμάχου Ελλάδας και αναγνώρισαν την πΓΔΜ με τη συνταγματική της ονομασία. Τέσσερα χρόνια αργότερα, αμέσως μετά το Βουκουρέστι, έδειξαν τιμητικές διαθέσεις απέναντι στην Αθήνα.
Είναι επίσης βέβαιο ότι με πρόεδρο τον Μπαράκ Ομπάμα και αντιπρόεδρο έναν ειλικρινή φίλο, τον Τζο Μπάιντεν, η ατμόσφαιρα, αλλά δυστυχώς όχι ο κεντρικός πυρήνας των διμερών σχέσεων, είχε ορισμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Ομως, στο στο Κυπριακό, στα Ελληνοτουρκικά, στο θέμα της ΑΟΖ, στο Αιγαίο οι ΗΠΑδεν μετακινήθηκαν ούτε σπιθαμή από τις διατυπωμένες από τη γραφειοκρατία θέσεις τους. Θίγω επιλεκτικά ορισμένα θέματα:
1. Η Σούδα, αποτελεί σήμερα και θα εξακολουθήσει να αποτελεί τουλάχιστον για αρκετά ακόμη χρόνια, μια αναντικατάστατη για τα συμφέροντα των ΗΠΑ βάση. Αυτό είναι διαχρονικά το μεγαλύτερο πολιτικό μέσο που διαθέτουμε. Για εσωτερικούς όμως κυρίως λόγους αποφεύγουμε να το προβάλλουμε. Δυστυχώς. Σε επιχειρησιακή πτητική απόσταση ελάχιστων λεπτών από την Κρήτη έχουμε μια άνευ ιστορικού προηγουμένου ρευστότητα στη Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή που προσδίδουν νέα υπεραξία στη Σούδα. Ας σκεφθούμε λοιπόν τη δυνατότητα διαπραγμάτευσης, με σύνεση βέβαια, πρόσθετων πολιτικών και οικονομικών ανταλλαγμάτων.
Και κάτι ακόμη: Το ΝΑΤΟ υποφέρει δραματικά από τη μείωση των στρατιωτικών προϋπολογισμών και δαπανών των μελών του. Η Ουάσιγκτον ανησυχεί. Μόνο τρεις χώρες του ΝΑΤΟ, πέραν των ΗΠΑ, δαπανούν άνω του 2% του ΑΕΠ για την άμυνα, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα, παρότι γκρεμίζεται το κοινωνικό κράτος και συνθλίβεται η μεσαία τάξη.
2. Η ελληνικών συμφερόντων ναυτιλία, παρά την κρίση στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, εξακολουθεί να κρατά τα παγκόσμια σκήπτρα. Θυμάμαι πάντα την έκπληξη των Αμερικανών συνομιλητών μου όταν τους έδινα τα αριθμητικά στοιχεία της παγκόσμιας διακίνησης και μεταφοράς ενεργειακών πόρων, προϊόντων και αγαθών που γίνεται σε ετησία βάση από τα ελληνικών συμφερόντων πλοία. Η ναυτιλία εκτοξεύει ακόμη και τη σημερινή Ελλάδα της βαθειάς κρίσης στην κορυφή. Ας αναζητήσουν τα στοιχεία για τον φάκελο του Πρωθυπουργού.
3. Κυπριακό: Τα δημοσιευμένα πια στοιχεία των μυστικών διαπραγματεύσεων του 2002-2003 μεταξύ Ουάσιγκτον και Αγκυρας ενόψει της έναρξης των αμερικανικών επιχειρήσεων στο Ιράκ («βόρειο μέτωπο»), δείχνουν ότι το σχέδιο Ανάν και η αμερικανική στήριξη στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση ήταν, μεταξύ άλλων, οι αντιπαροχές που ζητούσε τότε η κυβέρνηση του Ταγίπ Ερντογάν. Προκειμένου να επιτρέψει τη διέλευση από τουρκικό έδαφος αμερικανικών δυνάμεων εισβολής στο γειτονικό προς την Τουρκία Ιράκ (περιοχή Κουρδιστάν). Η επίλυση του Κυπριακού θα τεθεί προφανώς από την αμερικανική πλευρά ως θέμα, η επίλυση του οποίου θα συμβάλλει στην ευρύτερη σταθερότητα. Ερωτώ: ποιες συνθήκες «επιβάλλουν» την παρουσία σήμερα 35-40.000 τουρκικού στρατού κατοχής στην Κύπρο; Αυτό είναι το βασικό ερώτημα.
4. πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας: Η Απόφαση S300 της Γερουσίας, που υπέβαλαν οι γερουσιαστές Ρόμπερτ Μενέντεζ, Ολυμπία Σνόου και Μπαράκ Ομπάμα, στις 3 Αυγούστου 2007, καλούσε την κυβέρνηση των Σκοπίων να εγκαταλείψει την «αλυτρωτική και εχθρική προπαγάνδα» κατά της Ελλάδας και να προσέλθει σε συνομιλίες με την Αθήνα για την «εξεύρεση αμοιβαία αποδεκτού επισήμου (official) ονόματος της πΓΔΜ». Ημουν πρέσβης στην Ουάσιγκτον τότε και γνωρίζωαπό πρώτο χέρι το υπόβαθρο των προσπαθειών αυτών.
5. Γερμανία - Ευρωζώνη - Ελλάδα: H Ουάσιγκτον έχει επανειλημμένα και δημόσια διαφοροποιηθεί από την πολιτική που έχει επιβάλλει η Γερμανία στην Ευρωζώνη και βέβαια στη Ελλάδα. Ηδη στις 7 Ιουνίου 2011 ο πρόεδρος Ομπάμα, παρουσία της καγκελαρίου Μέρκελ στην Ουάσιγκτον, είχε τονίσει τη σημασία της στήριξης της Ελλάδας από τους εταίρους της στην Ευρωζώνη «για να μπορέσει να σταθεί στα πόδια της και να αντιμετωπίσει την κρίση χρέους». Πρόσθεσε ότι «η αμερικανική οικονομική ανάπτυξη εξαρτάται από την ορθολογική αντιμετώπιση του ελληνικού ζητήματος». Πρόκειται συνεπώς για σύμπτωση συμφερόντων και όχι για απλή χειρονομία συμπάθειας.
6. Κογκρέσο: Η προστιθεμένη δύναμη της Ελλάδας στην Ουάσιγκτον, λόγω του κύρους και της εμβέλειας της Ομογένειας, είναι τοΚογκρέσο. Η επίσκεψη συνεπώς πρέπει να περιλάβει ένα ακόμη σκέλος, το οποίο θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί τον Σεπτέμβριο, με συναντήσεις και ομιλία του Ελληνα Πρωθυπουργού στο Κογκρέσο. Είναι απόλυτα αναγκαία λόγω και των εξελίξεων που δρομολογούνται από το Φθινόπωρο στο Κυπριακό και στο ζήτημα της ονομασίας της πΓΔΜ.
7. Ομογένεια: Είναι καιρός η επίσημη Ελλάδα να μιλά με πιο ώριμη γλώσσα όταν απευθύνεται στην Ελληνοαμερικανική Κοινότητα. Μια κοινότητα που αποτελεί ένα πραγματικό και όχι εικονικό «success story». Ηδη από το 1990, ο Αντώνης Σαμαράς ήταν αρκετά δημοφιλής στη Ομογένεια. Βέβαια από τότε έχει περάσει πολύς χρόνος. Η Ομογένεια είναι απογοητευμένη από την εικόνα που εκπέμπει η Ελλάδα. Ας δοκιμάσει για τον Σεπτέμβριο κάτι που κανείς Ελληνας πολιτικός δεν προσπάθησε. Μια Πανομογενειακή συγκέντρωση στο Μάντισον Σκουέρ Γκάρντεν. Να περιστοιχίζεται όμως από προσωπικότητες κύρους, χωρίς κομματικό χρωματισμό.
Επίσης, δεν πρέπει να λησμονούμε ότι η Ελλάδα -έστω η σημερινή Ελλάδα- δεν στερείται μέσων και διπλωματικών όπλων. Τέλος, ότι η δύναμη μιας χώρας είναι συνάρτηση του κύρους, της αξιοπρέπειας και της αξιοπιστίας της. Για τη σημερινή Ελλάδα η λέξη κλειδί είναι η «αξιοπρέπεια».
* Ο Αλέξανδρος Μαλλιάς είναι πρώην πρέσβης της Ελλάδος στην Ουάσιγκτον (2005-2009), συγγραφέας του βιβλίου «Η Αλλη Κρίση - Η Μαρτυρία Ενός Πρέσβη»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.
- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.