28/9/14

΄Ολη η αλήθεια για το… «αμάρτημα» του Ηλία Καζάν

Ο πόλεμος εναντίον του, για τη γνωστή στον Μακάρθυ, λίστα με τα ονόματα οκτώ κομμουνιστών, που απλώς επιβεβαίωσε… 
Το Τάσου Κ. Κοντογιαννίδη
Ο Σεπτέμβρης, για τον ελληνοαμερικανό σκηνοθέτη Ηλία Καζάν, ήταν ο μήνας που γεννήθηκε (7-9-1909) και ο μήνας που έφυγε σε ηλικία 94 ετών, πλήρης ημερών, σαν σήμερα 28-9-2003, αφού του απονεμήθηκε στα 90 του χρόνια, στις 21-3-1999 από την Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου, Τιμητικό ΄Οσκαρ για το σύνολο του κινηματογραφικού έργου του.
Ο Ηλίας Καζαντζόγλου, ( Καζάν το έκανε στην Αμερική) γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1909. Ο πατέρας του Γεώργιος, έμπορος χαλιών και η μάνα του Αθηνά Σισμάνογλου από το χωριό Μουταλάσκι Καππαδοκίας, μετοίκησαν στην Πόλη και το 1914 μετανάστευσαν στην Νέα Υόρκη, όπου ο Ηλίας σπούδασε, έγινε στην αρχή ηθοποιός και μετά σκηνοθέτης, ο μεγαλύτερος που ανέδειξε η Αμερική! Αν και  Έλληνας, για τη μεγάλη αυτή διάκριση, ποτέ κανείς στην Ελλάδα, δεν φιλοτιμήθηκε να τον τιμήσει. Αλλά μήπως τίμησαν όσο θα έπρεπε την Μαρία Κάλλας; Προφανώς υποβαθμίζουν του άξιους και ικανούς για να ανυψώνουν τον ασήμαντο εαυτό τους…
Το Μάρτιο του 1999, εν όψει της βράβευσης του  Καζάν  στο  Dorothy Chantdler Pavillion με τιμητικό ΄Οσκαρ, ξεσηκώθηκαν κάποιοι και τον κατηγόρησαν ως «προδότη». Ανάμεσα σ’  αυτούς που με πάθος τον συκοφάντησαν ήταν και ο ελληνοαμερικανοεβραίος Ζύλ Ντασέν, ο Τζούλυ της Μελίνας Μερκούρη. Ο Ντασέν, έβαλε   πληρωμένη ολοσέλιδη καταχώρηση στο περιοδικό “ Hollywood Reporter” και τόνιζε, ότι : “ Ο Ηλίας Καζάν ήταν προδότης. Αν του έχει μείνει λίγη αξιοπρέπεια, πρέπει να αρνηθεί το Οσκαρ”…
Αλλά γιατί τόσο μίσος του Τζούλυ απέναντι στον Ελληνοαμερικανό Ηλία Καζάν;
 Όπως αποκαλύπτει ο καθηγητής Γιώργος Γιάνναρης, όταν ο στενός φίλος του Καζάν, ήρθε στην Αθήνα, για την παρουσίαση βιβλίου του, ο Ντασέν τον κατηγορούσε σε συνέντευξη του στο «Βήμα»  ως καταδότη!  Και σε  παλιά συνάντηση τους, στη Νέα Υόρκη, ο Καζάν του μίλησε για τον Ντασέν: «Τι να σου πω. Τον λυπάμαι  τον κύριο γιατί δεν έχει κάνει τίποτε στη ζωή του. Με ζηλεύει!  Σου υπενθυμίζω, πως ό,τι έργο ανέβαζα εγώ,  αυτό ανέβαζε μετά από μένα αυτός. Δεν ανέδειξε κανέναν ηθοποιό, κανέναν συγγραφέα, τον λυπάμαι. …»
   Εκτός απο τον  Τζούλυ και άλλοι αμερικανοεβραίοι στράφηκαν κατά του Καζάν, όπως οι Ουώλτερ Μπερνστάϊν, Ρίτσαρντ Ντρέϋφους και Σελέστ Χόλμ. Άλλοι, όπως οι Μάρλον Μπράντο,  Τζαίημς Ντήν,  Ροντ Στάϊγκερ, τον υπερασπίστηκαν, ενώ ο Τσάλτον Ηστον είπε ότι «Δεν έφτιαξε ο Καζάν την λίστα. Τα κινηματογραφικά στούντιο δημιούργησαν την λίστα».
Ο Ελίας Καζάν με τον μάρλον Μπράντο στα γυρίσματα της
 ταινίας On the Waterfront.
Photograph: John Kobal Foundation/Getty Images
Ας δούμε όμως τι ακριβώς συνέβη. Το 1989 πήγα στη Βοστώνη για να καλύψω δημοσιογραφικά την σύλληψη του Κοσκωτά. Επιστρέφοντας  στη Νέα Υόρκη,  ο φίλος καθηγητής Κων. Γεωργίου, μου πρότεινε να επισκεφθούμε και να γνωρίσω τον Καζάν στο σπίτι του, στους 68 δρόμους στο Μανχάταν. Από την κουβέντα που έγινε, έμαθα, ότι πράγματι η  Μακαρθική Επιτροπή Αντιαμερικανικών Ενεργειών, ζήτησε στις 8-4-1952 από τον Καζάν, να κατονομάσει  καλλιτέχνες κομμουνιστές την περίοδο του 1936 όταν κι αυτός ήταν κομμουνιστής. Αρνήθηκε να πει ο,τιδήποτε. Η Επιτροπή, σε νέα πρόσκληση της, την Παρασκευή  11 Απριλίου, του έδειξε τη φορά αυτή, μία λίστα οκτώ  σεναριογράφων, σκηνοθετών και τον ρώτησε αν τους γνωρίζει. Είδε τη λίστα με τα εξής ονόματα : Clifford Odets, J. Edward Bromberg, Lewis Leverett, Morris Carnovsky, Phoebe Brand, Tony Kraber, Ted Wellman, Paula Miller.  Ναι, είπε, είναι γνωστοί μου, τους γνωρίζω, είμασταν μαζί. Στην επόμενη ερώτηση, αν εκείνο το διάστημα (1936), ήταν κομμουνιστές, απάντησε καταφατικά, νομίζω ναι, όπως είμασταν  τότε  αρκετοί...

Απάντηση στις διαδόσεις

 Από τους οκτώ της λίστας, ουδείς συνελήφθη. Αλλά μετά το τέλος του Μακαρθισμού, κάποιοι άλλοι ξεσάλωσαν! Διέδωσαν ότι ο Καζάν κατέδωσε  στην Επιτροπή λίστα οκτώ κομουνιστών καλλιτεχνών. Στο συκοφαντικό παραλήρημα ο Καζάν δεν απάντησε. Ήξερε οτι τον πολεμούν με ανέντιμα μέσα και προτίμησε την σιωπή. Κάποια στιγμή αναγκάστηκε κι  έκανε ολοσέλιδη καταχώρηση στους «New York Times» όπου εξήγησε τη στάση του. Κλήθηκε στην Επιτροπή να αναγνωρίσει κάποιους θεατρικούς συνεργάτες του. Δεν τους κατέδωσε, αφού ήδη η Επιτροπή ήξερε τα άτομα αυτά. Το μόνο που έκανε, ήταν να αποδεχτεί την γνωριμία μαζί τους.
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Ρέαλ Νιουζ





1 σχόλιο:

  1. O ilias Kazan ekane to kathinkon tou. Epipleon to amerikaniko koumounistiko koma eixe pollous diasimous stis takseis tou. Enas apo autous itane kai o Frank Sinatra arxika, alla as einai kala o Hoover ta ypoloipa ypoloiponte. Sto Yunanistan sxedon oloi oi Ithopoioii kalitera to somateio tous ti einai? Oi ekpedeutikoi ti einai??. Eidika meta to 1981 exoume dei ena ksesaloma pou katastrefei tin aksioprepeia to na eisai Ellinas. Apodimontas kathe ti ethniko, thriskeutiko kai patriotiko..To KKE me tis diafores metastaseseis tou telika ta katafere... Exoune katastrepsei tin paideia kai tin enoia na eisai Ellinas. Oso gia tous ithopouos tou K..ou mas exoune zalisei ton erota me ton agona tous yper tis dimokratias otan oi idioi ypostirizane kai ypostirizoune kommata pou den pisteuoune stin astiki dimokratia.. Plaka, plaka Savva ton tzertsele den ton exaite dei akoma stin Ellada. Se ligo kairo an vgoune ta orfana tou Stalin kai tou Tsaouseskou tha gelaei kai to pardalo katsikmi me ton mpaxalikismo . Makari na kano lathos..I aristera stin Ellada den einai pragamtiki dimokratiki aristera ..akoma diakatexaite apo ta oneira kai fantasmata tou parelthontos. Syggnomi gia ta egglimata tous den exoune zitisei akoma auto mono ta leei ola..To krima omos mia aristeris (alla Elladistan staliniko trotsistikis kyvernisis mazoi me tous koloitous laikoura kleftouria pasokara ole)tha to plirosoune oi akrites kai opia ethniki synidisis exei apomeini mesa stous Ellinikous thesmous..Oso giautous pou kyvernane walla?

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.