Ωμοί εκβιασμοί από Τουρκία και Αλβανία για αναγνώριση «Βόρειας Κύπρου» και Κοσόβου

Του Γιώργου Παυλόπουλου

Εντονη κινητικότητα καταγράφεται το τελευταίο διάστημα στα μέτωπα της «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου» και του Κοσόβου, προμηνύοντας εξελίξεις εντός του έτους.

Οι «πάτρονές» τους, δηλαδή η Τουρκία στη μία περίπτωση και η Αλβανία στην άλλη, εντείνουν τις πιέσεις προς την απέναντι πλευρά -αφενός την Κυπριακή Δημοκρατία και την Ελλάδα και, αφετέρου, τη Σερβία- προκειμένου να αρθούν τα εμπόδια που υπάρχουν για την αναγνώριση ως ισότιμα και ανεξάρτητα κράτη της ΤΔΒΚ και του Κοσόβου και την ένταξή τους στους διεθνείς οργανισμούς. Σε αντίθετη περίπτωση, όπως απειλούν άμεσα ή έμμεσα, θα προχωρήσουν υιοθετώντας το μοντέλο της Ρωσίας στην Κριμαία.

Προφανώς, Άγκυρα και Τίρανα θεωρούν ότι οι συνθήκες που υπάρχουν αυτή την περίοδο προσφέρονται για να διεκδικήσουν και να πετύχουν λύσεις που θα ικανοποιούν σε μεγάλο βαθμό τα συμφέροντά τους, καθώς Λευκωσία, Αθήνα και Βελιγράδι βρίσκονται σε δύσκολη θέση, τόσο οικονομικά όσο και πολιτικά. Φαίνεται δε πως έχουν πάρει το πράσινο φως και από την πλευρά των ΗΠΑ και της ΕΕ, που επίσης θα ήθελαν να κλείσουν αυτά τα δύο μέτωπα, πολύ περισσότερο καθώς η ευρύτερη περιοχή μοιάζει με πυριτιδαποθήκη η οποία είναι έτοιμη να εκραγεί. Η αλήθεια μάλιστα είναι ότι, πέρα από τη γενικότερη συγκυρία, τα όσα έχουν συμβεί τους τελευταίους μήνες στην Κύπρο και το Κόσοβο έχουν ουσιαστικά στρώσει το έδαφος για ένα νέο γύρο διαπραγματεύσεων, στη βάση παλαιότερων ή ανανεωμένων σχεδίων (όπως το Σχέδιο Ανάν).

Στην Κύπρο, πιο συγκεκριμένα, η αμφισβήτηση της ΑΟΖ από την Άγκυρα και η «εμπρηστική» παρουσία του «Μπαρμπαρός» στην περιοχή είχε αποτελέσει την αφορμή για τη διακοπή των συνομιλιών από τη Λευκωσία τον περασμένο Οκτώβριο. Τώρα, λοιπόν, η αποχώρηση του ερευνητικού σκάφους και μη ανανέωση της NAVTEX δίνει την ευκαιρία της επαναπροσέγγισης, με όλα τα θέματα να είναι στο τραπέζι, συμπεριλαμβανομένης της συνεκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων. Από την άλλη, όσον αφορά το Κόσοβο, η μαζική ροή δεκάδων χιλιάδων μεταναστών προς τον ευρωπαϊκό Βορρά που παρατηρείται εδώ και μήνες, «ανάγκασε» την ΕΕ να στρέψει ξανά το βλέμμα της στην Πρίστινα και τις σχέσεις της με το Βελιγράδι.

Σε αυτό το σκηνικό, γίνονται ήδη τα επόμενα βήματα και στα δύο μέτωπα. Στη μεν Κύπρο, ο νέος ειδικός διαπραγματευτής του ΟΗΕ -ο 25ος κατά σειρά!- διαρρέει πως έχει ήδη διασφαλίσει την υπόσχεση Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων ότι θα επιστρέψουν στο τραπέζι, μετά τις εκλογές που θα διεξαχθούν στην ΤΔΒΚ στις 19 Απριλίου. Παρά δε το γεγονός ότι ο Νορβηγός διπλωμάτης Έσπεν Άιντα δέχθηκε χθες έντονες επικρίσεις από την κυβέρνηση και την αντιπολίτευση στη Λευκωσία, επειδή αμφισβήτησε την παραβίαση της κυπριακής ΑΟΖ από την Τουρκία, αυτό δεν θεωρείται πιθανό να ακυρώσει το νέο γύρο διαπραγματεύσεων που έχει δρομολογηθεί -στο φόντο, φυσικά, της απειλής της Άγκυρας ότι εφόσον δεν υπάρξει σύντομα λύση, θα «αναγκαστεί» να ενσωματώσει και τυπικά την ΤΔΒΚ.

Στο Κόσοβο, την ίδια στιγμή, η κατάσταση εξελίσσεται πιο... ωμά. Πρωταγωνιστής είναι και πάλι ο «εμπρηστικός» Αλβανός πρωθυπουργός, Έντι Ράμα, ο οποίος δήλωσε την Δευτέρα: «Η ένωση της Αλβανίας με το Κόσοβο είναι αναπόφευκτη και πέραν κάθε αμφισβήτησης. Το θέμα είναι πώς θα γίνει στο πλαίσιο της ΕΕ, ως μια φυσική διαδικασία την οποία θα κατανοήσουν οι πάντες ή ως αντίδραση στην εθελοτυφλία και την αδιαφορία της ΕΕ;».

Όπως ήταν αναμενόμενο, βεβαίως, η αντίδραση από το Βελιγράδι ήταν άμεση και έντονη, με τον Σέρβο πρωθυπουργό, Αλεξάντερ Βούτσιτς -ο οποίος έχει προϊστορία συγκρούσεων με τον Ράμα- να διαβεβαιώνει ότι Αλβανία και Κόσοβο «δεν θα ενωθούν ποτέ» και να καλεί τα Τίρανα να πάψουν να προκαλούν αστάθεια στην περιοχή. Μέχρι χθες το απόγευμα, πάντως, οι Βρυξέλλες σιωπούσαν...

Τα δύο «κρατικά μορφώματα»

ΤΔΒΚ: Η «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου» δημιουργήθηκε ουσιαστικά μετά το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου και την τουρκική εισβολή του 1974 και ανακηρύχθηκε επισήμως στις 15 Νοεμβρίου 1983 -όμως, μέχρι σήμερα, μόνο η Τουρκία την έχει αναγνωρίσει ως ανεξάρτητο κράτος. Επίσημο νόμισμα των 300.000 περίπου κατοίκων της (ανάμεσα στους οποίους υπάρχουν πλέον και δεκάδες χιλιάδες έποικοι) είναι η τουρκική λίρα, ενώ κυρίαρχος τομέας της οικονομίας είναι ο τουρισμός. Με τη βοήθεια της Άγκυρας, το ΑΕΠ της έχει σχεδόν τετραπλασιαστεί από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 μέχρι σήμερα, φτάνοντας τα 16 δισ. δολάρια.

Κόσοβο: Το Κόσοβο έθεσε τις βάσεις για την ανεξαρτησία του το 1999 όταν, μετά τους βομβαρδισμούς κατά της Σερβίας, μετατράπηκε ουσιαστικά σε προτεκτοράτο του ΟΗΕ, της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Περίμενε όμως μέχρι τις 17 Φεβρουαρίου 2008 για την ανακηρύξει επισήμως, ενώ μέχρι τώρα έχει αναγνωριστεί σχεδόν από τα μισά (108) κράτη-μέλη του ΟΗΕ. Σήμερα έχει σχεδόν 1,9 εκατ. κατοίκους, με πάνω από το 90% να είναι Αλβανοί. Επίσημο νόμισμά του είναι το ευρώ, ενώ με ονομαστικό ΑΕΠ 7,2 δις δολαρίων, είναι από τις φτωχότερες χώρες της Ευρώπης. Τον Ιούνιο του 2009 εντάχθηκε στο ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα.

Γιώργος Παυλόπουλος

Imerisia