Η πρόκληση Τσίπρας

Jean-Michel Naulot,  Solidarité & Progrès  (Γαλλία)               (μτφρ. Κριστιάν)

Η σιωπή που περιβάλλει τις διαπραγματεύσεις μεταξύ της τρόικας  -ναι, για αυτή πρόκειται-  και της ελληνικής κυβέρνησης δεν προοιωνίζουν τίποτα το καλό.  

Θυμίζει εκείνες τις λίγες ημέρες πριν από την κατάρρευση της Lehman Brothers, όταν η κυβέρνηση των ΗΠΑ και οι νομισματικές αρχές αποφάσισαν να μην διασώσουν την επενδυτική τράπεζα για «να παραδειγματιστεί».

Στις ημέρες που ακολούθησαν, μερικοί τραπεζίτες χάρηκαν για την πτώση  ενός ανταγωνιστή.  Μετάνιωσαν γρήγορα βλέποντας το φοβερό κύμα κρούσης που ήρθε με μια άνευ προηγουμένου κρίση ρευστότητας. Αυτή τη φορά, το κρουστικό κύμα μπορεί να μην είναι οικονομικό αλλά πολιτικό. Εκτός εάν ο λόγος τελικά θα νικήσει εναντίον ενός καταστροφικού μπρα-ντε-φερ για ολόκληρη την Ευρώπη.

Από πού έρχεται λοιπόν η ήρεμη εμπιστοσύνη των ηγετών του Eurogroup, ενώ η οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα επιδεινώνεται μέρα με τη μέρα με τη φυγή των κεφαλαίων; 

Από τη βεβαιότητα ότι η Ελλάδα δεν έχει άλλη επιλογή, και ότι δεν μπορεί παρά να δεχθεί τις μεταρρυθμίσεις.

Οι ευρωπαίοι ηγέτες πιστεύουν ότι με ένα δημόσιο χρέος που χρηματοδοτείται κατά 80% από τα κράτη, το ΔΝΤ και την ΕΚΤ, η ισορροπία δυνάμεων είναι προς όφελός τους. Επιπλέον, γνωρίζουν ότι, σε περίπτωση  εξόδου από το ευρώ χωρίς αναδιάρθρωση του χρέους, το τελευταίο θα πηδήξει αμέσως, δεδομένου ότι, όταν το χρέος χρηματοδοτείται από διακυβερνητικά δάνεια, δεν εφαρμόζεται το δίκαιο των τίτλων που ισχύει, αλλά το δίκαιο των Κρατών δανειστών.

Πριν από τις εκλογές, η Α. Μέρκελ επέμενε να περάσει το μήνυμα: για τους Έλληνες, θα είναι όλα ή τίποτα, είτε η αποδοχή των μεταρρυθμίσεων σύμφωνα με την προηγούμενη πολιτική, είτε η έξοδος από το ευρώ. 

Ο Jean-Claude Juncker, δήλωσε μετά τις εκλογές:

Δεν μπορεί να υπάρξει δημοκρατική επιλογή κατά των Συνθηκών.

Η Ελλάδα δεν μπορούσε παρά μόνο να φέρει το κόστος των λαθών που έγιναν.

Απλά ξεχάσαμε ότι, στη διάρκεια του χειμώνα του 2010, η Μέρκελ είχε ήδη αντιταχθεί σε οποιαδήποτε βοήθεια προς την Ελλάδα, ακόμα και ελάχιστη. Μέχρι το Μάιο του 2010, αυτό το περίφημο Σαββατοκύριακο, όταν συνειδητοποίησε ότι αν δεν βοηθήσει την Ελλάδα, οι γαλλικές και γερμανικές τράπεζες θα βρεθούν σε μεγάλους μπελάδες. Οι τελευταίες κατείχαν είκοσι δισεκατομμύρια του ελληνικού χρέους, και η έκθεσή τους στον κίνδυνο πλησίαζε τα εκατό δισεκατομμύρια!

Το χρηματοπιστωτικό σύστημα απειλούταν με κατάρρευση. Οι ενισχύσεις που απελευθερώθηκαν  από τα ευρωπαϊκά κράτη και το ΔΝΤ επέτρεψαν την αντιμετώπιση ενός πραγματικού συστημικού κίνδυνου με την αντικατάσταση των τραπεζών και των επενδυτών με τους φορολογουμένους. Η  Άνγκελα Μέρκελ αναλύει τώρα λογικά ότι αυτός ο συστημικός κίνδυνος δεν υπάρχει πια, γιατί οι τράπεζες δεν είναι πλέον στην πρώτη γραμμή. Αλλά υποτιμά τον πολιτικό κίνδυνο που αυξήθηκε.

Ο Αλέξης Τσίπρας γνωρίζει ότι τα τεράστια δάνεια της ευρωζώνης προς την Ελλάδα είναι ένα τρομερό πολιτικό όπλο στα χέρια του, το μόνο που του έχει απομείνει. Αύριο, αν αποφάσιζε να διακόψει το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα, και αν δεν θα είναι σε θέση να αποπληρώσει τις οικονομικές υποχρεώσεις, σε ποια κατάσταση θα βρεθούν οι Ευρωπαίοι ηγέτες;

Πώς θα εξηγήσουν στους ψηφοφόρους τους, και ιδιαίτερα στους φορολογούμενους τους, ότι μόλις έχασαν πάνω από 300 δις ευρώ σε διάστημα πέντε ετών (195 δις στο πλαίσιο των  διακυβερνητικών δάνειων,  27 δις ευρώ για την αγορά δημόσιου χρέους από την ΕΚΤ, των 91 δις στο πλαίσιο του Ευρωσυστήματος TARGET2 εγγυημένου από τις εθνικές κεντρικές τράπεζες, επομένως από τα κράτη, ένα ποσό το οποίο έχει διπλασιαστεί μέσα σε τρεις μήνες), ήτοι ένα συνολικό ποσό ύψους άνω των είκοσι φορές του ποσού που χορηγήθηκε στην Αργεντινή στις αρχές της δεκαετίας του 2000;

Και πώς να εξηγήσουν ότι μετά από πέντε χρόνια μεταρρυθμίσεων που επιβάλλονται από την τρόικα, αφήνουν την Ελλάδα με ένα εθνικό προϊόν που μειώθηκε κατά 25%, ένα ποσοστό ανεργίας 26% (51% στους νέους), με ένα χρέος που μεγάλωσε από 120% σε 175% του ΑΕΠ, και μια επαίσχυντη φτώχεια σε μια ευρωζώνη όπου κατά τα άλλα αναμενόταν σύγκληση των πολιτικών (περισσότερο από το 80% των ανέργων είναι χωρίς επίδομα);

Ενώπιον του Τσίπρα, η Μέρκελ βρίσκεται στη θέση του πρεσβευτή της Σοβιετικής Ένωσης που είχε έρθει να δει ον Ντε Γκωλ στη μέση της κρίσης της Κούβας. Προς τον πρέσβη, ο οποίος τον απειλούσε με πυρηνικό πόλεμο, αν η Δύση δεν παραιτούταν από τους πυραύλους της, ο Ντε Γκωλ απάντησε: Εντάξει  λοιπόν, κύριε Πρέσβη, τότε θα πεθάνουμε μαζί!

Λαμβάνοντας υπόψη τη γερμανική κοινή γνώμη όσον αφορά την Ελλάδα, η Μέρκελ μπορεί να παίξει το πολιτικό μέλλον της σε περίπτωση στάσης πληρωμών από την Ελλάδα. Πίσω από τη αποφασιστικότητα της καγκελαρίου, υπάρχει μια μεγάλη ευπάθεια που επιμελώς δεν αναφέρεται.

Για να ξεπεραστεί αυτό το δίλημμα  -μια σοβαρή δημοκρατική κρίση στην Ελλάδα με την επιβολή των «κανόνων» ή μια σοβαρή πολιτική κρίση στη ζώνη του ευρώ, προκαλώντας τη στάση πληρωμών-   υπάρχει μια λύση που μόλις ανέφερε ένας πολιτικός 89 χρονών: το «friendly exit» .

Σημειώνοντας το αδιέξοδο στο οποίο έφτασαν η τρόικα και η Ελλάδα, ο Βαλερί Ζισκάρ ντ 'Εστέν πρότεινε να οργανωθεί μια φιλική ελληνική έξοδο από τη ζώνη του ευρώ. Μπορούμε να σχεδιάσουμε το περίγραμμα: αποκατάσταση της δραχμής, διατήρηση του ευρώ για το εξωτερικό εμπόριο (συμβίωση των δύο νομισμάτων, όπως ήταν η περίπτωση σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ το 1999-2002), μερική ακύρωση του χρέους, διατήρηση της Ελλάδας στην ΕΕ.

Ο Αλέξης Τσίπρας εντυπωσιάζει με την ανθεκτικότητα και τη δύναμη του χαρακτήρα του. Μέχρι που θα πάει; Στις δρύες  που κόβονται, ... ο Ντε Γκωλ εκμυστηρεύτηκε στον Malraux:

Κατά βάθος, ξέρετε, ο μοναδικός διεθνής αντίπαλος μου είναι ο Τεντέν! Είμαστε οι μικροί που δεν αφήνουν τους μεγάλους να μας ξεγελάσουν.

Στην ηγεμονική πολιτική των δύο υπερδυνάμεων, ο Ντε Γκωλ αντιστεκόταν με αποφασιστικότητα, ικανότητα, καμιά φορά με πονηριά. 

Αντιμέτωπος με αδιάλλακτους και οικονομικά παντοδύναμους ηγέτες, θα κάνει ο Τσίπρας χρήση παρομοίων προσόντων; 

Θα έκανε μεγάλη εξυπηρέτηση σε όλους εκείνους τους λαούς οι οποίοι, από εκλογές σε εκλογές, δεν ξέρουν πια πώς να κάνουν για να ακουστούν από την πλευρά των Βρυξελλών.

Κύριο άρθρο  που δημοσιεύτηκε στη Libération τη Τετάρτη 15 Απριλίου 2015.

http://www.solidariteetprogres.org/actualites-001/l-heure-du-grexit-approche.html