Κούβα: Μπορούν οι ΗΠΑ να κερδίσουν τους φίλους της Ρωσίας στην Καραϊβική;

Σεργκέι Στρόκαν, Βλαντίμιρ Μιχέγεφ

Άνοιξαν τη Δευτέρα 20 Ιουλίου οι πρεσβείες της Κούβας και των ΗΠΑ σε Ουάσιγκτον και Αβάνα αντίστοιχα, μετά την ιστορική συμφωνία της 17ης Δεκεμβρίου 2014, σηματοδοτώντας το τέλος ενός εξοντωτικού εμπάργκο αλλά και άπειρων επεμβάσεων στο μικρό νησί της Καραϊβικής, για πάνω από μισό αιώνα.

Ρώσοι ειδικοί τοποθετώντας το γεγονός σ΄ένα ευρύτερο πλαίσιο, βλέπουν πίσω από αυτή την εξέλιξη τον ανομολόγητο στόχο των ΗΠΑ να κερδίσουν τους φίλους της Ρωσίας, επεκτείνοντας τη σφαίρα επιρροής τους σε περιοχές, που για ιδεολογικοπολιτικούς λόγους, είχαν αναγορευτεί «απαγορευμένες ζώνες». Πιθανώς, όμως, η κίνηση αυτή να σηματοδοτεί και μια μεταστροφή στην πολιτικής της Ουάσινγκτον, που ήθελε να συντηρεί «κράτη παρίες» στις παρυφές του παγκόσμιου πολιτικού γίγνεσθαι.

Για την κυβέρνηση Ομπάμα, το άνοιγμα των πρεσβειών είναι το αποκορύφωμα των διετών «ανώμαλων» διαπραγματεύσεων, με αυτό που παραδοσιακά στην αμερικανική πολιτική και στα κυρίαρχα ΜΜΕ ονομάζουν «κομμουνιστικό καθεστώς». Οι υψηλού ρίσκου συζητήσεις επέβαλαν την υιοθέτηση του πραγματιστικού δόγματος και την απόρριψη της ιδεολογικής προκατάληψης.

Επίσης, για τον Ραούλ Κάστρο και την ομάδα των σκληρών επαναστατών που είχαν συνηθίσει στο “Cuba Si, Yankee No’’ δεν ήταν εύκολο ν’ αποδεχθούν την ξαφνική αλλαγή στάσης των ορκισμένων εχθρών τους, οι οποίοι στο παρελθόν οργάνωσαν αμέτρητες απόπειρες ανατροπής της κυβέρνησης της Αβάνας και φυσικής εξόντωσης του Φιντέλ Κάστρο.

Και οι δύο πλευρές συμφωνούν ότι αυτό ήταν απλώς το πρώτο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Τεράστια προβλήματα εξακολουθούν να υπάρχουν. Ειδικότερα, στο επίμαχο ζήτημα της αποζημίωσης, ή της επιστροφή της περιουσίας των εξόριστων Κουβανών, των οποίων οι απόψεις διχάζονται, εάν και κατά πόσον αυτή η δραματική αλλαγή της αμερικανικής πολιτικής ωφελεί την «Ελεύθερη Κούβα».

Εξάλλου, δεν είναι δύσκολο να προβλεφθεί το αποτέλεσμα των συζητήσεων στο Κογκρέσο των ΗΠΑ, όπου οι εκλεγμένοι Κουβανοαμερικανοί υποστηρίζουν ανοιχτά ότι ο Ομπάμα έχασε στο παζάρι των συζητήσεων και πως «ανταμείβει» τους αδελφούς Κάστρο.

«Η Κούβα στέκεται γερά στα πόδια της»

Μελετώντας την Έκθεση της Τρόικα ο 83χρονος βετεράνος αναλυτής εξωτερικής πολιτικής Ανατόλι Γκρομίκο, βοηθός μέλος της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών - γιος του περίφημου Σοβιετικού υπουργού Εξωτερικών Αντρέι Γκρομίκο- ο οποίος γνώρισε τον Τζον Κένεντι σχολίασε επισήμως την αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων ΗΠΑ – Κούβας:

Διαβάστε επίσης: «Ο Πούτιν εγκρίνει την εξομάλυνση των σχέσεων ΗΠΑ-Κούβας»

 «Βλέπω αυτή την εξέλιξη ως άκρως θετική, διότι βασικά ισοδυναμεί με την οριστική εγκατάλειψη του ψυχρού πολέμου. Δεν είναι μυστικό ότι, στόχος των ΗΠΑ ήταν να πνίξει την Κούβα με οικονομικές κυρώσεις και στρατιωτική πίεση. Τώρα, ο Ομπάμα παραιτείται από αυτή την πολιτική. Είναι μια θετική κίνηση. Το γεγονός αυτό μαρτυρεί ότι η Κούβα, είναι μια μικρή χώρα που στέκεται γερά στα πόδια της, και μπορεί να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε ανατροπή. Άλλωστε, ο πυρήνας των κυρώσεων, επί της ουσίας, συνιστά πράξη ανατροπής. Η εγκατάλειψη της πολιτικής των κυρώσεων και η επιδίωξη για επιστροφή στις διπλωματικές σχέσεις είναι ένα καλό σημάδι, αν και πολλά θα εξαρτηθούν από την πολιτική που ακολουθήσει η Ουάσιγκτον στη συνέχεια. Εάν υπάρχει η υποψία ότι οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν την εξομάλυνση ως ασπίδα για την υλοποίηση μιας "πορτοκαλί επανάστασης", κάτι που σημαίνει αλλαγή καθεστώτος, τότε οι Κουβανοί θα ήταν αρνητικοί» καταλήγει ο κ. Γκρομίκο

Ωστόσο, δεν πρέπει να υποτιμάται το γεγονός ότι, Κούβα και ΗΠΑ έχουν μπροστά τους ένα ναρκοπέδιο. Ο fast-track ενταφιασμός ενός καθεστώτος κυρώσεων που διήρκεσε για περισσότερο από μισό αιώνα, είναι αδύνατο να εξαλείψει την εγγενή εχθρότητα και των δύο πλευρών. Χρειάζεται χρόνος.

Επιπλέον, οι Κούβανοαμερικανοί αντιπροσωπεύουν ένα δυνατό χρηματοοικονομικό λόμπι με ισχυρούς υποστηρικτές, στο χώρο των υπεσυντηρητικών στις ΗΠΑ συμπεριλαμβανομένων και μελών του Καπιτωλίου.

Παραδόξως, σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες της Έκθεσης της Τρόικα, που είναι εξοικειωμένοι με την αργή εξέλιξη της κουβανικής πολιτικής τάξης, οι νησιώτες φαίνεται πως είναι πιο έτοιμοι και πιο ικανοί να ακολουθήσουν μια ρεαλιστικότερη σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ανεπηρέαστη η συνεργασία Μόσχας – Αβάνας

Παρ 'όλα αυτά, ο Αλέξανδρος Ντομρίν, καθηγητής της Ανώτατης Σχολής Οικονομικών της Μόσχας δηλώνει αισιόδοξος, σχετικά με αυτή τη στροφή της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής:

«Όλοι οι πόλεμοι φθάνουν σε ένα τέλος. Όλα τα εμπάργκο κάποτε τελειώνουν. Έχουμε μπροστά μας μια ιστορική στιγμή» σύμφωνα με τον Ντομρίν.

«Κατά την άποψή μου το γεγονός ίσως να έχει ακόμη κι ένα ευρύτερο περιεχόμενο. Αυτή τη στιγμή ζουν στην Αμερική διαφορετικοί Κουβανοί. Μερικοί από αυτούς έχασαν τις περιουσίες τους, μετά την επανάσταση στην Κούβα. Κάποιοι που ανήκουν στη νέα γενιά θέλουν να αποκαταστήσουν τις σχέσεις με την μητέρα -πατρίδα. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι ο Πρόεδρος Ομπάμα τώρα πλέον δεν σχεδιάζει να στείλει νέα στρατεύματα στον Κόλπο των Χοίρων, ή να σκοτώσει τον Φιντέλ Κάστρο. Ο Ομπάμα είναι πιο ευαίσθητος από τους προκατόχους του, απέναντι στις φωνές εκείνες των Κουβανοαμερικανών που θέλουν νέες σχέσεις με την μητέρα - πατρίδα».

Σε κάθε περίπτωση, δεν προβλέπεται καμία ζημιά στη σταδιακή βελτίωση της συνεργασίας και αλληλεπίδρασης ανάμεσα στη Ρωσία και την Κούβα, μετά τη μεγάλη υποχώρηση της διακυβέρνησης Γιέλτσιν, που πήρε αποστάσεις από το στενό σύμμαχό της στην αυλή της Αμερικανών. Επί του παρόντος, Μόσχα και Αβάνα προωθούν μια ουσιαστική συνεργασία σε προσοδοφόρους τομείς χωρίς κανένα ιδεολογικό δόγμα, παρέχοντας έτσι την κατάλληλη ευελιξία και στις δύο πλευρές.